به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، بیست‌وچهارمین جشنواره جوان مخصوص دستاوردهای دانشمندان و محققان تا ۳۵ سال و اولین جشنواره نوآوری و فناوری خوارزمی علاوه بر این طرح‌ها، دو طرح دیگر با عناوین «ساخت جوهر نانوذرات کالکوپیریت مورد استفاده در سلول‌های خورشیدی» و «حسگرهای فوتوالکتروشیمایی برای پایش برخی گونه‌های زیستی» را به عنوان برترین طرح‌های منتخب معرفی و از صاحبان این ایده ها تجلیل کرد.
جشنواره خوارزمی که در سال ۱۳۶۶ بنیان نهاده شد اکنون باسابقه‌ترین جشنواره علمی جمهوری اسلامی ایران است و جامعه برگزیدگان این جشنواره به اجتماعی چندهزارنفره می‌رسد. این جایزه به‌تدریج تکامل یافت و جشنواره جوان خوارزمی نیز در سال ۱۳۷۸ به آن اضافه شد.
امسال نیز اولین دوره جشنواره نوآوری و فناوری خوارزمی به دیگر بخش‌های این جشنواره پیوست و این زنجیره را کامل کرد. سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران، متولی برگزاری جشنواره‌های خوارزمی بوده و اعضای هیات‌علمی این سازمان و شماری از مطرح‌ترین دانشمندان در قالب گروه‌های مختلف تخصصی داوری اولیه را برعهده داشتند، داوری نهایی نیز برعهده هیات داوران بود.
فراخوان جشنواره جوان خوارزمی اردیبهشت گذشته منتشر شد و علاقه‌مندان تا مرداد وقت داشتند آثار خود را به دبیرخانه ارسال کنند، شرط سنی برای شرکت در جشنواره جوان خوارزمی ۳۵ سال است و متولدان ۱۳۶۶ می‌توانستند در این جشنواره شرکت کنند.
طرح‌های قابل پذیرش در ۱۶ گروه تخصصی شامل فناوری های شیمیایی، مهندسی مکانیک، مهندسی برق و کامپیوتر، هنر، معماری و شهرسازی، کشاورزی و منابع طبیعی، علوم پایه، مهندسی عمران، مهندسی صنایع و مدیریت فناوری، مواد، متالورژی و انرژی های نو و زیست فناوری و علوم پایه پزشکی، محیط زیست، فناوری نانو، مهندسی هوافضا، مهندسی نرم افزار و فناوری اطلاعات و مهندسی مکاترونیک و پنج محور پژوهشی و فناوری شامل طرح‌ها و پژوهش‌های بنیادی، طرح‌ها و پژوهش‌های کاربردی، طرح‌های توسعه‌ای، نوآوری و فناوری و ابتکار در این جشنواره پذیرش شدند.
آیین تجلیل از برگزیدگان جشنواره‌های خوارزمی شامل سی‌وششمین جشنواره بین‌المللی خوارزمی، بیست‌وچهارمین جشنواره جوان خوارزمی و اولین جشنواره نوآوری و فناوری خوارزمی نهم اسفند با حضور رئیس‌جمهور در سالن همایش‌های صداوسیما برگزار شد. برگزیدگان این جشنواره غیر از لوح تقدیر و تندیس جشنواره به ترتیب از نفر اول تا سوم مبالغ یکصد و پنجاه، یکصد و چهل و یکصد و سی میلیون تومان جایزه نقدی نیز دریافت کردند. همچنین می توانند از تسهیلات صندوق‌های نوآوری و شکوفایی، استعدادهای درخشان بنیاد نخبگان و پارک‌های علم و فناوری نیز برای توسعه طرح‌های خود بهره‌مند شوند.
جشنواره جوان خوارزمی؛ در بیست‌وچهارسالگی
جشنواره جوان خوارزمی که سابقه برگزاری اولین دوره آن به سال ۱۳۷۸ برمی‌گردد، خاستگاه و رهیافت سنجیده‌ای برای ارزش‌گذاری و اهمیت بخشیدن به تلاش جوانان دانشمند است. بیست‌وچهارمین دوره این جشنواره با اعلام فراخوان فروردین ۱۴۰۱ آغاز شد و روند دریافت طرح‌ها در مردادماه خاتمه یافت. دبیرخانه ۳۰۲ طرح را که اسناد و مدارک کامل را در زمان جشنواره ارائه کرده بودند، با نظارت و بررسی اولیه برای ارزیابی به گروه‌های تخصصی سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران ارسال کرد.
