به گزارش ایرنا، بی‌تردید برای تبیین شکست سیاست غرب در اعمال تحریم‌های ظالمانه علیه تهران، باید مروری بر دستاوردهای دولت سیزدهم در عرصه داخلی و بین‌المللی داشت؛ رویکردی جامع و جهان شمول که با افراشتن چتری گسترده، به دنبال تامین حداکثری منافع ملت ایران بوده و حتی تقدیر رهبر معظم انقلاب را نیز به دنبال داشته است.
از پیگیری مذاکرات وین، آزادسازی میلیاردها دلار منابع بلوکه شده ایران تا دستاوردهای هسته‌ای، نظامی و علمی همگی در ذیل این رویکرد بازتعریف می‌شوند و برایند آنها بر شکست سیاست غرب یعنی منزوی کردن ایران و ضرورت بازنگری در سیاست تحریم‌ها علیه تهران تاکید دارند.
زمستان ۱۴۰۰؛ خزان تحریم‌های غرب
بی‌شک از نخستین نشانه‌های عینی عقب نشینی آمریکا و متحدانش در اجرای سیاست فشار حداکثری علیه تهران را می‌توان در نخستین زمستانی که دولت سیزدهم مستقر شد، پیگیری کرد؛ زمستانی که در پی ماه‌ها تلاش بی‌وقفه دولتمردان در عرصه بین‌المللی، در نهایت به آغاز فصل خزان تحریم‌ها تبدیل شد و آمریکا چندین معافیت از تحریم‌ها را در ارتباط با فعالیت‌های هسته‌ای غیرنظامی ایران امضا کرد؛ اقدامی که تصمیم دونالد ترامپ رییس جمهور سابق آمریکا برای لغو آنها را تغییر داد.
درست اواسط بهمن ۱۴۰۰ بود که آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا با امضای این معافیت‌ها، آب سردی بر پیکر تحریم‌های غرب ریخت و به کشورها و شرکت‌های خارجی اجازه داد تا در پروژه‌های غیرنظامی نیروگاه هسته‌ای بوشهر، نیروگاه آب سنگین اراک و راکتور تحقیقاتی تهران فعالیت کنند؛ معافیتی که مایک پمپئو وزیر امور خارجه سابق آمریکا در ماه مه ۲۰۲۰ آنها را لغو کرد.
اما این رویکرد از نظر تحلیلگران عرصه بین‌الملل به تلاش واشنگتن برای نزدیکی به تهران و شکست چارچوب تحریم‌ها تعبیر شد و وزیر امور خارجه ایران نیز تاکید کرد که آمریکایی‌ها باید بدانند که آنچه روی کاغذ اتفاق می‌افتد خوب اما ناکافی است.
تحریمی که دیگر تهدید نیست
ثمره اخیر رویکردی که دولت سیزدهم آغازگر آن بود، این روزها در آزادی میلیاردها دلار اموال بلوکه شدن ایران تجلی یافته است و این مهم نشان دیگری بر ارتقاء جایگاه و وزن سیاسی تهران در میز مذاکرات دارد.
در این پیوند چهره‌هایی همچون مسعود براتی معاون سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران تاکید دارند که جایگاه ایران نسبت به گذشته متفاوت و از یک "موضع اضطرار و نیازمند" به یک "موضع بی‌نیاز و مقتدر" تبدیل شده است، لذا آمریکا گزینه دیگری را پیش روی خود نمی‌دید.
وی با اشاره به دیپلماسی فعال دولت سیزدهم، می‌افزاید: به اعتراف غربی‌ها جایگاه بین‌المللی ایران بهتر از گذشته شده و سیاست منزوی کردن ایران در عرصه بین‌المللی شکست خورده است.
تحلیلگران غربی از جمله در مجله فارن افرز هم به این نکته اذعان دارند که موقعیت ایران نسبت به گذشته متفاوت شده و توانسته بر بخش مهمی از خطرات ناشی از تحریم فائق آید و دیگر تحریم برای ایران تهدیدی اساسی محسوب نمی‌شود.
