رهایم کنید؛ نیازی به نوازش ندارم

آرام و زیبا به چشمانت زُل می زند و مظلوم و بی گناه در سکون است و نمی‌داند که پشت هزار و یک نقاب انسان ها چهره پُر از ترحم ترسناک خوابیده است و باید از تیررس این فکر پلید دور شد.

او را که زمانی امام هشتم(ع) ضمانت کرده بود اینک در پیچ های نابخردانه چوپانان و شکارچیان گیر کرده است و چقدر مظلومانه سرنوشت زندگی آن با ترحم انسان ها رقم می خورد.

بهار به نیمه فصل سلام می کند و فصل زاد و ولد آهوان در میان عطر و بوی سرمست کوهپایه‌های خراسان شمالی رسیده است و رمه‌های آهوان را به سهولت در میان جاده‌هایی که از مناطق حفاظت شده عبور می‌کند را می توان مشاهده کرد و در این میان گردشگرانی که فرمان کج می‌کنند و از میان جاده های فرعی به مناطق بکر سر می نند و در این دشت ها سری هم به زیستگاه های این حیوانات مظلوم و زیبا می زنند.

اما در این میان بسیار پیش آمده که در فصل بهار، گردشگرانی که به دل طبیعت و کوه زده اند؛ بره آهو و یا بزغاله ای وحشی را تنها می بینند و بدن لرزانش، حس طبیعت دوستی را زنده می کند اما غافل از اینکه این دلسوزی می تواند زندگی بره را با خطر جدی روبه رو کند.

گردشگران و یا چوپانان به گمان اینکه این بره های جذاب و چشم سیاه، مادر را از دست داده اند و یا مادر آن را رها کرده از سر دلسوزی حیوان را در آغوش می گیرند و نوازش می کنند و بعضا با خود همراه می کنند تا به محیط بانان تحویل دهند و اینجاست که سرنوشت این حیوان زیبا را جور دیگر رقم می‌زنند.

بر اساس نظر کارشناسان محیط زیست؛ مادر هیچوقت بره را در طبیعت رها نمی کند و او را زیر درخت و یا بوته ای تنها می گذارد و خود برای چرا در اطراف پرسه می زند اما وقتی به سراغ بره آید و بوی انسان را در مشامش حس کند دیگر بره را قبول نمی کند و از آنجایی که بره در طبیعت تنها می ماند و در یافتن غذا دچار مشکل می شود، سرنوشتش با مرگ گره می خورد.

این پدیده شوم را می توان با سنگدلی شکارچیان در فصل زاد و ولد آهوان همراه کرد؛ سر و کله شکارچیانی که در فصل زاد و ولد در این مناطق پیدا می شود و با بی رحمی تمام به دنبال گله می کنند و بره های ناتوان در فرار را شکار می کنند.

حال که با مراقبت و حفاظت محیط زیست تعداد جمعیت آهوان در مناطق حفاظت شده خراسان شمالی زیاد شده است، هشدارهای لازم نیز در این فصل توسط این سازمان به طور مداوم به گوش می رسد تا این حیوانات زیبا و مظلوم از تیررس ناآگاهی طبیعت دوستان و شکارچیان دور بماند.

نمایش غمناک شکارچیان

شکارچیان خطر دیگر نوزادان حیات وحش در این فصل هستند، متاسفانه شکارچیان در فصل زاد و ولد وحوش اقدام به زنده گیری نوزادان حیات وحش می کنند.

زنده گیری نوزاد حیوانات کار ساده ای است، نیاز به اسلحه و شلیک هم ندارد که صدایش محیط بانان را متوجه این تخلف کند، شکارچیان بره را زنده گیری کرده و با این اقدام یک حیوان که می تواند در سال های آتی زادآوری داشته باشد را از طبیعت جدا می کنند.

نگهداری از نوزادان حیات وحش که از متخلفان و طبیعت دوستان تحویل گرفته می شود، کار سختی است چرا که این نوزان باید با شیر مادر تغذیه شوند، حتی در صورتی که بره ها از مرگ نجات یابند، قابلیت بازگشت به طبیعت نخواهند داشت.

مدیر حفاظت محیط ‌زیست اسفراین در این باره از زنده‌گیری نوزادان حیوانات وحشی به عنوان پدیده شوم یاد می کند و می گوید: هر سال در بهار و آغاز فصل زاد و ولد حیات‌وحش شاهد زنده گیری نوزادان حیات وحش هستیم.

