به گزارش خبرنگار سیاست خارجی ایرنا، «به دلایل متعدد ما به عنوان دولت عراق خود را موظف میدانیم که نگرانی‌های امنیتی تهران را از بابت جریان‌های تروریستی مستقر در منطقه اقلیم برطرف کنیم و به همین منظور تاکنون بیش از دویست میلیون دلار برای این موضوع هزینه کرده و بیش از سه هزار نیروی ارتش ملی را در سراسر مرزهای ایران و اقلیم مستقر کرده‌ایم...اگرچه تاکنون موفق به خلع سلاح جریان‌های کُرد ضدانقلاب شده‌ایم، اما انتقال همگی آنها به نقاط دیگر هنوز کامل نشده است، ولی با این وجود تلاش زیادی که انجام داده‌ایم تا طبق زمان‌بندی تا پایان مهلت تعیین شده در توافق با تهران، انجام این تعهدات را به اتمام برسانیم.»
اینها اظهارات اخیر «محمد شیاع السودانی» نخست وزیر و فرمانده کل نیروهای مسلح عراق در دیدار هیات رسانه‌ای ایرانی است که در خصوص روند اجرایی کردن مفاد توافقنامه امنیتی ایران و عراق همزمان با روزهای پایانی موعد انجام تعهدات توسط این کشور توضیح داده است.
چند روز بعد از اظهارات صبح روز یکشنبه همین هفته بود که «بافل طالبانی» رئیس اتحادیه میهنی کردستان به همراه هیئتی از حزب اتحادیه میهنی کردستان عراق، به منظور دیدار با مقامات جمهوری اسلامی ایران وارد تهران شد. سفری که رسانه‌های نزدیک به حزب اتحادیه میهنی کردستان اعلام کردند که طی آن طالبانی با برخی از مسئولان ایران دیدارهای مهمی داشته باشد.
ناظران معتقدند این سفر در راستای تبادل نظر در خصوص روند اجرای تعهدات طرف عراقی در قالب توافقنامه امنیتی میان ایران و عراق جهت برطرف کردن نگرانی های ایران در رابطه با گروه های مسلح کُرد ضدانقلاب مستقر در اقلیم شمال عراق است.
در همین ارتباط هم، «قاسم الاعرجی» مشاور امنیت ملی عراق به تازگی در صفحه شخصی خود در فضای مجازی اینطور نوشت که «بغداد تلاش زیادی برای اجرای مفاد توافقنامه امنیتی با ایران انجام می‌دهد. ما بر تمایل فراوان خود برای تقویت روابط بین دو کشور همسایه در راستای خدمت به منافع دو کشور و دو ملت و افزایش امنیت و ثبات منطقه تاکید می‌کنیم.»
همکاری های «گسترده و راهبردی» دو شاخصه مهم روابط ایران و عراق
روابط دیرینه و راهبردی میان ایران با عراق و همکاری‌های گسترده میان دو طرف در حوزه های مختلف اقتصادی، تجاری، فرهنگی، سیاسی و البته همکاری های نظامی و امنیتی در کنار روابط عمیق میان ملت های ایران و عراق که یکی از نمادهای آن را میتوان در «مراسم راهپیمایی اربعین» دانست، به عنوان یک الگوی موفق از همکاری های سطح بالا در منطقه غرب آسیا به حساب می آید.
در واقع عراق برای سیاست خارجی ایران و بالعکس، با توجه به اشتراکات بسیاری که میان دو طرف وجود دارد از اهمیت بالایی برخوردار هستند و مصادیق متعددی از این موضوع در صحنه تعاملاتی دو طرف وجود دارد.
از جمله مصادیق بارز این همکاری ها هم میتوان به «پروژه اتصال خط ریلی شلمچه به بصره» اشاره کرد که اخیرا با حضور نخست وزیر عراق و معاون اول رئیس جمهور ایران در گذرگاه مرزی شلمچه آغاز به کار کرد.
«محمد مخبر» معاون اول رئیس دولت سیزدهم در این ارتباط گفت که «در حال حاضر، حجم تجارت بین دو کشور حدود ۱۱ میلیارد یورو در سال است که در صورت رفع موانع، رسیدن به «حجم ۳۰ میلیارد یورو در سال» کاملاً قابل دستیابی است.»
نقطه سیاه باید از روابط مثبت تهران و بغداد پاک شود
اما در کنار این روابط راهبردی و رو به جلویی که میان دو کشور وجود دارد، همواره یکی از موضوعاتی که در دو سال اخیر به طور خاص در روابط میان ایران و عراق شاهد بودیم افزایش تحرکات و اقدامات گروهک های مسلح مستقر در «اقلیم شمال عراق» علیه منافع و امنیت ملی کشورمان است که منجر به موجی از هشدارهای شدیداللحن از سوی مقامات نظامی و سیاسی کشورمان هم شده است.