شانگهای و بریکس؛ احیای توازن در معادلات جهانی
بسیاری از تحلیلگران و رهبران جهان، عضویت ایران در سازمان شانگهای و گروه بریکس را در رویکرد تهران در جهت توسعه روابط با کشورهای همسایه و همسو، و به منزله دیپلماسی فعال ارزیابی می‌کنند؛ روکردی که نتیجه آن به چالش کشیدن تحریم‌های غربی است.
بی‌تردید احیای توازن از دست رفته در معادلات سیاست خارجی، از مهمترین دستاوردهای دولت سیزدهم است و نتیجه آن تامین حداکثری منافع ملت و شکست هیمنه تحریم‌ها خواهد بود.
تحلیلگران تمرکز بر راهبرد همسایه‌گرایی، برقراری مجدد شراکت با متحدان قدیمی، اتخاذ دیپلماسی همه جانبه که متکی بر راهبرد واقع‌گرایی و مختصات عملگرایانه است را از مهمترین مختصات سیاست خارجی دولت سیزدهم می‌دانند؛ مولفه‌هایی که به افزایش اقتدار داخلی و خارجی، برهم خوردن موازنه قدرت در میز مذاکرات و در نهایت شکست تحریم‌های غرب انجامیده است.
کارشناسان تاکید دارند که پیوستن تهران به شبکه‌ای از پیمان‌های منطقه‌ای و جهانی نظیر سازمان همکاری شانگهای و گروه بریکس با همین راهبرد محقق شد و توانست به کنش‌های سیاست خارجی ایران بعد فرامنطقه‌ای بخشد و در حقیقت بریکس، شانگهای و اوراسیا، اسم رمزهای شکست تحریم‌هاست.
در همین راستا است که تارنمای اسپانیایی‌زبان رسومن لاتینوآمریکانو در گزارشی با عنوان "پیوستن ایران به بریکس چه معنایی دارد؟" با تاکید بر اینکه عضویت ایران در بریکس، ساختار چند قطبی جهان را تقویت می‌کند و به این کشور اجازه می‌دهد تا نفوذ سیاسی و اقتصادی خود را گسترش دهد، آورده است: پیوستن به این بلوک دومین نقطه عطف مهم در سیاست خارجی ایران در سال جاری پس از پیوستن به سازمان همکاری شانگهای و دلیل محکمی بر شکست راهبرد انزواطلبی غرب است.
تهران الگوی شکستن تحریم‌ها
بر اساس همین تحلیل، عضویت در بریکس به ایران اجازه می‌دهد تا تحریم‌های غرب را خنثی و روابط تجاری خود را تقویت کند. روسیه نیز که پس از آغاز جنگ اوکراین تحت تحریم‌های شدید غرب قرار دارد می‌تواند از تجربه ایران در دور زدن تحریم‌ها بهره‌مند شود.
روزنامه نیویورک‌تایمز آمریکا هم در گزارشی پس از عضویت ایران در بریکس نوشت: موفقیت‌های اخیر ایران در عرصه سیاست خارجی به این کشور اهرمی در برابر آمریکا می‌دهد.
این روزنامه در گزارش خود دعوت بریکس از ایران برای پیوستن به این گروه بین‌المللی را غافلگیرکننده توصیف کرد و افزود: بریکس، گروهی متشکل از اقتصادهای نوظهور است که قصد دارند به عنوان وزنه تعادلی برای تسلط غرب بر نظم جهانی عمل کنند.
نیویورک‌تایمز ادامه داد: تحلیلگران می‌گویند این یک پیروزی سیاسی برای جمهوری اسلامی است و مزیت اصلی پیوستن به این گروه اثبات این است که تهران دوستان قدرتمندی دارد. این امر می‌تواند در آینده به آن اهرمی در هرگونه مذاکره با ایالات متحده بدهد.
