به گزارش خبرنگار ایرنا، صبح شنبه ششم فروردین ۱۴۰۲ خبری مبنی بر تلف شدن یک قلاده یوزپلنگ ماده با احتمال بارداری از منابع محلی منتشر شد که دلهره‌ای به دل دوست‌داران محیط زیست در ششمین روز بهاری انداخت؛ همه دلشان می‌خواست اظهارات منابع محلی و افراد حاضر در صحنه درباره باردار بودن یوزپلنگ تلف شده نادرست باشد، اما با بررسی‌های دقیق کارشناسان اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان سمنان مشخص شد در فاجعه‌ای تلخ، یوزپلنگ باردار با نام «ماجراد» دارای سه جنین بر اثر تصادف با خودروی عبوری تلف شد.
علاوه بر این، تابستان ۱۴۰۱ یک قلاده یوزپلنگ ماده و در سال‌های ١٣٨٩ تا ١٣٩٧ هفت قلاده یوزپلنگ در محور میاندشت - عباس آباد بر اثر تصادف‌های جاده‌ای تلف شدند که باید بررسی شود قصور کدام یک از دستگاه‌های اجرایی در حوادث تلخ و جبران‌ناپذیر اخیر دخالت دارد.
براساس تحقیقات انجام شده، دی و بهمن بهترین ماه‌های سال برای جفت‌گیری یوزپلنگ آسیایی است که پس از ۹۰ روز به طور معمول در اردیبهشت ماه توله به دنیا می‌آید، یوزپلنگ از ۲ تا سه سالگی بالغ شده و تا هشت سالگی قدرت زادآوری دارد و معمولا چند قلوزایی دارد.
در واقع در چشم به هم‌زدن و بی احتیاطی راننده متخلف فراری یوزپلنگ مادر با نام «ماجراد» با سن بیش از سه سال درست در اوج توانایی زادآوری با سه جنین در جا تلف شدند و از بین رفتن یوزپلنگ ماده بالغ و سه توله یوزپلنگ که قرار بود ادامه دهنده نسلشان در دل توران باشند از بین رفتند و پرسشی که ذهن را درگیر می‌کند اینکه کوتاهی چه دستگاه‌ها و گروه‌هایی سبب تلف شدن یوزپلنگ‌ها به این شیوه می‌شود؟
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان سمنان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا درباره تلف شدن یوزپلنگ باردار بر اثر تصادف با خودروی عبوری افزود: خودروی عبوری که با یوزپلنگ ماده در محدوده عباس‌آباد - میاندشت در شهرستان میامی، تصادف کرد به دلیل نبود دوربین جاده‌ای و دوربین کنترل سرعت شناسایی نشد.
بهرامعلی ظاهری افزود: نصب دوربین کنترل سرعت و ایمن‌سازی جاده بر عهده وزارت راه و شهرسازی است، اما با وجود اینکه سازمان حفاظت محیط زیست طرح‌های دقیق به منظور ایمن‌سازی قلمرو یوزپلنگ آسیایی در منطقه را برای عملیات اجرایی تقدیم کرد، اما همچنان اقدامی نشده است و از دهه ۹۰ تا کنون محدوده عباس‌آباد - میاندشت به قتلگاه گونه ارزشمند یوزپلنگ آسیایی مبدل شده است.
وی ادامه داد: کاهش سرعت خودروها به ۸۰ کیلومتر در ساعت در محدوده قلمرو یوزپلنگ آسیایی در جاده ترانزیتی تهران مشهد در محدوده عباس‌آباد- میاندشت در استان سمنان اجرای شده اما هیچگونه دوربین کنترل سرعت در این محدوده نصب نشده و انتظار می رود دستگاه‌های مرتبط با اقدامات عملیاتی بیش از پیش همراهی کنند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان با اشاره به افزایش تردد در جاده تهران - مشهد و بالعکس از رانندگان خواست در محدوده های هشدار با کاهش سرعت خودرو از تصادف با حیات وحش پیشگیری کنند.
طبق بررسی‌ها نصب دوربین کنترل سرعت، جزو فعالیت‌های پلیس راه و تامین روشنایی جاده‌ها از وظایف اداره راه و شهرسازی است.
نفس‌های به شماره افتاده یوزپلنگ آسیایی/ وجود ۲۰ قلاده یوزپلنگ در طبیعت
صحبت‌های مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان سمنان تامل برانگیز است؛ گونه‌ای در خطر انقراض و همچنان مهجور از حمایت دستگاه‌های متولی.