علی فرجی اظهار می کند: در این زمان از سال شکارچیان با بی‌رحمی نوزادان حیات وحش را که توانایی چندانی در فرار ندارند تعقیب و زنده گیری می‌کنند.

وی می افزاید: زنده گیری بره ها، نیاز به اسلحه و یا مهارت خاص ندارد، از این رو برخی چوپانان، افراد محلی و متخلفان به‌ راحتی به زنده گیری نوزادان حیات‌وحش می‌ پردازند.

مدیر حفاظت محیط ‌زیست اسفراین می گوید: به علت استفاه نشدن از اسلحه، حضور شکارچی در عرصه از دید محیط بانان مخفی می ماند از این رو این متخلفان به‌ ندرت دستگیر می‌شوند.

گم نشده ام؛ به من دست نزنید

کارشناس مسوول حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی هم در این باره می گوید: متاسفانه از ابتدای سال جاری تاکنون پنج راس بره میش وحشی و یک راس برغاله وحشی از طبیعت زنده گیری و تحویل ادارات محیط زیست شده است.

محمد تقدیسی اظهار می کند: بعضا برخی از افراد در طبیعت با مشاهده نوزاد وحوش گمان می کنند که مادر او را تنها گذاشته است و او را به محیط زیست تحویل می دهند.

وی می افزاید: حیات وحش به عنوان بخش مهمی از تنوع زیستی به عنوان بانک ژن و منبعی حیاتی برای افزایش سطح رفاه و سلامت جامعه محسوب می شود اما هرساله با شروع فصل بهار و زمان زادآوری حیات وحش و نبود آگاهی بسیاری از مردم نسبت به برخورد صحیح هنگام مشاهده نوزادان حیات وحش در طبیعت، بسیاری از نوزادان حیات وحش از طبیعت خارج می شوند.

وی خاطرنشان می کند: از آنجایی که در بیشتر مواقع بره زنده گیری شده بدلیل دست آموز شدن و گرفتن بوی انسان دیگر قابلیت برگشت به طبیعت را ندارد این امر باعث حذف تدریجی گونه از طبیعت و افزایش انقراض محلی گونه در آن زیستگاه می شود.

کارشناس مسوول حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی تاکید می کند: در واقع تک به تک افراد جمعیت یک گونه جانوری در افزایش تنوع ژنتیکی گونه و بقاء نسل موثر هستند.

وی می افزاید: به گردشگران توصیه می شود در زمان حضور در طبیعت از نزدیک شدن به لانه نوزادان حیات وحش برای عکاسی و هر اقدام دیگر پرهیز کنند، از تعقیب نوزادان حیات وحش که باعث وارد آمدن استرس به آنها می شود خودداری کنند.

تقدیسی تاکید می کند: مردم از هرگونه لمس و در دست گرفتن نوزادان و حتی تخم پرندگان وحشی پرهیز کنند زیرا انتقال بوی انسان به نوزاد و تخم جانوران وحشی باعث عدم پذیرش آنها توسط والدین می شود.

کارشناس مسوول حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی تصریح می کند: مردم از وارد شدن به زیستگاه‌های حساس حیات وحش به خصوص در فصل زاد ولد پرهیز کرده و از غذا دادن دستی به حیات وحش خودداری کنند.

آهو بر اساس قوانین سازمان حفاظت محیط زیست در زمره گونه‌های حمایت شده قلمداد شده است. از نظر سازمان جهانی حفاظت(IUCN) این گونه در زمره گونه های آسیب پذیر(VU) قرار گرفته و طبقه بندی گروه مشخصی را برای این گونه درنظر نگرفته است.

خراسان شمالی دارای ۶۵ گونه پستاندار از ۱۹۷ گونه موجود در کشور، ۱۴۱ گونه پرنده از ۵۳۲ گونه موجود در کشور، ۶۸ خزنده از ۲۲۸ گونه کشور، چهار گونه خزنده دوزیست از ۲۰ گونه موجود و هشت گونه ماهی و آبزی از مجموع ۱۶۰ گونه آبزی موجود در کشور است.

برخی از این گونه های جانوری نظیر یوزپلنگ آسیایی، بالابان، هوبره، کبک دری و کرکس مصری در طبقه بندی اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) در رده‌های بحرانی و در حال انقراض قرار دارند.

اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی مناطق حفاظت شده و پارک های ملی سالوک، ساریگل و ضامن آهو، مناطق حفاظت شده قرخود، گلول، سرانی و پناهگاه حیات وحش میاندشت جاجرم را که محل زیست یوزپلنگ است با گستره ۲۰۰ هزار هکتار مدیریت می کند.