نسیم صبایی که شاعران را سربلند کرد

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، ویژه برنامه بزرگداشت رابیندرانات تاگور شاعر پرآوازه هندوستان همراه با رونمایی کتاب زعفران و صندل از بلرام شکلا، شاعر پارسی زبان جمعه شب 22 اردیبهشت در فضای مجازی برگزار شد و علیرضا قزوه با تجلیل از این شاعر هندی به بیان مطالبی پرداخت.

"خالی" که نماد همبستگی ایران و هند شد

سید مسعود علوی تبار، شاعر ایرانی گفت: در تقارن نود و دومین سالگرد درگذشت، شاعر پرآوازه هندی، رابیندرنات تاگور، و در ایام برپایی سی و چهارمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران ، جای بسی خوشحالی است که از کتاب «زعفران و صندل» بلرام شکلا با حضور ادیبان و پژوهشگران کشورهای مختلف رونمایی می شود.

علوی تبار سپس در معرفی کلی بلرام شکلا اظهار داشت: بلرام شکلا شاعر دوزبانه پارسی و سانسکریت، متولد ۱۹۸۲ میلادی در هندوستان می باشد، شکلا استاد زبان سانسکریت در دانشگاه دهلی است که برای مدت زمان سه سال ، به عنوان ریاست مرکز فرهنگی سفارت هندوستان در ایران به تازگی رحل اقامت گزیده است

وی افزود: مجموعه شعر زعفران و صندل اولین کتاب شعر فارسی بلرام شکلا است که به چاپ رسیده است، این کتاب در قطع رقعی، و در ۱۲۵ صفحه، از سوی موسسه فرهنگی هنری شاعران پارسی زبان، در زیر شاخه شاعران امروز هند منتشر شده و مشتمل بر ۴۶ غزل و هفت دوبیتی است.

از ویژگی های بارز این مجموعه که با زبانی سلیس و بدون از تکلف سروده شده است می توان تجلی عشق را در انحای مختلف به مشاهده نشست، عشق به پیامبر مکرم اسلام(ص)، و عشق به أئمه اطهار(ع)، عشق به زبان فارسی و عشق به فرهنگ مشترک ایران و هند. خال هندو که نمادی است ویژه برای هندوان، قشقه نام دارد که از ترکیب زعفران ایرانی و پودر درخت صندل هندی تهیه می شود و این نماد در حقیقت نماد همبستگی دو ملت ایران و هند می باشد.

فرزانه اعظم لطفی، دانشیار و عضو هیئت علمی دانشکده زبان ها و ادبیات خارجی – مطالعات هند دانشگاه تهران گفت: رابیندرانات تاگور تنها شاعر شرقی است که هنوز امیدوار است که انسان، خود راستین و جهان و معرفت حقیقی خود را پیدا خواهد کرد. به همین دلیل رهبر فقید هند کبیر مهاتما گاندی او را نگهبان شرق می خواند و عرفای چینی او را خورشیدی با توان تندر و رعد آسا خطاب کرده اند.

وی افزود: تاگور عارفی است انسان گرا و انسان دوست و عاشق عشق و معرفت و حقیقت. این بزرگمرد بنگالی با تاسی از عرفان ویشنوا و عرفان اسلامی و جریان های عارفانه عرفای بائول بنگال، عشق به خاک و سرزمین را در آثار خود ماندگار می سازد. صداقت تاگور برهمن هندو در دانش خدای بلند مرتبه بسیار ستودنی است.

اعظم لطفی ادامه داد: پدر تاگور حافظ حافظ شیراز و آشنای مولانای روم و شیفته عرفان اسلامی بود از این جهت عرفای بنگالی به او مها ریشی در زبان سنسکریت یعنی استاد یا مرشد بزرگ لقب داده اند و مسلمانان بنگال به او و خاندان هندوی او برهمنان پیر علی می گفتند. تاگور با طریقه بهکتی یا همان طریقه عبادت عاشقانه همان منش و راهی که شاعر عظیم بنارس هند کبیر داس پیموده بود را انتخاب می کند. کبیر داس استاد معنوی تاگور می گوید خدای را در درون دل خود جویا باش. رام و کریم، هر دو در آنجا سکنی دارند. دل خود را از آلودگی بزدا؛ پاک همچون آب مقدس گنگ و آفریدگار یکتا و یگانه عالم است.

زبان فارسی برای بلرام شیرین است

رضا اسماعیلی، شاعر و منتقد ادبی درباره آشنایی خود با بلرام شکلا گفت: در سفری که در سال ۱۳۹۱ به هند داشتم، در انجمن ادبی بیدل، افتخار آشنایی و دوستی با هندوی پارسی گو، دکتر بلرام شکلا را پیدا کردم. شاعر و ادیب توانمندی که به زبان‌های هندی، سانسکریت، اردو و انگلیسی مسلط است و به پارسی شعر می‌گوید.