این روزنامه در پایان نوشت: به گفته کارشناسان، این موفقیت‌ها در عرصه سیاست خارجی به ایران اهرمی در برابر آمریکا می‌دهد. ایران می‌تواند بگوید ایالات متحده نتوانسته آن را از نظر سیاسی منزوی کند و از نظر اقتصادی شکست دهد، در نتیجه می‌تواند با اعتماد به نفس وارد مذاکره جدید شود و آمریکایی‌ها را به چالش بکشد.
در کنار این موارد، تعریف همکاری‌های گسترده با همسایگان ایران در منطقه غرب آسیا و اوراسیا و حضور پرقدرت در آمریکای لاتین و آفریقا رهاورد واقع‌گرایی دولت سیزدهم در دیپلماسی و شکست سیاست تحریم‌ها و انزوای تهران بوده است؛ سیاستی که لولا داسیلوا رئیس جمهوری برزیل از آن به عنوان نوعی سلاح جنایی علیه ملت‌ها که مردم کشور تحریم شده را هدف قرار می‌دهد، یاد کرده است.
تحلیلگران مسائل منطقه‌ای تاکید دارند: درست در همین چارچوب سعودی‌ها به این درک رسیدند که سیاست خارجی و انتخاب‌های ایران گروگان تصمیمات واشنگتن در قبال برجام نیست و برای از سرگیری روابطشان با تهران پیش قدم شدند و پکن را واسطه قرار دادند.
افزایش فروش نفت؛ پوزخندی به تحریم‌ها
در عرصه اقتصادی نیز عملکرد دولت سیزدهم به گونه‌ای رقم خورده است که شاهد بی‌اثر شدن تحریم‌های غربی و دستاوردهای داخلی و خارجی به ویژه در بخش صادرات نفت و محصولات نفتی هستیم.
در این پیوند خبرگزاری بلومبرگ ۲۱ آگوست (۳۰ مرداد) گزارش داد که صادرات نفت ایران در ماه اوت از مرز ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه در روز بالاتر رفته است.
این درحالی است که پیشتر رسانه‌های غربی گزارش داده بودند که در پایان آخرین سال ریاست جمهوری ترامپ در سال ۲۰۲۰، تولید نفت ایران به کمتر از ۲ میلیون بشکه در روز رسید که پایین‌ترین میزان از اواخر دهه ۱۹۸۰ به شمار می‌رفت و در همان دوره میزان صادرات نفت ایران هم به ۳۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یافت.
اما در ماه‌های اخیر بر اساس گزارش‌هایی که خود رسانه‌های غربی منتشر کرده‌اند، افزایش در صادرات نفت خام ایران در ماه می گذشته موجب شد تا بالاترین رقم در پنج سال گذشته ثبت شود و این امر حکایت از آن دارد که ایالات متحده در اجرای سیاست تحریم‌های خود شکست خورده و عقب نشینی فاحشی داشته است.
چنین رشدی در صادرات نفتی ایران در حالی صورت می گیرد که ۶ میلیارد دلار از دارایی‌های ایران به تازگی از کره جنوبی آزاد شده و بر اساس گزارش رسانه‌های آمریکایی، ایالات متحده به عراق اجازه داده است تا ۱۰ میلیارد دلار بدهی خود به ایران بابت واردات گاز طبیعی از این کشور را پرداخت کند.
از همین رو است که حتی سعید قاسمی نژاد کارشناس ضدایرانی "بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها" تاکید دارد: افزایش قابل توجه صادرات و تولید نفت ایران نتیجه سیاست تمکین حداکثری دولت آمریکا (در مقابل سیاست فشار حداکثری) است.
توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی؛ به چالش کشیدن تحریم‌ها
اواسط شهریور جاری بود که توسعه فاز ۱۱ پارس‌جنوبی که بیش از ۲۰ سال معطل بدقولی و کارشکنی شرکت‌های خارجی بود، سرانجام در دولت سیزدهم و تنها ظرف ۲۰ ماه به بهره‌برداری رسید؛ کار عظیمی که با تکیه بر توان ایرانی به سرانجام رسید و سرخط رسانه‌های بین‌المللی شد و تحریم‌های آمریکا را به چالش کشید.