در ادامه هیات‌داوران که بالاترین رکن علمی و تخصصی جشنواره است، پس از جلسات متعدد و دفاع گروه‌های تخصصی از طرح‌های پیشنهادی تعداد ۴ طرح را به عنوان برگزیده انتخاب کرد. خیبر دشتبان با طرحی در دسته‌بندی پژوهش‌های بنیادی و گروه تخصصی فناوری‌های شیمیایی رتبه سوم، حسن نصیری خونساری در دسته‌بندی پژوهش‌های کاربردی و در گروه تخصصی مهندسی مکانیک رتبه دوم، نازیلا طربی در دسته‌بندی پژوهش‌های کاربردی و گروه تخصصی مهندسی مکانیک رتبه سوم همچنین روح‌اله خسروشاهی در دسته‌بندی طرح‌های کاربردی و گروه تخصصی متالورژی و انرژی‌های نو رتبه سوم را کسب و جوایز خود را از رئیس‌جمهور دریافت کردند.
نگاهی به ۴ طرح برگزیده بیست‌وچهارمین جشنواره جوان خوارزمی
دستگاه آزمون تقید و پایداری پروتز زانو
یکی از متداول‌ترین عمل‌های جایگزینی مفصل در دنیا عمل جایگزینی پروتز زانو است. در ایران سالانه ۵۰ هزار عمل جراحی تعویض مفصل انجام می‌شود. این عمل علاوه بر دشواری‌ها هزینه‌های زیادی دارد و نرخ روبه رشد آن باعث شده تلاش‌های زیادی برای بهبود عملکرد و عمر مفید پروتزها انجام گیرد.
انتخاب پروتز برای بیماران باید متناسب با شرایط جسمانی هر شخص باشد تا پس از عمل بتواند به زندگی عادی خود برگردد؛ از جمله مسائل مهم برای بهبود عملکرد پروتزهای زانو پایداری و تقید پروتز است. تقید پروتز اصطلاحی است که مقاومت بین دو بخش پروتز زانو را در برابر جابه‌جایی‌ها و چرخش‌ها هنگام اعمال نیرو و گشتاور توصیه می‌کند و بسته به شرایط بیمار، پزشک باید پروتز با مشخصات مناسب را انتخاب کند.
بنابراین وجود دستگاه آزمون استاندارد برای مقایسه عملکرد پروتزهای مختلف ضروری است. در این طرح الزامات طراحی دستگاه آزمون تحقیقات پرتز زانو بر مبنای اطلاعات موجود در استاندارد و نمونه‌های تجاری مشخص شده و طراحی مفهومی و طراحی جزئی بر همین اساس انجام شد. قطعات و مکانیسم دستگاه به نحوی انتخاب شد که ساخت پروتز کاربردی باشد. در نهایت برای صحت‌سنجی دستگاه، آزمایش‌هایی طراحی و انجام شد که نتایج آن با حل تحلیلی مقایسه شد و عملکرد صحیح دستگاه در ترسیم نمودارها توانایی اندازه‌گیری تقید موجود در پروتزهای زانو را دارد.
این طرح توسط حسین نصیری خونسار با راهنمایی محمد دورعلی و همکاری دانشگاه صنعتی شریف و مرکز تحقیقاتی موفقیان ارائه شد و رتبه دوم طرح‌های کاربردی در گروه تخصصی مهندسی مکانیک را کسب کرد.
سامانه اندازه‌گیری غلظت رسوب و بار عبوری در شناورهای لایروبی
جریان حامل فاز جامد-مایع و فناوری پایش آن در بسیاری صنایع مانند انتقال مواد معدنی، مواد شیمیای، مواد غذایی و غیره استفاده می‌شود. یکی از صنایعی که نیاز فراوانی به اندازه‌گیری غیرنفوذی غلظت و چگالی جریان سیال دوفازی به صورت برخط دارد، فرایند لایروبی کانال‌ها و بنادر است. با توجه به محدودیت‌هایی در سایر روش‌های مرسوم اندازه‌گیری چگالی و غلظت، در این طرح به ساخت دستگاه غیرنفوذی مبتنی بر توموگرافی (دوبعدی) امپدانس الکتریکی برای اندازه‌گیری غلظت رسوب و بارعبوری در مقیاس لایروبی مبادرت شد.
