کاظم جلالی سه شنبه در گفت و گو با ایرنا افزود: جمهوری اسلامی ایران بر اساس سیاست اصولی خود مبنی بر همکاری با همسایگان و رفع تنش و حل مسائل با مکانیزم ها و سازوکارهای منطقه ای، همواره از چنین مکانیزمی برای حل مشکلات بین ترکیه و سوریه حمایت کرد.
سفیر ایران در روسیه با اشاره به تلاشهای تهران و مسکو برای وساطت و حل اختلافات با سازوکارهای منطقه ای گفت: پس از برگزاری جلسات مختلف در سطوح کارشناسی و وزیران دفاع چهار کشور، نشست وزیران امور خارجه کشور در روز چهارشنبه برگزار خواهد شد.
وی گفت: چشم انداز این اجلاس، چشم انداز نویدبخشی برای حل مسائل و ایجاد سازوکارهای جدید منطقه ای و بومی است و اینکه کشورهای منطقه و همسایه از ظرفیت های یکدیگر برای حل مسائل منطقه ای و هم برای گسترش روابط بین خود استفاده کنند.
پیش از این، سخنگوی وزارت امور خارجه اعلام کرد که حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه در راس هیاتی در نشست چهارجانبه مسکو که بیستم اردیبهشت ماه جاری برگزار می شود، شرکت می کند.
ناصر کنعانی افزود: جمهوری اسلامی ایران همواره بر حل و فصل مسائل و اختلافات میان سوریه و ترکیه تاکید داشته و در همین چارچوب تماس ها و گفت‌وگوهای دوجانبه‌ای هم با مقامات دمشق و آنکارا انجام داده است.
کنعانی به نشست های روند آستانه اشاره کرد و یادآور شد: ایران همواره در این نشست‌های چهارجانبه تاکید کرده است که ضمن درک مسائل امنیتی ترکیه در سوریه معتقد هستیم که این موضوعات راهکار نظامی ندارد؛ در این نشست ها پیشرفت های خوبی حاصل شده و روندهای خوبی هم شکل گرفت و این نشست با اراده سیاسی چهار شرکت کننده می‌تواند خروجی خوبی داشته باشد و اختلافات ترکیه و سوریه حل و فصل شود.
آخرین تکاپوها در چارچوب همکاری های این چهار کشور مربوط به اجلاس وزیران دفاع بود که در اوایل اردیبهشت ماه به میزبانی مسکو برگزار شد.
پیش از آن، چهار کشور اواخر فروردین ماه در سطح معاونان وزارت امور خارجه در پایتخت روسیه، مذاکراتی در این راستا داشتند.
آنچه که از این نشست ها در قالب گزارش های خبری و بیانیه های پایانی، به افکار عمومی اطلاع رسانی شده است که این ابتکار عمل ایران و روسیه برای پایان دادن به مناقشه میان ترکیه و سوریه، با گام هایی رو به جلو در مسیر پایان ۱۲ سال چالش در روابط آنکارا – دمشق همراه بوده است.
انتظارات دمشق و آنکارا از مذاکرات چهارجانبه
به گفته تحلیلگران، پایان دادن به حضور نظامی ترکیه در مرزها و خاک سوریه، مبارزه با تروریسم و تأکید بر خودداری از دخالت در امور روسیه از مهمترین محورهای مورد نظر دمشق در مذاکرات چهارجانبه است.
آنکارا هم تلاش می‌کند تا اقدامات لازم برای مبارزه با تروریسم را با سه کشور دیگر هماهنگ کرده و با تمرکز بر روند مذاکرات سیاسی، برای بحران پناهجویان و بازگشت آبرومندانه آنها به سوریه هم رایزنی و برنامه‌ریزی کند.
پیوستن ایران به روند مذاکرات
حلقه تلاش های دیپلماتیک برای حل و فصل مسائل سوریه و ترکیه چندی پیش با حضور روسیه شکل گرفت اما با توجه به نقش جمهوری اسلامی ایران در حفظ صلح و ثبات در منطقه، تهران نیز به روند مذاکرات دعوت شد تا حل و فصل مسائل با بهره گیری از ظرفیت ایران شتاب گیرد.
قبل از آنکه ایران به این روند بپیوندد، به گفته طرف های مذاکرات، تهران در جریان روند این مذاکرات بود و پس از مدتی، عملا حضور ایران به مثابه گامی برای شتاب بخشی به حل و فصل مسائل آنکارا – دمشق مبدل شد.
