به گزارش ایرنا، سیزده بدر از روزهای مهم فروردین محسوب می شود که همواره در بین ایرانیان از جایگاه ویژه ای برخوردار است.
ایرانیان باستان اعتقاد داشتند که عدد ۱۳ نحس است و این روز را در طبیعت به جشن و شادی می پرداختند تا بدین وسیله خود را از نحسی آن حفظ کنند.
از آداب این روز می توان به گره زدن سبزه و دور انداختن یا به قولی به آب دادن سبزه اشاره کرد.
در گذشته دختران دم بخت سبزه ها را گره می زدند و آرزو می کردند تا در سال جدید تشکیل خانواده دهند البته این کار تنها مختص دختران دم بخت نبود و همه می توانستند سبزه را گره زده و آرزو کنند.
عقیده بر این بوده است که وقتی گره باز شود، مشکلات حل شده و آرزو بر آورده می شود.
دور انداختن سبزه ها هم به این دلیل بوده که عقیده داشتند بدی ها و مریضی ها در این سبزه جمع شده است و با به آب دادن یا به دور انداختن آن این پلیدی ها و مریضی ها را از خود دور می کنند.
در ضمن این روز متعلق به خدای باران بوده و در مراسم ۱۳ بدر برای بیشتر شدن و به موقع بودن باران در سال جدید دعا می شده که با گذشت زمان این رسم از میان رفته است.
در این روز زنجانی ها هم به گردشگاه های خارج از شهر می روند و ضمن گردش در دامان طبیعت و باغ ها کودکان و نوجوانان نیز به بازی و ورزش های دسته جمعی می پردازند.
به این بهانه خبرنگار ایرنا به آئین های پرشور این روز نگاهی گذرا انداخته است.
پژوهش های انجام گرفته نشان می دهد که در زنجان همچون دیگر مناطق ایران، مراسم و جشن های بهاری مثل سیزده بدر از سالیان دور با زیبایی و شکوه مثال زدنی برگزار می شده است.
بنا بر پژوهش ها در ۱۲ روز نوروز انواع جشن ها، آئین ها و نوروزی خوانی ها مثل "ناری نارکه، نوروز عمی، قاراچی، تکم گردانی(تکه اویونی) " برگزار می شد که امروزه همه آنها منسوخ شده و از بین رفته است.
روز سیزده نوروز یعنی آخرین روز نوروز، مراسم خاص خود را دارد و خانواده ها این روز را در بیرون از شهر و در باغ‌های اطراف به سر می برند و به جشن و پایکوبی مشغول می شوند تا نحسی سیزده را برطرف کنند.
روز سیزده با پنج روز ایام مسترقه(خمسه دزدیده) مطابقت داشته است و بر همین اساس این روز را روز نحس می دانند و برای رفع نحسی در بیرون از شهر به جشن مشغول می شوند.
روز سیزده، مردم، سبزه هایی را که رویانده اند، به آب می دهند و بدین ترتیب سبزینگی و رویش را به طبیعت تحمیل می کنند.
یکی از بازی های بسیار باشکوه و هیجان انگیز روز سیزده نوروز، بازی الک دولک بود که بسیاری از خانواده ها به آن می پرداختند و بازیهای دیگری مانند(گیزلین پانچ) و (الدن دادی) نیز مرسوم بوده که هر ۲ از بازی های بسیار شاد و مفرح ذکر شده است.
همچنین نوروزی خوانی مخصوص روز سیزده نوروز، مراسم 'غلیبانی' بود، غلیبانی از نوروزی خوانی های بسیار شاد مفرح و باشکوهی بود که مردم به ویژه جوانان و نوجوانان به آن علاقه نشان می دادند.
از مراسم دیگر روز سیزده که بسیار باشکوه، مفرح و همراه با نشاط و شادابی خاصی برگزار می شد، مراسم انداختن هفت سنگ به آب رودخانه بود و این عمل نمادی از انداختن هفت نوع درد و رنج به درون آب رودخانه به حساب می آمده است.
مراسم سنگ انداختن بدین ترتیب بود که نزدیک غروب آفتاب خانواده ها کنار رودخانه صف می بستند و هرکدام هفت سنگ را به درون آب پرتاب و در هر نوبت شعری را زمزمه می کردند.
انداختن سنگ در آب تمثیلی از انداختن بدی ها و نحسی درون آب بود تا آب رودخانه آن را با خود ببرد و شعرهایی که حین پرتاپ سنگ می خواندند گاهی شکل همخوانی به خود می گرفت.
منجیق سواسالما (منجوق در آب انداختن) مراسم دیگری در روز سیزده نوروز بود و بیشتر مربوط به کسانی می شد که این روز را از خانه بیرون نمی آمدند و نحسی سیزده را در خانه بدر می کردند.
این مراسم به طور معمول ویژه دختران جوان و دم بخت بود بدین ترتیب که چند دختر دور هم حلقه ای را تشکیل می دادند و در وسط این حلقه دیگ پر از آبی قرار می گرفت.
یک نفر از این دختران که تجربه، کارآیی و دانایی بیشتری نسبت به دیگران داشت، انتخاب می شد و سر دیگ می نشست.
او از هر یک از افراد شیئی می گرفت و در داخل دیگ می انداخت و پس از آن، شعری را با ریتمی آهنگین زمزمه می کرد و دیگران نیز با او همراه می شدند.
پس از لحظاتی دانای مجلس، هر کدام از اشیا را یکی یکی بیرون می آورد و آنها را تفسیر و تعبیر می کرد و وصف هایی از آن را برای حاضران می گفت و صاحب همان شی نیز با توجه به نیتی که کرده بود، شرایط خود را در سال جدید حدس می زد.
وقتی وصف حال و تفسیر اشیا به پایان می رسید، همه با هم شعر می خواندند و دست افشانی می کردند.
در مجموع به این مهم باید اشاره کرد که جشن های نوروزی صرفا به خاطر برپایی یک جشن ساده برای نو شدن سال نبود بلکه هر کدام از این مراسم ها به نوعی فلسفه آفرینش را بیان می کرد.
نظر شما