در این سامانه پس از دریافت سیگنال از حسگرهای توموگرافی ساخته شده و استخراج اطلاعات آن، توسط الگوریتم بازسازی تصویر بهینه‌سازی شده و با حل مساله حاکم، اطلاعات توزیع ذرات مواد جامد در مقطع فانتوم به دست آمده و غلظت چگالی به طور برخط تعیین شده و عبور مواد از مقطع لوله در قالب تصویر دوبعدی نشان داده می‌شود.
این طرح توسط نازیلا طربی و راهنمایی استاد حسین موسی‌زاده و همکاری دانشگاه تهران و سازمان بنادر و دریانوردی ارائه شده بود و رتبه سوم طرح‌های کاربردی در گروه تخصصی مهندسی مکانیک را کسب کرد.
ساخت جوهر نانوذرات کالکوپیریت مورد استفاده در سلول‌های خورشیدی
در این طرح دستیابی به فناوری ساخت و لایه‌نشانی جوهرهای نانوذره از ترکیبات کالکوژنی و در ادامه استفاده از آنها در ساخت سلول‌های خورشیدی لایه نازک مورد توجه قرار گرفت و بعد از انجام آزمایش‌های مختلف این جوهر برای جایگزینی لایه‌ای در سلول‌های خورشیدی لایه‌نازک پروسکایت برای اولین بار در ایران استفاده شد و اکنون جوهر پایدار CIS/CIGS به عنوان یک محصول تجاری رای استفاده در سلول‌های خورشیدی پروسکایتی فروخته می‌شود.
این طرح توسط روح‌اله خسروشاهی و به راهنمایی استادن نیما تقوی‌نیا و مجتبی باقرزاده با همکاری موسسات دانشگاه شریف و شرکت دانش‌بنیان شریف سولار ارائه شده بود و رتبه سوم طرح‌های کاربردی در گروه تخصصی مواد، متالورژی و انرژی‌های نو را به دست آورد.
حسگرهای فوتوالکتروشیمایی برای پایش برخی گونه‌های زیستی
سنجش فوتوالکتروشیمیایی (PEC) یک روش تجزیه‌ای جدید و در حال توسعه با استفاده از مواد فعال نوری است که توسط یک منبع نور خارجی برای تولید سیگنال برانگیخته می‌شود. این روش به عنوان یک روش تشخیصی نوآورانه، نقش مهمی در پیشرفت روش‌های تجزیه‌ای دارد و فرصت جدیدی برای ارائه برنامه‌های کرابردی گسترده در تشخیص زودهنگام بیماری‌ها، نظارت بر محیط‌زیست و تشخیص ایمنی مواد غذایی ایجاد کرده است.
این روش به دلیل مزایایی مانند سیگنال زمینه کم، عملکرد آسان، ابزار در دسترس و ارزان و حساسیت بالا مورد توجه است. برای ساخت پلتفرم سنجش PEC، نیاز به یک فوتوالکتریک بالا، جداسازی موثر حامل‌های بار و پاداری نور مطلوب به عنوان عوامل حساس ساز و پلیمرهای قالب مولکولی با فعالیت نوری مطلوب به عنوان عوامل انتخاب‌پذیر رویکرد جدیدی برای تشخیص دوپامین و فنیل آلانین به عنوان زیست‌نشانگرهای بیماری های دیابت، پارکینسون ارائه شده است. در این طرح با استفاده اتصال ناهمگون نیمه‌هادی‌های دارای شکاف انرژی پایین، ساختاری خاص و کارا برای افزایش بیشتر طول عمر حامل‌های بار طراحی شده است.
همچنین با ادغام پلیمرهای قالب مولکولی اتصالات انتخاب پذیر و مسیرهای انتقال الکترون، تکرار پذیری و انتخاب‌پذیری عالی از دیگر خصوصیات حسگرهای تهیه شده است. از جمله کاربردهای این طرح می‌توان به پایش برخی گونه‌های زیستی اشاره کرد.
این طرح را خیبر دشتبان با راهنمایی مهراورنگ قایدی و شاکر حاجتی و همکاری دانشگاه یاسوج ارائه داده بود و رتبه سوم پژوهش‌های بنیادی در گروه تخصصی فناوری‌های شیمیایی را کسب کرد.
نظر شما