سجاد اشگرف روز دوشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، افزود: نخستین بار ایده ایجاد ژئوپارک در بخش علوم زمین یونسکو در قالب یک شبکه منطقه‌ای در اروپا مطرح شد و چهار کشور آلمان، فرانسه، اسپانیا و یونان در سال ۲۰۰۰ میلادی، شبکه ژئوپارک‌های اروپایی را معرفی کردند که در حال حاضر این شبکه شامل ۷۳ عضو از ۲۴ کشور است.
وی ادامه داد: بازتاب موفقیت‌آمیز عملکرد شبکه ژئوپارک های اروپایی در زمینه شناسایی، حفاظت از ژئوسایت‌ها و نقش اقتصادی آنها از یک طرف و همکاری‌های این شبکه با یونسکو، منجر به شکل گیری یک گروه بین المللی از متخصصین ژئوپارک‌ها در بخش علوم زمین یونسکو شد.
مدیر ژئوپارک جهانی قشم توضیح داد: این شبکه دارای اهداف سه گانه از مفهوم جامع حفاظت، آموزش و توسعه پایدار بوده و برنامه مدیریتی آن بر اساس این ارکان تعریف می‌شود.
اشگرف اضافه کرد: شبکه ژئوپارک های جهانی در سال ۲۰۰۴ با مشارکت ۱۷ ژئوپارک اروپایی و هشت ژئوپارک از چین پدید آمد و اکنون به عنوان یکی از مناطق ثبت جهانی یونسکو دارای ۱۹۵ عضو از ۴۸ کشور است.
وی گفت: ژئوپارک جهانی قشم یکی از نخستین ژئوپارک‌های این شبکه جهانی است که در سال ۱۳۸۵ به عنوان محدوده‌ای به مساحت ۳۰۰ کیلومتر مربع از غرب جزیره قشم به ثبت رسید و در اردیبهشت سال ۱۳۹۶ محدوده آن افزایش یافته و کل جزیره قشم به علاوه جنگل‌های حَرّا شمال این جزیره، خلیج دیرستان و جزیره هنگام در جنوب به عنوان محدوده آن در شبکه جهانی ژئوپارک‌های یونسکو به ثبت رسیده اند و اکنون این ژئوپارک با مساحت ۲ هزار و ۶۳ کیلومتر مربع نخستین ژئوپارک غرب آسیا و خاورمیانه است.
مدیر ژئوپارک جهانی قشم با بیان اینکه این ژئوپارک در راستای افزایش مشارکت جامعه محلی و صاحبان مشاغل در ارایه خدمات مرتبط با گردشگران و کمک به رونق اقتصادی این بخش از جامعه محلی، اقدام به تشکیل شبکه همیاران ژئوپارک کرده است، افزود: عضویت در این شبکه برای داوطلبانی امکان پذیر است که پیش از درخواست، تمامی مراحل قانونی و اداری مرتبط با واحد خود را پشت سر گذاشته و مجوزهای مربوطه را از نهادهای ذیربط دریافت کرده باشند.
وی با اشاره به اینکه در واقع عنوان همیاری ژئوپارک نوعی ارزش و مزیت افزوده برای این گونه واحدها به شمار رفته و تضادی با وظایف دیگر بخش های نظارتی و حاکمیتی ندارد، اظهار کرد: ژئوپارک جهانی قشم جز نخستین ژئوپارک هایی محسوب می شود که به صورت تشکیلات شبکه ای فعالیت خود را در حوزه همیاران آغاز کرده اند.
اشگرف با بیان اینکه در حال حاضر ۱۰۰ نفر در حوزه های مختلف همکاری خود را با ژئوپارک جهانی قشم به صورت همیار آغاز کرده اند، بیان داشت: اقامتگاه های بومی و محلی، هتل ها، آژانس های گردشگری، رستوران ها و فروشگاه های صنایع دستی، موسسات آموزشی و پژوهشی، راهنمایان گردشگری و مجموعه های خدماتی هم راستا با استانداردهای ژئوپارک در طبقه بندی لیست همیاران ژئوپارک قشم قرار می گیرند.
وی برگزاری جشنواره های روستایی ژئوپارک، برگزاری مسابقات بازی های بومی و محلی، اجرای برنامه های مناسبتی (روز زمین پاک، روز جهانی کودک و نظایر آن) مشارکت فعال همیاران در دوره ها و کارگاه های آموزشی را از برنامه های متنوع با همکاری و مشارکت اعضای شبکه همیاران این ژئو پارک جهانی عنوان کرد.