حادثه تلف شدن یوزپلنگ ماده بالغ و زایا با نام «ماجراد» زمانی تلخ‌تر می‌شود که مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان چندی پیش گفته بود که طبق پایش‌ها، ۶ قلاده یوزپلنگ ماده زایا در طبیعت پارک ملی توران در شرق استان زیست می‌کنند.
ظاهری افزود: زیست ۶ قلاده یوزپلنگ ماده زایا در پارک ملی توران استان سمنان نویدبخش پویایی جمعیت این گونه ارزشمند در خطر انقراض است.
وی تصریح کرد: طبق پایش‌ها و بررسی تصاویر یوزپلنگ‌های آسیایی در پارک ملی توران با کمک دوربین‌های تله‌ای اکنون ۱۷ قلاده یوزپلنگ در طبیعت پارک ملی توران شناسایی شده است.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان سمنان بیان کرد: ۲ یوز نر بالغ نیز براساس تصاویر ثبت شده در پارک ملی توران در شهرستان شاهرود استان سمنان زیست دارند.
طبق گزارش‌ها اکنون کمتر از ۲۰ فرد یوزپلنگ در طبیعت ایران زندگی می‌کنند؛ زیرگونه‌ای که در گذشته پراکندگی وسیعی از شمال آفریقا، شبه جزیره عربستان تا هندوستان و ترکمنستان داشت.
کارشناسان معتقدند حفاظت از زیستگاه طبیعی در اولویت است اما حفظ ژن نیز در این شرایط لازم است و در چنین وضعیتی باید اقدام عاجل برای حفاظت از زیستگاه با خروج سگ‌های گله و دام از قلمرو یوزپلنگ، ارتقای فرهنگ رانندگی ایمن و ترویج فرهنگ دوست بودن و دلسوز بودن برای محیط زیست در جامعه نهادینه شود و اعتبارات ملی برای اجرا طرح‌های ایمن‌سازی قلمرو تردد یوزپلنگ مورد توجه قرار بگیرد.
تلف شدن یوزپلنگ ماده دیگر در محدوده عباس‌آباد- میاندشت میامی استان در زمانی کمتر از هشت ماه
تصادف در ششمین روز بهار ۱۴۰۲ در محدوده عباس‌آباد - میاندشت در شهرستان میامی قصه‌ای پرغصه و دنباله‌دار است؛ چرا که سال گذشته حوالی ساعت ۲۰:۴۵ روز جمعه چهاردهم مرداد بود که خبری مبنی بر تصادف یک قلاده توله یوزپلنگ آسیایی ماده با خودرو، عوامل اجرایی پارک ملی توران و اداره حفاظت محیط زیست میامی به محل حادثه که در فاصله ۱۵ کیلومتری خارج از منطقه حفاظت شده توران (مناطق آزاد میامی) در حد فاصل سه راهی زیدر تا کاروانسرای میان دشت (محدوده کال تاغی) واقع است، کشاند.
پس از گشت و بررسی موضوع، خبر واصله مورد تائید قرار گرفت و اعلام شد توله یوزپلنگ تلف شده ماده است و پس از حادثه تصادف خودرو با توله یوز با توجه به احتمال بازگشت یوز مادر در اطراف محل حادثه، تیم پایش استان سمنان به همراه برخی اعضای تشکل‌های مردم‌نهاد در منطقه مستقر شدند و پایش‌های نظارتی تا روزها ادامه داشت، چرا که طبق پایش شبانه، ۲ قلاده یوز در شمال محدوده عباس آباد به سمت میامی مشاهده شده بودند که با فاصله‌ای حدود هزار متری از اتوبان در حال تردد بودند که احتمالا خانواده توله یوز تلف شده بودند و اعضای گشت، با پایش و دورزدن مکرر و پروژکتورکشی مانع از نزدیک شدن یوزپلنگ‌ها به جاده می‌شدند.
هفت قلاده یوزپلنگ در محور میاندشت- عباس آباد در سال‌های ١٣٨٩ تا ١٣٩٧ در اثر تصادف‌های جاده‌ای تلف شدند و در اصطلاح به این منطقه قتلگاه یوزپلنگ گفته می‌شود که انتظار می‌رود ارتقای امنیت حیات یوزپلنگ آسیایی در این محدوده مورد توجه ویژه قرار بگیرد.