نگاهی به روند توسعه این فاز نشان می‌دهد نخستین زمزمه‌ها برای تولید گاز از فاز ۱۱ پارس‌جنوبی به سال‌های ۷۹ و ۸۰ شمسی باز می‌گردد. آن زمان توسعه پارس‌جنوبی در سمت ایران با حضور شرکت‌های بین‌المللی آغاز شده بود و قرار بود فاز ۱۱ نیز در همان قالب به بهره‌برداری برسد؛ اما در عمل قراردادهای رنگارنگ فاز ۱۱ با شرکت‌هایی مانند توتال، شل، سی‌ان‌پی‌سی‌آی (شاخه بین‌المللی شرکت ملی نفت چین) هیچ‌کدام به نتیجه مطلوب نرسید و ظرف ۲۰ سال، جز وقت‌کشی در استفاده از منابع بزرگ‌ترین میدان مشترک گازی جهان، دستاوردی برای ایران نداشت.
اما روی کارآمدن دولت سیزدهم، توسعه آخرین فاز پارس‌جنوبی به‌عنوان اولویت وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران مطرح شد تا در مدت ۲۰ ماه، طلسم ۲۰ ساله این فاز و تحریم‌های صنعت نفت ایران شکسته شود.
این دستاور در حالی محقق شد که ایران همچنان با سنگین‌ترین تحریم‌های آمریکا علیه صنعت نفت خود برای دستیابی به سرمایه و فناوری روزآمد دنیا روبه‌روست، اما اعتماد و استفاده از توان شرکت‌های ایرانی نه‌تنها تولید گاز را از فاز ۱۱ محقق کرد، بلکه رکوردهای جدیدی را نیز به ثبت رساند.
برای مثال برای نخستین بار در صنعت نفت ایران، سکویی از موقعیت دریا به موقعیت دیگری در دریا منتقل شد. سکوی ۱۲C که تولید از آن به‌دلیل برداشت از مخزن دیگر اقتصادی نبود، از موقعیت خود جدا و در موقعیت ۱۱B نصب شد، همچنین با استفاده از خط لوله موجود در دریا، به جای احداث ۱۰۰ کیلومتر خط لوله جدید، تنها ۱۸ کیلومتر خط لوله احداث شد.
در مجموع با این اقدام‌ها، تولید از فاز ۱۱ پارس جنوبی با صرفه‌جویی ۴۰۰ میلیون دلاری و ۳ سال زودتر از زمان برنامه‌ریزی‌شده در دولت سیزدهم به انجام رسید.
صنایع دفاعی بومی؛ شلیک به قلب تحریم
به اعتقاد کارشناسان نظامی، بومی‌شدن و خودکفایی در صنایع دفاعی کشورمان، مولفه‌ای کلیدی در میز مذاکرات و نشان‌دهنده ناکامی غرب در اعمال فشار حداکثری علیه ایران است.
تحلیلگران غربی اینک به این باور رسیده‌اند که ایران امروز در رتبه‌های برتر جهانی در ساخت سلاح و تجهیزات نظامی قرار دارد و این مهم نقش مهمی در نقش بر آب شدن سیاست ظالمانه اجرای تحریم‌های گسترده در قبال تهران ایفا می‌کند.
تولید موشک هایپرسونیک فتاح با برد یکهزار و ۴۰۰ کیلومتر، دقت بالا در اصابت به هدف، قابلیت مانورپذیری، توان پنهان کاری و عبور از سامانه‌های راداری، ساخت موشک راهبردی و نقطه‌زن خرمشهر ۴ با برد ۲ هزار کیلومتر و سرعت ۱۶ ماخ در خارج از جو و ویژگی رادارگریزی و عبور از پدافند هوایی دشمن، تولید موشک خیبر با بهره گرفتن از هوش مصنوعی برای فریب دشمن و برد ۲ هزار کیلومتر، ساخت موشک ضد زره سدید ۳۶۵ که جدیدترین موشک تاپ اتک ایرانی و هدایت شونده با برد هشت کیلومتر است و قابلیت انهدام انواع ادوات زرهی را دارد و تولید موشک پاوه که دستاوردی در حوزه موشک‌های کروز زمینی با بُرد یکهزار و ۶۵۰ کیلومتر به شمار می‌رود و می‌تواند در ارتفاع بسیار پایین و در ۵۰ متری زمین حرکت کند، تنها بخشی از دستاوردهایی است که در عمل دشمن را از تهدید و فشار کشورمان بازمی‌دارد.
