ایران و «بریکس»؛ منافع متقابل، ظرفیت‌های مکمل

به گزارش ایرنا، پانزدهمین اجلاس سران کشورهای عضو بریکس هفته گذشته(۲۹ مرداد تا اول شهریور) به میزبانی آفریقای جنوبی برگزار شد و یکی از مهم ترین مصوبات این اجلاس، تصمیم سران برای عضویت کامل شش کشور جدید شامل جمهوری اسلامی ایران، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، آرژانتین، مصر و اتیوپی از سال ۲۰۲۴ در این گروه بود. نشست ژوهانسبورگ ، نخستین نشست سران بریکس از سال ۲۰۱۹ بود که به صورت حضوری برگزار شد. نشست های قبلی این گروه از سال ۲۰۱۹ تا کنون به دلیل شیوع ویروس کرونا، بصورت برخط برگزار شده بود.

در تازه ترین دور از سلسله نشست های مشترک اسپوتنیک و ایرنا که روز دوشنبه به پیشنهاد بخش فارسی خبرگزاری اسپوتنیک برگزار شد، محمدرضا منافی سردبیر گروه اخبار آسیا اقیانوسیه خبرگزاری ایرنا، ایوان زاخاروف رئیس بخش خاور میانه اسپوتنیک و اطهر اینانلو سردبیر گروه اخبار اروپا-آمریکا خبرگزاری ایرنا به ترتیب نکاتی را درباره ابعاد مختلف توسعه بریکس مطرح کردند.

محمدرضا منافی سردبیر گروه اخبار آسیا و اقیانوسیه ایرنا در این نشست به تشریح منافع متقابل و ظرفیت های مکمل بریکس و ایران پرداخت و گفت: ایران به دلیل واقع شدن در یک منطقه جغرافیایی راهبردی، از ظرفیت های ترانزینی بی بدیلی برخوارد است و کریدور شمال-جنوب و شرق-غرب باعث شده تا ایران به چهار راه ترانزیت راهبری منطقه تبدیل کند.

وی افزود: ایران نزدیک ترین، ارزان ترین، امن ترین و آسان ترین مسیر دسترسی روسیه و کشورهای حوزه آسیای مرکزی و قفقاز به آبهای آزاد خلیج فارس و عمان و کشورهای نفت خیز و ثروتمند حوزه خلیج فارس است ضمن اینکه چین هم به خوبی نسبت به اهمیت جغرافیایی راهبردی ایران به عنوان کریدور شرق به غرب، برای پیشبرد ابتکار «یک پهنه-یک راه» و دسترسی امن، آسان و ارزان به بازارهای غرب آسیا، منطقه مدیترانه ، اروپا و حتی آفریقا آگاه است.

منافی در ادامه به اهمیت منابع عظیم انرژی ایران برای بریکس اشاره کرد و گفت که این ظرفیت قابل توجه ایران، می تواند کمک قابل توجهی برای ارتقای توان اقتصادی بریکس و کمک کردن به ایجاد زمینه های مساعد برای تحقق اهداف اقتصادی بریکس از جمله ایجاد پول مشترک و دلار زدایی شود.

سردبیر اخبار آسیا و اقیانوسیه ایرنا همچنین نقش ایران به عنوان قدرتمندترین کشور خاورمیانه در ایجاد و تقویت ثبات و امنیت در این منطقه را مورد تاکید قرار داد و گفت بدون تردید یک خاورمیانه امن و با ثبات، مطلوب ترین حالت برای پیشبرد اهداف بریکس در این منطقه محسوب می شود.

وی همچنین در تشریح ظرفیت های بریکس برای ایران ، به ظرفیت عظیم اقتصادی و تجاری کشورهای این گروه اشاره کرد که می تواند نقش موثری در کاستن از آثار تحریم های اقتصادی یکجانبه و غیرقانونی آمریکا و برخی متحدانش علیه ایران ایفا کند.

به گفته منافی، اگرچه ماهیت اصلی گروه بریکس، تمرکز بر فعالیت های اقتصادی و تجاری است اما نباید اهمیت حضور روسیه ، چین و هند به عنوان سه قدرت هسته ای جهان در این گروه را نادیده گرفت زیرا حضور این کشورها در بریکس، به نوعی باعث تقویت بازادارندگی دربرابر قدرتهایی می شود که همواره مخالف چندجانبه گرایی و قدرت گرفتن دیگر کشورها و ملت ها هستند.