یکی از اولین هشدارهای جدی مقامات کشور در این سال ها، از سوی «سردار محمد پاکپور» فرمانده نیروی زمینی سپاه مطرح شد که با اشاره به سوءاستفاده گروهک های تروریستی و مسلح از اقلیم شمال عراق برای ایجاد ناامنی در مناطق مرزی ایران تاکید کرد که ادامه این وضعیت برای ایران قابل تحمل نیست و پاسخ لازم را به آنها خواهیم داد.
البته این هشدارها چندین مرتبه هم منتج به ضربه ای هدفمند از سوی «نیروهای مسلح کشورمان» به مقر فرماندهان برخی از گروهک های مسلح مستقر در اقلیم کردستان در سال های اخیر هم شده است که آن را در قالب حقوق و قوانین بین المللی میتوان قلمداد کرد.
در همین خصوص، «ناصر کنعانی» سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان گفت که «موضوع حضور نیروهای مسلح ترویستی در اقلیم شمال عراق نقطه سیاهی در روابط دو جانبه است و انتظار ما این است که دولت عراق این نقطه سیاه را برچیند.»
شکل گیری توافقنامه امنیتی میان دولتین ایران و عراق
پس از کش و قوس های بسیار در این مساله، نهایتا با همکاری و هماهنگی میان دستگاه های دیپلماسی و سایر نهادهای مرتبط با این مساله (ارسال پیام های مختلف دیپلماتیک به مقامات بغداد و اربیل جهت کنترل موضوع گروه های مستقر در اقلیم شمالی عراق و مطرح کردن این موضوع در دیدارهای رسمی و غیر رسمی سیاسی میان مقامات دو طرف)، اقدامات دیپلماتیک توامان با ضربات نیروهای مسلح کشورمان به مقرات و مواضع نیروهای که پیشتر بدان اشاره شد به نتایج مثبتی رسید.
چندی پیش هم در این ارتباط «حسین امیرعبداللهیان» در دیداری که با «قاسم الاعرجی» مشاور امنیت ملی عراق داشت، اینگونه گفت که: «حضور هرگونه جریانات ضدانقلاب و جدایی طلب در اقلیم کردستان را غیرقابل قبول و این مساله را موجب ایجاد تهدیدات علیه کشورمان، عراق و حتی اقلیم کردستان میدانیم.»
در واپسین روزهای سال ۱۴۰۱ بود که «دریابان علی شمخانی» دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران با سفری که به عراق انجام داد، توافقنامه همکاری‌های مشترک امنیتی میان ایران و عراق را با نخست وزیر آن کشور به امضا رساند.
گفتنی است، توافق مزبور که آماده‌سازی آن برای به امضاء رسیدن مقامات دو طرف فرآیندی چند ماهه را به دنبال داشته، تاثیر تعیین کننده‌ای در کاهش و مدیریت چالش‌های امنیتی میان دو کشور که ریشه در شرارت گروه‌های ضدانقلاب مستقر در اقلیم شمالی عراق دارد، خواهد داشت.
خواسته های ایران در توافقنامه با طرف عراقی
دو خواسته مهم ایران در قبال این گروه‌ها که در توافقنامه نیز وجود دارد این است که، مسئولین اربیل و بغداد باید نسبت به «اخراج یا خلع سلاح» این گروه‌ها اقدام نمایند تا منبع ناامنی و بی ثباتی مرزهای غربی و شمال غربی کشورمان ریشه کن شود.
در این خصوص لازم به توضیح است که در توافقات صورت گرفته میان کشورها، این دولت‌ها هستند که باید پاسخگوی تعهدات خود باشند و در این زمینه هم دولت مرکزی بغداد باید مسئولیت پذیر بوده و اربیل را مجاب کند که به وظایف خود ذیل آن توافقنامه پایبند باشد.
ایران بیش از دو دهه «صبر راهبردی» در این زمینه داشته و دیگر وقت آن است که طرف مقابل گامی به سوی ایران بردارد تا نشان دهد که قدر مماشات و رعایت اصل حُسن همجواری تهران را میداند.
در همین ارتباط هم «علی اکبر احمدیان» دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان خرداد ماه سال جاری در دیدار با همتای عراقی خود توافقنامه امنیتی اخیر که حاصل ماه‌ها گفت‌وگو و تلاش مشترک نهادهای ذیربط دو کشور است را اقدامی بسیار مناسب و راهبردی توصیف کرد و بر اجرای دقیق مفاد آن تاکید کرد.
وی گفت که «انتظار داریم دولت عراق در چارچوب این توافق نامه، هرچه سریع‌تر ضمن پایان دادن به حضور عناصر ضدانقلاب در این کشور، امنیت مرزهای این کشور با ایران را تضمین کند.»
