به گزارش خبرنگار کتاب ایرنا، کتاب اندیشیدنِ فراگیر: آدمی و جهانِ او، اثرِ ادگار مورن، اندیشمندِ فرانسوی، درباره آینده انسان و جهان است. مسئله مورن این است که زندگیِ آینده انسان بر روی این کره خاکی با چه خطرات و تهدیدها و در عینِ حال نویدها و امیدهایی روبه‌روست. صد البته، مورن قصدِ پیشگوییِ آینده را ندارد. او سرِ آن دارد که با نگاهی چندوجهی به ما نشان دهد که وضعیتِ زندگیِ انسان در حوزه‌های مختلفِ علم و فن‌آوری و اقتصاد و دین و محیطِ زیست و… احتمالاً با چه چالش‌ها و فرصت‌هایی روبه‌روست. از همین روی، مورن در کتابِ اندیشیدنِ فراگیر با نگاهی کل‌گرا و جامع‌نگر ارتباطِ حوزه‌های مختلفِ زیستِ انسان را ردیابی می‌کند.
کتاب با مرورِ زمینه‌های کیهانی، طبیعی، زیستی و اجتماعیِ زندگیِ بشر پیچیدگی و درهم‌بافتگیِ مسائلِ انسانی و راهِ ورود به این دنیای پیچیده را می‌کاود و با استخراجِ بینش‌ها و بصیرت‌هایی از انسان‌شناسی، البته به معنایی که خود از این لفظ مراد می‌کند، نشان می‌دهد که چرا بی‌اعتنایی به پیچیدگی و درهم‌بافتگیِ امور راه‌حل‌های متخصصانِ جزءنگر را چه‌بسا با شکست روبه‌رو کند. در عینِ حال، مورن بر محدودیت‌های معرفتِ انسانی تأکید دارد و هر گونه خوش‌بینیِ ناشی از غرورِ شناختی و جزمیت را نگران‌کننده می‌یابد. واقعیت‌های مطرح‌شده در اندیشیدنِ فراگیر در کنارِ نگاهِ چندجانبه مورن به آینده حیاتِ بشری این کتاب را به اثری جذاب و خواندنی بدل کرده است.
کتاب اندیشیدن فراگیر نسخه گردآوری‌شده درس‌گفتارهای ادگار مورن در دانشگاه سوربن است. مواضع و اندیشه‌های مندرج در این‌کتاب، بیانگر پیچیدگی وضعیت انسان در پیوندش با هستی هستند. مورن، شناخت انسان و هستی فقط برپایه یک‌دانش معین مثل فیزیک، روان‌شناسی یا زیست‌شناسی را یک‌شناخت ناقص و ناتمام می‌داند و می‌گوید انسان‌شناسی نیازمند رویکردی میان‌رشته‌ای و فراگیر است. یعنی برای مطالعه و شناخت انسان، به یک‌نگاه همه‌جانبه و چندسویه نیاز است.
درباره نویسنده
ادگار مورَن فیلسوف و جامعه‌شناس فرانسوی است. وی در ۸ ژوئیه ۱۹۲۱ در پاریس با نام اصلی ادگار ناهوم زاده شد. او رگه‌های یهودی–اسپانیایی (Sephardi) دارد و به خاطر تنوع کارهایش شهرت دارد، چندان که علاقه‌مندی‌های مختلفی در کارهایش دیده می‌شود و به مرزهای مرسوم در نظام‌های دانشگاهی بی‌اعتنا است. او در سال ۱۳۸۲ به دعوت دکتر امیر نیک پی به ایران سفر کرد و همراه داریوش شایگان در دانشگاه شهید بهشتی سخنرانی کرد. کارهای معرفت‌شناختی او انقلابی‌اند، زیرا کوشیده تا مثلث ارتباطِ ایدئولوژی – سیاست – علم را از طریق آنچه پیچیدگی می‌نامد، بازاندیشی کند. منظور از پیچیده معنی مخالف ساده نیست، بلکه مقصود یک روش است که به راز و رمز جهان با دانستن اینکه امر ساده همواره فقط چیزی است که توسط شخصی ساده شده، اعتنا می‌کند. رد این تلاش عظیم را در شاه‌کار شش جلدی‌اش به نام روش (La Méthode) می‌توان گرفت. این اثر نه تنها یک طرح علمی که یک پیام پیچیده از دل قرن بیستم است.
ادگار مورن فیلسوف و جامعه‌شناس فرانسوی نویسنده این‌کتاب، به‌دلیل نظریه‌اش درباره امر پیچیده شناخته می‌شود و اعتقاد به پیچیدگی امر شناخت به‌ویژه شناخت انسان و هستی دارد. از این‌نویسنده تاکنون کتاب‌های درآمدی بر اندیشه پیچیده، روش و هفت‌دانش ضروری برای آموزش و پرورش آینده به فارسی ترجمه و منتشر شده‌اند.
قسمتی از متن کتاب
روند جهانی شدن سه وجه جدانشدنی را در بر می‌گیرد: جهانی شدن، توسعه، و غربی شدن. درست است که همچنان، البته به گونه‌ای بسیار اندک، هواداران جهانی شدنِ خجسته، که عنوان کتابی از آلن مینک است، وجود دارند، و البته مخالفان جهانی شدنِ خجسته که آن را پدیده‌ای سراسر نافرخنده می‌داند نیز هستند.
آنچه در پدیدۀ جهانی شدن سودمند می‌نماید همانا برخی از پیشرفت‌های مادی، فنی، پزشکی و اقتصادی است که، گرچه به گونه‌ای بسیار نابرابر، به آن دسته از کشورهایی که پیش‌تر جهان سوم نامیده می‌شدند راه می‌یابند. در چین، برزیل و دیگر کشورها آموزش طبقۀ متوسط را میبینیم که با سنجه‌های غربی زندگی می‌کنند. از توان بی‌چون‌وچرای سرپرست خانواده، که در زناشوییِ جوانان خواستِ خویش را پیش می‌راند، کاسته می‌شود. نسل‌های جوان در زندگی خانوادگی خویش، در گزینش همسر و نیز گاهی در برگزیدن پیشه آزادی‌هایی را به دست می‌آورند. زنان در اینجا و آن‌جا کمتر ستم می‌بینند. در اینجا پیشرفت‌هایی ناتمام، نابرابر و گاهی زودگذر در دموکراسی میبینیم.
در گسترش فردگرایی، آنچه پسندیده است همانا به دست آوردن استقلال و مسئولیت شخصی است. (صفحه ۶۹ و ۷۰)
کتاب اندیشیدن فراگیر؛ آدمی و جهان او، نوشته ادگار مورن با ترجمه محمدعلی انواری با ۱۲۸ صفحه، شمارگان ۷۷۰ نسخه و قیمت ۶۰ هزار تومان توسط انتشارات ققنوس منتشر و راهی بازار نشر شد.
نظر شما