قبل از پیوستن ایران به این مذاکرات، «مولود چاووش‌اغلو» وزیر خارجه ترکیه در دیدار خود با «حسین امیرعبداللهیان» وزیرامورخارجه ضمن اشاره به مذاکرات آینده ترکیه، سوریه و روسیه گفته بود: ما همیشه ایران را در جریان کار قرار داده ایم و از نظر ترکیه، ایران نقش مهمی در حفظ صلح و ثبات در سوریه و منطقه دارد.
«رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور ترکیه هم اندکی بعد از حضور ایران به عنوان یکی از کشورهای ضامن روند آستانه در مذاکرات آینده عادی‌سازی روابط با سوریه خبر داد.
بدین ترتیب، جمهوری اسلامی ایران که در دولت سیزدهم، برای تقویت مناسبات با همسایگان اهتمام ویژه ای دارد، این دعوت را پذیرفت.
نشستی برای آماده سازی اجلاس وزیران امور خارجه
پس از آن بود که ۱۴ و ۱۵ فروردین ۱۴۰۲، رایزنی‌های چهارجانبه‌ای در سطح معاونان وزرای خارجه روسیه، ایران، سوریه و ترکیه در مسکو برگزار شد.
در این مذاکرات، طرف ها موضوعات مربوط به آماده سازی نشست آتی بین وزرای خارجه چهار کشور را مورد بحث و بررسی قرار دادند.
در این نشست‌ها هر کشور مواضع و دیدگاه‌های خود را شفاف و صریح بیان کرد و طرف‌ها توافق کردند رایزنی‌های خود را ادامه دهند.
حضور «علی اصغر خاجی» مشاور ارشد وزیر خارجه ایران در امور ویژه سیاسی به عنوان مذاکره‌کننده ارشد تهران در این نشست، با توجه به سابقه دیپلماتیک وی، نشان دهنده اهمیت این گفت‌وگوها برای جمهوری اسلامی ایران بود.
در حاشیه این نشست ها برخی گمانه زنی های رسانه ای مطرح شد که در صورت مثبت بودن روند مذاکرات، علاوه بر نشست وزیران امور خارجه، می‌توان به دیدارها و رایزنی‌هایی در سطح سران چهار کشور هم امیدوار بود.
با این وجود، الکساندر یفیموف سفیر روسیه در دمشق پیش از این ضمن آن که اعلام کرد که نشست چهارجانبه وزرای خارجه ایران، روسیه، سوریه و ترکیه به ماه می (اردیبهشت ماه) موکول شده است، اظهار داشت: مسیر عادی سازی روابط آنکارا و دمشق طولانی است و نمی توان تمام پرونده ها را طی یک دور گفت وگو و یا مذاکره بررسی کرد.
وی اضافه کرد که این مسیر طولانی است اما ما گام به گام پیشروی خواهیم کرد.
پایان کار نشست وزیران دفاع با بیانیه مشترک
پس از آن بود که مذاکرات چهارجانبه وزرای دفاع فدراسیون روسیه، جمهوری اسلامی ایران، جمهوری عربی سوریه و جمهوری ترکیه پنجم اردیبهشت ماه ۱۴۰۲ در مسکو برگزار و با تاکید بر مبارزه مشترک با تروریسم همراه شد.
در این مذاکرات اقدامات فعلی در زمینه تحکیم امنیت در جمهوری عربی سوریه و عادی سازی روابط با جمهوری ترکیه مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
در بیانیه مشترک این مذاکرات آمده است:در این مذاکرات توجه ویژه ای به موضوع مبارزه با تمام اشکال تهدیدات تروریستی، مبارزه با داعش و سایر گروه های افراطی در سرزمین سوریه صورت گرفت.
بدین ترتیب، با تمایل طرف های مذاکرات به ادامه این روند تا دستیابی به حل و فصل مسائل آنکارا – دمشق، اینک باید در انتظار اجلاس وزیران امور خارجه چهار کشور در مسکو بود تا بلکه گام عملی در مسیر گشودن گره از مشکل ۱۲ ساله در مناسبات این دو کشور همسایه برداشته شود.
ابتکار عمل تهران و مسکو در حل و فصل مسائل منطقه ای، الگوی عملی و عینی دیگری از لزوم همکاری های منطقه ای برای حل و فصل موضوعات تلقی می شود که به ثمر نشستن آن، طرفداران مداخله قدرت های غربی در امور کشورهای منطقه را در انزوا خواهد برد.
نظر شما