هر ژئوپارک از پایه با دارا بودن چندین پدیده طبیعی (جاذبه های زمین شناسی با ارزش بین المللی) تعریف می شود و شناسنامه هر ژئوپارک آثار طبیعی موجود در آن است، ژئوپارک قشم نیز از این امر مستثنی نیست و به جرات می توان گفت این ژئوپارک بهشت جاذبه های زمین شناسی فرسایشی در سرزمین آب و آفتاب و نگین خلیج فارس است.
بنا به تعریف یونسکو، ژئوپارک های جهانی مناطق جغرافیایی منفرد و یکپارچه ای هستند که در آنها سایت و چشم اندازها از ارزش های زمین شناسی بین المللی با یک مفهوم جامع از حفاظت، آموزش و توسعه پایدار مدیریت می شوند.
ژئوپارک ممکن است علاوه بر پدیده های زمین شناسی از آثار تاریخی، بوم شناسی، باستان شناسی و میراث فرهنگی و طبیعی دیگر نیز برخوردار باشد.
این ژئوپارک تنوع عظیمی از چشم اندازهای زمین شناسی در کنار تنوع سایت‌های مختلف را ارایه می‌کند و علاوه بر این، تنوع اکولوژیکی، باستان شناسی و فرهنگی خاصی دارد.
ژئوپارک قشم دارای ۳۵ ژئو سایت متنوع و اصلی همچون تنگه چاهکوه، غارنمکدان، دره ستاره ها و دره تندیس‌ها است و مجاورت آن با جنگل‌های حَرّا واقع در شمال جزیره قشم که دارای پنج عنوان تالاب بین‌المللی، ذخیرگاه زیست کُره، منطقه حفاظت شده، منطقه ویژه دریایی و منطقه ویژه پرندگان است، به ارزش‌ها و جذابیت‌های طبیعی ژئوپارک قشم افزوده است.
ژئوپارک قشم به واسطه واقع شدن در منطقه راهبردی خلیج فارس از اهمیت بالاتری برخوردار است و از طرف دیگر، این ژئوپارک به دلیل قرار گرفتن بین ژئوپارک های شرق آسیا و اروپا جایگاه خاصی در منطقه و بین ژئوپارک ها پیدا کرده که به عنوان مرکز توسعه منطقه ای ژئوپارک های جهانی در خاورمیانه و شمال آفریقا معرفی شده است.
وجود پدیده های بارز زمین شناسی شامل گنبد و غارنمکدان، دره های شگفت انگیز، سواحل بکر و زیبا و حیات وحش در بخش غربی جزیره قشم و جنگل‌های دریایی حَرّا، تنگه چاهکوه، تنگه عالی، بام قشم، دره تندیس ها، سایت تاریخی و فرهنگی کلات کشتاران، جزایر ناز و دهها جاذبه فرسایشی و ژئومورفولوژی و صخره با اشکال زیبا موجب شد تا نام قشم در لیست دارندگان ژئوپارک های جهانی یونسکو ثبت شود.
پدیده های طبیعی نظیر دره ستاره ها، کُورکُورا کوه، چاکاویر، تنگه چاهکوه، کَریون، دیواره قاضی، بصیرا، ژئولینک، دره شور، جزیرتو، صخره لاک پشت ها و کناره های سواحل جنوبی، که هر کدام زیبایی خاص خود را دارند، از جمله این جاذبه های زمین شناسی محسوب می شوند.
جنگل‌های حَرّا به همراه تنوع زیستی منحصر به فرد، خلیج دلفین ها، سواحل مرجانی و نوار ماسه ای نخ کُنار، از دیگر چشم اندازهای طبیعی هستند که ارزش ژئوپارک قشم را دو چندان کرده است.
در کنار این جاذبه ها، موزه ژئوپارک، پارک موزه لنج سازی گوران، قبرستان انگلیسی ها و بندر تاریخی لافت از دیگر داشته های ارزشمند ژئوپارک قشم به حساب می آید، اما این به تنهایی کافی نیست و آنچه به یک ژئوپارک هویت می بخشد مشارکت و حضور فعال جامعه محلی در برنامه های ترویجی، توسعه ای، حفاظتی و مدیریتی ژئوپارک است.
جامعه محلی با باورها، آیین ها، آداب و رسوم، سبک زندگی، هنر و دانش بومی خاص خود سرمایه واقعی یک ژئوپارک است.
همه این ویژگی ها طبیعی و معنوی در ژئوپارک قشم با هم گره خورده اند از این رو بهترین و مناسب ترین روش برای حفظ این میراث با ارزش مشارکت جامعه محلی است.
نظر شما