تعیین ضرب الاجل از سوی عالی ترین مقام نظامی ایران
با اجرایی نشدن مفاد توافقنامه از سوی بغداد و اربیل، مقامات ایران که مصرانه به دنبال رفع نگرانی های امنیتی خود از سوی مرزهای غربی و شمالغربی کشور هستند، از سوی «سرلشکر محمد باقری» رئیس ستاد کل نیروهای مسلح کشورمان هشدار جدی به طرف عراق داده شد.
این مقام عالی رتبه نظامی ایران گفت که «تا شهریورماه که زمان تعهد دولت عراق است، صبر می‌کنیم و امیدواریم که دولت عراق به مسئولیتش عمل کند؛ اما اگر این زمان بگذرد و اینها مسلح باقی بمانند و یا عملیاتی انجام دهند، قطعاً عملیات‌های ما علیه این گروه‌ها با شدت بیشتر تکرار خواهد شد.»
پس از آن نیز، «ناصر کنعانی» سخنگوی وزارت امور خارجه گفت که «دولت عراق متعهد شده است که تا پایان شهریور (۲۸ شهریور جاری) گروه‌های تروریستی مسلح در خاک عراق را خلع سلاح کند و دوم اینکه آنها را از پادگان‌های نظامی که دارند، تخلیه و به اردوگاه هایی که دولت عراق مد نظر قرار دارد، انتقال دهد.»
وی ادامه داد: «موعد ۲۸ شهریور به هیچ وجه تمدید نخواهد شد و دیدگاه‌های ما به عراق و مسئولان اقلیم شمال آن کشور منتقل شده و طرف عراقی به این موضوع اشراف دارد.»
حمایت رسانه های فارسی زبان خارج نشین از گروه های مسلح کُردی ضدانقلاب
در این میان رسانه‌های فارسی زبان معاند به ویژه شبکه ایران اینترنشنال با گفتگوهای متعددی که با رهبران گروه‌های مسلح کُردی که آنها را «احزاب سیاسی» میخوانند، نقش مهمی در مشروعیت بخشی به فعالیت های تروریستی و خرابکارانه آنها علیه مردم ایران ایفا کرده و از عملکرد آنها به عنوان فعالیت‌های مدنی یاد می‌کنند!
حال آنکه احزاب سیاسی فاقد نیروهای نظامی، اسلحه و آموزش به اعضای خود جهت عملیات‌های تروریستی و بمب گذاری هستند.
اما اینکه چرا اینترنشنال بلافاصله پس از اظهارات اخیر کنعانی در خصوص قاطعیت ایران در ضرب الاجل اعلامی (۲۸ شهریور) جهت اجرای توافقنامه امنیتی، پای کارِ دفاع از جریانات کُردی ضدانقلاب و مسلحی که در خاک اقلیم شمال عراق هستند آمد، اصلا جای تعجب ندارد.
صاحبان این رسانه‌ها میدانند که ایران در صورت عمل نکردن عراق به توافق، مواضع آن گروه‌ها را هدف حملات خودش قرار می‌دهد و در تامین امنیت ملی با کسی تعارف ندارد.
علاوه بر این، در حوادث پاییز ۱۴۰۱ نیز که بنا به شواهد و مستندات دستگاه های ذی ربط در کشور، تاثیرگذاری مستقیم و جدی جریانات ضدانقلاب مستقر در اقلیم شمالی عراق مسجل شده است، این شبکه نقش خود را در نمایش هرچه بیشتر اظهارات و مواضع رهبران گروه های فوق الذکر ایفا کرد و به تریبونی جهت نفرت پراکنی، تبلیغ اقدامات تروریستی و ناامن کردن هرچه بیشتر ایران، تبدیل شد.
حق دفاع مشروع ایران در برابر تجاوزگران
بر اساس آنچه که «ماده ۵۱ منشور ملل متحد» تصریح کرده، هر کشور عضو سازمان ملل می تواند به تهدیدات علیه امنیت ملی خود در خارج از مرزها پیش از آنکه شورای امنیت در خصوص آن تصمیمی اتخاذ کند، پاسخ لازم را بدهد.
بنابراین، هم به استناد قوانین و حقوق بین الملل و هم به استناد «قانون اساسی عراق» که اجازه نمیدهد خاک این کشور منشا ناامنی برای کشورهای همجوارش باشد، جمهوری اسلامی ایران این حق را دارد که در صورت اجرایی نشدن انتظارات به حق خود از سوی عراق در قالب توافقنامه امنیتی با بغداد و مطلع بودن مسئولین منطقه اقلیم شمال آن کشور از مفاد آن توافقنامه، مواضع و مقرات گروه های مزبور را هدف پهپادها و موشک های خود قرار دهد تا به صورت مستقیم از «امنیت ملی و تمامیت ارضی» خود دفاع کند.
نظر شما