اما این تمام ماجرا نیست و نیروهای نظامی کشورمان در عرصه آسمان نیز با ساخت هواپیمای ترابری سیمرغ، مطابق با استانداردهای بین‌المللی، تولید هواپیمای شکاری بمب افکن کوثر با موتور ملی که در واقع یک جنگنده دیجیتال ۱۰۰ درصد ایرانی و بومی است، ساخت جنگنده آموزشی پیشرفته یاسین با سرعت ۲۰۰ کیلومتر بر ساعت، تولید هواپیمای بومی ایران ۱۴۰ با ۲ موتور توربوپراپ که قادر به حمل ۵۲ مسافر است و همچنین ساخت پرنده بدون سرنشین قاهر ۳۱۳ که به‌عنوان یک هواپیمای بدون سرنشین پنهان‌کار مورد استفاده قرار می‌گیرد، خط بطلانی بر تحریم‌های غرب کشیدند.
در همین ارتباط ایران با ساخت انواع پهپادهای بومی همچون شاهین (که توسعه یافته نسل چهارم مهاجر است)، معراج ۵۳۲ (از سری پهپادهای انتحاری با برد ۴۵۰ کیلومتر)، جمر مهاجر۶، (مجهز به سامانه جنگ الکترونیک و قابلیت عملیات و پشتیبانی جنگ الکترونیک و آفند الکترونیک علیه شبکه‌های ارتباطی دشمن)، کرار که پهپادی چند منظوره با موتور توربوجت با قابلیت حمل انواع موشک کروز و بمب است و پهپاد ابابیل ۵ و آرش (با برد ۲ هزار کیلومتر) نشان داد که تهدیدها و تحریم‌ها هیچ خدشه‌ای بر عزم دلاورمردان این مرز و بوم نداشته و نخواهد داشت.
ساخت ماهواره سار مجهز به رادار SAR، شناور تندرو ذوالفقار به عنوان نخستین شناور پدافندی مجهز به چهار موشک عمودپرتاب و با برد ۲۵ کیلومتر، شناور گشتی رزمی شهید سلیمانی دارای بدنه شناساگریز با سطح مقطع راداری بسیار پایین، ناوشکن تمام ایرانی دنا، ناو اقیانوس پیمای شهید مهدوی با بیش از ۲ هزار و ۱۰۰ تن وزن و طول ۲۴۰ و عرض ۲۷ متر، تانک غول پیکر کرار، سامانه ضد تانک الماس یک، موتور ملی اوج به عنوان نخستین موتور توربو جت بومی و توسعه یافته و همچنین خودروی ضد مین و کمین امرپ رعد از دیگر دستاوردهایی است که خشم و تحقیر دشمن را در پی داشته است.
توسعه فناوری صلح‌آموز هسته‌ای زیر فشار غرب
فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای ایران که همواره بهانه‌ای برای اعمال تحریم‌های ظالمانه علیه تهران بوده است، با وجود تهدیدها و فشارها همواره مسیر رشد و توسعه را در پیش گرفته و این رویکرد با قدرت بیشتر در دولت سیزدهم ادامه می‌یابد.
در همین ارتباط محمد اسلامی معاون رییس جمهوری و رییس سازمان انرژی اتمی تاکید دارد: تلاش داریم که فناوری هسته‌ای را در عرصه‌های مختلف کشور توسعه دهیم تا بیش از پیش شاهد تاثیرگذاری آن در زندگی مردم باشیم. این هدفگذاری یک شعار نیست؛ بلکه یک راهبرد است.