حصارکشی به طول پنج کیلومتر و کاهش سرعت به ۸۰ کیلومتر در ساعت در بخشی از جاده ترانزیتی تهران- مشهد در محدوده استان که قلمرو یوزپلنگ آسیایی است، بخشی از اقدامات انجام شده برای کاهش تلفات تصادف های جاده ای یوزپلنگ و دیگر جانوران در بخشی از جاده ترانزیتی تهران- مشهد در منطقه عباس‌آباد- میاندشت در شهرستان میامی است، اما تا زمانی که کاهش سرعتی که برای بررسی دوربین کنترل سرعت نباشد، روشنایی جاده و تابلوهای شبرنگ اخطار تردد یوز در تعداد کافی نباشد، حصار کشی و دیگر اقدامات بر اساس مطالعات کارشناسان سازمان حفاظت محیط‌زیست انجام نشود و اعتبارات ملی برای اقدام عملیاتی درنظر گرفته نشود، احتمال تکرار این حادثه تلخ وجود دارد.
دستور استاندار سمنان در موضوع تلف‌شدن یوزپلنگ
استاندار سمنان پس از تلف شدن یک یوزپلنگ در روز ششم فروردین ۱۴۰۲، دستور فوری مبنی بر پیگیری چگونگی تلف‌شدن یک قلاده یوزپلنگ آسیایی در شهرستان میامی صادر کرد.
سیدمحمدرضا هاشمی با صدور دستوری، خواستار پیگیری فوری در خصوص چگونگی تلف شدن یک قلاده یوز پلنگ در محور میامی- سبزوار در شرق استان سمنان شد.
استاندار سمنان به محض اطلاع از تلف شدن یک قلاده یوز پلنگ آسیایی در محور میامی- عباس آباد، طی دستوری به معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری سمنان و مدیرکل حفاظت محیط زیست استان ماموریت داد تا با بررسی دقیق و انجام اقدامات کارشناسی، ضمن مشخص کردن دلایل وقوع این حادثه، گزارش مشروح و تخصصی خود را اعلام واقدامات لازم برای جلوگیری از تکرار این حادثه را بررسی و اجرایی کنند.
سگ و جاده ۲ عامل تلفات یوزپلنگ ایرانی در پارک ملی توران استان سمنان
سگ‌های گله و جاده ۲ عامل اصلی تلفات یوزپلنگ ایرانی در منطقه توران واقع در شرق استان سمنان به شمار می رود.
سگ های گله با حمله به یوزپلنگ های ایرانی در زیستگاه پارک ملی توران، مرگ آنها را رقم می زنند، اما در بسیاری موارد این اتفاقات، کمتر اطلاع رسانی و ثبت می شود.
سازمان حفاظت محیط زیست در سال های گذشته پروانه چرای دام دامداران منطقه در محدوده ۱۰۰ هزار هکتاری در پارک توران را به منظور حفظ جان یوزپلنگ های ایرانی، خریداری کرده است تا از ورود دام و سگ گله به منطقه حفاظت شده جلوگیری شود و اکنون در محدوده حفاظت شده پارک ملی توران در فصل تعلیف، هیچ دامی وارد نشد و این اقدام ارزشمند برای حفظ جان گونه ارزشمند یوزپلنگ ایرانی محسوب می شود.
اما باید این نکته مدنظر باشد که وسعت منطقه توران ۱.۵ میلیون هکتار است و از این وسعت تنها ۱۰۰ هزار هکتار پارک ملی است اما زیستگاه یوزپلنگ بیش از وسعت این پارک است.
بهترین زیستگاه یوزپلنگ ایرانی منطقه ۱۰۰ هزار هکتاری پارک ملی توران است، اما قلمرو زیستی این گونه ارزشمند ۱۰۰ تا ۳۰۰ کیلومتر فراتر گزارش شده و بر همین اساس باید در تمام منطقه توران تمهیدات برای حفظ جان یوزپلنگ اندیشیده شود.
برای حفظ جان گونه ارزشمند یوزپلنگ ایرانی، ضرورت دارد تعداد سگ های گله تا جای ممکن کاهش یابد.
افزایش تعداد سگ ها و همراهی سگ های ولگرد با گله، خطر جدی و مهم برای یوز پلنگ ایرانی محسوب می شود و دامداران باید به کاهش تعداد سگ های گله ترغیب شوند، چرا که توله یوز پلنگ ها از سگ گله بیشترین آسیب را می بینند اما آمار دقیقی از تعداد تلفات یوزپلنگ به دلیل حمله سگ‌های گله در دست نیست.
طبق بررسی‌ها و اعلام اداره کل‌حفاطت محیط‌زیست استان سمنان دامداران برای بهار دام‌ها را باید از منطقه خارج کنند قرار بوده تا نیمه اول عملیات خروج دام صورت بگیرد که در نشست امور عشایری خواستار مهلت شدند و براساس درخواست تا پایان فروردین به دامداران برای خروج دام‌ها مهلت داده شد.