وی افزود: بَلرام شُکلا ، هندو مذهب است و زبان تخصصی‌اش سانسکریت. زبان پارسی برای هندیان هندو مذهب، زبانی ناآشنا و دشوار است ولی برای بلرام زبانی شیرین و دوست داشتنی که به آن عشق می‌ورزد و با واژگان آن شعر می‌سازد. علاقه او به زبان و ادبیات پارسی باعث شده است که آثار قله‌های شعر و ادب پارسی را به زبان سانسکریت ترجمه کند. آثار شاعرانی چون مولانا جلال‌الدین رومی، محتشم کاشانی و... وی هم اکنون نیز در حال ترجمه اشعاری از حافظ و مولانا به زبان‌های سانسکریت است.

این منتقد ادبی افزود: بلرام که دارای دکترای دستور و زبان‌شناسی سانسکریت و از مُدرسان دانشگاه دهلی نوست، به خاطر عشق و علاقه‌ای که به تاریخ و فرهنگ ایران دارد، موفق به دریافت مدرک کارشناسی ارشد در زبان پارسی شده است. وی در مورد عشق و علاقه‌اش به زبان پارسی که در نگاهش حُکم جواهری ناب و نایاب را دارد، می‌گوید «‌700 سال زبان رسمی هندوستان، فارسی بوده است و بعدها انگلیسی و هندی، زبان‌های رسمی هندوستان شده‌اند. اگرچه امروز دیگر کسی فارسی صحبت نمی‌کند اما باز زبان فارسی به عنوان یک زبان خارجی و بیگانه محسوب نمی‌شود و تقریبا همه با محاوره‌ها و اصطلاحات زبان فارسی آشنا هستند. زبان اردو نیز تحت‌تأثیر زبان فارسی رواج پیدا کرد. مشترکات زبان فارسی و زبان‌های هندی و اردو بسیار است و این دادوستد زبانی همیشه وجود داشته است. به‌ خاطر شباهت‌هایی که زبان اردو با فارسی دارد و اکثر وزن‌ها و اطلاعات شعر فارسی در این زبان هم به‌ کار برده می‌شود، شعر فارسی اصلا برای من شعری غریبه و ناآشنا نبود.»

برهمنم که شدم چون عجم، غلام علی

اسماعیلی گفت: بلرام شکلا خانه فرهنگ ایران در دهلی و آشنایی با دکتر علیرضا قزوه را از مشوقان‌ اصلی خود برای شعر گفتن به زبان پارسی می‌داند و با شوقی زاید الوصف درباره سفر به ایران و شعرخوانی‌اش در محضر مقام‌معظم رهبری در سال ۱۳۹۳ می‌گوید «آشنایی من با آقای قزوه باعث شد که من دوبار به مناسبت جشن غدیر به ایران دعوت شوم. برای بار اول مقاله‌ای همراه من بود که در وصف مولا علی(ع) نوشته بودم. اما قلب من آنقدر مالامال از محبت حضرت علی(ع) شده بود که شعری را برای ایشان سرودم و خواندم. این شعر مورد استقبال دوستان قرار گرفت و من هم خیلی زیاد این شعر را در سفرم به ایران ارائه کردم؛ در مشهد، طوس، اصفهان و چند شهر و محفل دیگر شعرم را خواندم و دیگر شعرهای من در سایه این شعر کمرنگ شد. در محضر رهبر معظم ایران هم همین شعر «به من رساند نسیم سحر، سلام علی/ برهمنم که شدم چون عجم، غلام علی» را خواندم که بسیار هم مورد استقبال ایشان قرار گرفت.»

سید حکیم بینش شاعر افغانستانی دیگر سخنران این محفل گفت: با امثال مهدی باقرخان، بلرام شکلا و سایر شاعران هندی می‌توان، آیندۀ درخشانی برای جایگاه و پایگاه شعر و زبان و ادبیات پارسی در هند پیش‌بینی کرد و دور از تصور نیست که دوباره شاهد ابهت زبان و شعر پارسی در هند باشیم. اشعار بلرام شکلا دارای بیان عمیق و دقیق هستند و اشعار آیینی شان، باور عمیق او را به پیامبر(ص) و خاندان ایشان نشان می‌دهد. چاپ کتاب زعفران و صندل را به همه پارسی زبانان و جناب بلرام شکلا تبریک عرض می‌کنم.

سید تقی عابدی از کانادا، سید حسن بنی طبا از تورنتوی کانادا، سرویس تریپاتی شاعر و استاد زبان سانسکریت از بنارس هندوستان، مهدی باقرخان، شاعر پارسی زبان و مترجم از دهلی نو و زیبا فلاحی شاعر و پژوهشگر به بیان دیدگاه های خود درباره رابیندرانات تاگور شاعر هندی پرداختند.