وی اضافه کرد: سازمان انرژی اتمی در این مسیر قرار گرفته تا با توجه به سند راهبردی ۲۰ ساله که در فروردین ماه پارسال توسط رئیس جمهوری رونمایی شد، توسعه این فناوری در عرصه‌های مختلف ملی محقق شود.
سلامی با اشاره به اینکه یکی از اهداف این سند توسعه نیروگاه‌های برق و سامانه‌های پرتودهی است، ادامه داد: نیروگاه‌های کارون یک و ۲ در آژانس ثبت شده که سابقه آن به بیش از ۵۰ ساله گذشته برمی‌گردد. با عنایت خاص رهبر معظم انقلاب در حوزه انرژی اتمی به پیشرفت‌های زیادی دست یافتیم و توسعه نیروگاه‌های برقی را همواره در برنامه داریم.
وی تاکید دارد: دانش هسته‌ای کشور که پیشرانه همه صنایع است، در حالی به دست آمده که در ۲۰ سال گذشته خرابکاری‌های صنعتی زیادی شده است. ترور دانشمندان، تحریم، عملیات روانی، متوسل شدن به سازمان‌های بین‌المللی برای اعمال فشار بیشتر و همه و همه نتوانست مانع پیشرفت دانش هسته‌ای در کشور شود.
اسلامی افزود: هم‌اکنون سازمان انرژی هسته‌ای در تولید رادیو داروهای جزو اولین‌هاست؛ آب سنگین‌های تولیدی پیشران فناوری در کشور است و در بخش دروازه الکترونیک، نیمه هادی‌ها، زنجیره ارزش قدرتمند ایجاد شده است.
در همین پیوند است که همکاری سازمان انرژی اتمی با معاونت علمی ریاست جمهوری، در ۲ سالی که از عمر دولت سیزدهم گذشته، بیشتر از قبل بوده و همین سبب رشد سهم شرکت‌های دانش‌بنیان در صنعتی به اهمیت صنعت هسته‌ای شده است؛ مشارکتی که در درازمدت اثرات بیشتری حتی در زندگی روزمره مردم خواهد داشت.
تحریم دارو به چالش کشیده شد
پس از اعمال تحریم‌های گسترده علیه تهران و طرح این ادعای دروغین در رسانه‌های غربی که تحریم‌ها شامل مواردی همچون دارو نمی‌شود، کمبود اقلام دارویی در کشورمان به چالشی برای شهروندان تبدیل شد.
اما رویکرد مثبت دولت سیزدهم در این حوزه با اجرایی شدن طرح دارویار، موجب کاهش اثر تحریم‌های ظالمانه غرب و کاهش ۷۵ درصدی کمبودهای دارویی در کشور شده است.
وزیر بهداشت روز گذشته در جلسه بررسی چالش‌های مهم نظام دارویی و سلامت در حوزه اجرایی طرح دارویار، از کاهش ۷۵ درصدی کمبودهای دارویی کشور خبر داد و گفت: با اختصاص منابع ارزی و ریالی مورد نیاز طرح دارویار در نیمه نخست سال جاری، وضعیت بسیار بهتری نسبت به مدت مشابه سال گذشته داریم.
بهرام عین‌اللهی ادامه داد: به طور قطع با وجود استعداد و توانایی‌های کشور در زمینه دانش داروسازی، تولید دارو و تامین مواد اولیه این صنعت، می‌توان با تشکیل قرارگاه دارو یک جهت‌دهی آینده‌نگرانه در خصوص حل مشکل دارویی کشور داشته باشیم.
وی اضافه کرد: تجربه تولید بالای ۹۶ درصد نیازهای دارویی در داخل کشور نشان داد توانایی‌های لازم علاوه بر رفع نیاز کشور در این حوزه وجود دارد و می‌توان بازار صادرات این محصولات به کشورهای منطقه و جهان را شتاب بخشید.
نظر شما