یوزپلنگ‌ایرانی، نگین حیات وحش کشور را بشناسیم
یوزپلنگ ایرانی به عنوان سومین گربه‌سان زیبای آسیایی شناخته می شود که در آستانه انقراض قرار دارد و بیم آن می رود که برای همیشه نه تنها ایران بلکه جهان این گونه جانوری را از دست بدهد و اینگونه محیط زیست و گنجینه حیات وحش کشور دچار نقصانی بزرگ شود و از این رو یوزپلنگ ایرانی در فهرست اتحادیه بین المللی حفاظت از محیط زیست قرار دارد، به معنای اینکه گونه‌ای در خطر انقراض است، حدود ٢ هزار سال پیش یوزها در بیشتر نقاط آسیا حضور داشتند، اما اکنون حضورشان منحصر به نواحی بیابانی ایران و پارک ملی توران شده است.
منطقه توران یا خارتوران یکی از سه منطقه حفاظت شده ایران با مساحت یک میلیون و ۴۷۰ هزار هکتار، زیستگاه یوزپلنگ ایرانی به شمار می‌رود که در شهرستان شاهرود در شرق استان سمنان قرار دارد؛ این منطقه یکی از سه منطقه حفاظت شده ایران با مساحت قابل توجه، خاستگاه زیست یوزپلنگ ایرانی به شمار می‌رود.
گفته کارشناسان یوزپلنگ جزو گربه‌سانان محسوب می‌شود و گربه‌سانان امکان زادآوری ۲ بار در سال را دارند.
یوزپلنگ دوره بارداری سه ماه دارد و به طور معمول فصل‌هایی که رطوبت هوا بیشتر است برای جفت‌گیری این گونه ارزشمند مناسب است و بر پایه تحقیقات انجام شده، دی و بهمن بهترین ماه‌های سال برای جفت‌گیری یوزپلنگ آسیایی است که پس از ۹۰ روز معمولا در اردیبهشت ماه توله به دنیا می‌آید.
براساس تحقیقات انجام شده، یوزپلنگ جزو پستانداران چندهمسری است و یوزپلنگ آسیایی از ۲ تا سه سالگی بالغ شده و تا هشت سالگی قدرت زادآوری دارد و نوع زایش یوزپلنگ آسیایی چندقلوزایی است.
به گفته لوری مارکر که سال‌ها تجربه مطالعه در مورد زندگی یوزپلنگ‌ها را دارد، این حیوانات ترکیبی از سرعت و شکوه هستند و از دست دادن زیرگونه‌های یوزپلنگ در حیات وحش می‌تواند ضربه‌ای غیرقابل تصور باشد.
یوزپلنگ آسیایی در دوره تولگی تا سه‌ماهگی دندان شیری در می‌آورد و بر اساس جوانه دندان، سن توله یوزپلنگ تخمین زده می‌شود و از هفت ماهگی به بعد دندان‌های شیری جای خود را به دندان دایمی می‌دهد و خلاصه اینکه این جانور تجلی سرعت و شکوه است.
سمنان که به دارالمرحمه معروف است با مساحت نزدیک به ۹۷ هزار و ۵۰۰ کیلومتر مربع یکی از پهناورترین استان‌های کشور ایران است که با پنج و ۹ دهم درصد مساحت کل کشور، از این نظر هفتمین استان ایران محسوب می‌شود.
این خطه از جانب شمال به استان‌های خراسان شمالی، گلستان و مازندران، از جنوب به استان‌های خراسان جنوبی و اصفهان، از شرق به استان خراسان رضوی و از غرب به استان‌های تهران و قم محدود است؛ بر این پایه و به دلیل موقعیت جغرافیایی همجواری با پایتخت و هفت استان مهم کشور، این استان از اهمیت زیادی برخوردار است.
سمنان با برخورداری از ۲ هزار و ۱۶ کیلومتر راه در حوزه اداره کل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای استان، ۲ فرودگاه بین‌المللی در شهرستان‌های سمنان و شاهرود و ایستگاه راه‌آهن فعال که روزانه بیش از ۲۰ رام قطار از آن عبور می‌کند در زمینه حمل و نقل نیز اهمیت ویژه‌ای دارد؛ سالانه نزدیک به ۲۰ میلیون زائر با عبور از شهرستان‌های مختلف استان پهناور سمنان به زیارت حضرت علی بن موسی الرضا (ع) در مشهد مقدس می‌روند.
نظر شما