این کارشناس مسائل بین المللی در پایان سخنانش خاطر نشان کرد که علاقمندی تعداد زیادی از کشورهای جهان برای عضویت در بریکس یا سازمان همکاری شانگهای، حکایت از تمایل روزافزون ملت ها و کشورها به ایجاد یک نظم نوین جهانی و پایان دادن به یکجانبه گرایی و جهان تک قطبی دارد و اینکه ملت های جهان رمز واقعی توسعه و پیشرفت مشترک را در چندجانبه گرایی و گسترش همکاری های بین المللی و تقویت امنیت و صلح جهانی می دانند.

در ادامه این نشست، ایوان زاخاروف در باره این موضوع که "بریکس بعد از پذیرش اعضای جدید تا حد اثرگذار خواهد بود"، گفت: اجلاس اخیر سران بریکس از اهمیت ویژه برخوردار است چرا که منجر به اتخاذ تصمیم های مهم و تاریخی درباره توسعه این گروه با پیوستن کشورهای بیشتر شد.

زاخاروف با اشاره به تاکید بریکس بر چندجانبه گرایی و دلار زدایی به عنوان دو مورد از اهداف مهم گروه بریکس، گفت که پیوستن کشورهای بیشتر به این گروه می تواندآن را با قدرت بیشتری به سمت تحقق اهداف خود سوق دهد.

وی گفت که در آستانه نشست اخیر ژوهانسبورگ، رسانه های غربی این گونه نوشتند که چین در تلاش است تا با تقویت کردن و توسعه بخشیدن گروه بریکس، آن را به یک رقیب جدی برای گروه ۷ تبدیل کند.

این کارشناس روس با اشاره به اینکه بریکس در حال حرکت به سمت یک ارز واحد است، گفت: کشورهای عضو بریکس با ابراز نگرانی از وجود تحریم های یکجانبه ، اصرار دارند که اصلاحاتی باید در سیستم های مالی جهانی ایجاد شود ضمن اینکه کشورها باید به سمت دلارزدایی و استفاده از ارزهای ملی حرکت کنند.

زاخاروف گفت که امروز بسیاری از کشورها خواستار عدم وابستگی سیستم های مالی و بانکی جهان به ایالات متحده و متحدانش هستند. کشورها خواستار استفاده از ارزهای ملی و متنوع برای انجام تجارت های بین المللی هستند و معتقدند که تجارت بین المللی نباید صرفا وابسته و محدود به یک یا دو ارز محدود شود.

در بخش پایانی این نشست مشترک، اطهر اینانلو سردبیر اخبار اروپا-آمریکا خبرگزاری ایرنا نیز نکاتی را در باره نقش بریکس در مقابله با یکجانبه گرایی و مقابله با سلطه دلار آمریکا بری اقتصاد جهانی مطرح کرد.

اینانلو گفت: همزمان با شکل‌گیری "نظم نوین جهانی" و یک جهان چند قطبی در آینده، ظهور گروههایی همچون همکاری های شانگهای و بریکس می تواند تحولات مثبتی را برای کشورها تثبیت کند. نقش این گروهها در روند مقابله با یک جانبه‌گرایی در جامعه جهانی امری ضروری است.

وی افزود: در همین راستا مفهوم دلارزدایی نیز از اهمیت زیادی برخوردار شده است. آمریکا که از دلار به عنوان سلاح علیه کشورهای مخالفش به ویژه کشورهای تحریم شده استفاده کرده، به شدت مخالف دنیایی چند قطبی است.

سردبیر اخبار اروپا-آمریکا خبرگزاری ایرنا در ادامه نقش گروه های نوظهور در تغییر معادلات جهانی را مورد تاکید قرار داد و خاطرنشان کرد: همکاری کشورها تحت چارچوب گروههای نوظهور می تواند منافع اقتصادی همه این کشور را تحت مناسبات برد-برد تامین کند و می تواند خط بطلانی بر سلطه دلار در مبادلات اقتصادی جهان باشد.

اینانلو تاکید کرد: نیاز سیاست و اقتصاد بین الملل در این مقطع، همکاری های همه جانبه و گسترده در مسیر تامین حداکثری منافع اقتصادی کشورهاست که در یک دنیای تک قطبی تحقق آن منتفی می باشد بنابراین مقابله جدی با یک جانبه گرایی و دلازدایی دو مفهوم مهم تحت شکل گیری جهان چند قطبی در جهان آینده محسوب میشوند.