به گزارش خبرنگار کتاب ایرنا، کتاب فروپاشی اتحاد شوروی دهمین جلد از مجموعه چشم‌اندازهایی از تاریخ معاصر جهان است. مجموعه کتاب‌های چشم‌اندازهایی از تاریخ معاصر جهان رویدادهای تاریخی دنیا را از قرن بیستم به بعد با ارایه تحلیل و از دیدگاه‌های مختلف بررسی می‌کنند. کتاب‌های این مجموعه به گفته پدیدآورندگان، گزیده‌ای از رویدادهای مهم تاریخ را به دانش‌آموزان، دانشجویان و علاقه‌مندان ارایه می‌کنند. تمام کتاب‌های این مجموعه دارای فهرست مطالب توضیحی، گاه‌شمار، کتاب‌شناسی و نمایه است که کمک بسیاری به درک وقایع خواهد کرد.
اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، یا به اختصار اتحاد شوروی، حدود یک ششم خشکی‌های کره زمین، از آسیا تا اروپا و یازده منطقه زمانی را در بر می‌گرفت. اتحادیه شوروی –با مساحتی بیش از ۲۲ میلیون کیلومتر مربع- بزرگترین کشور جهان بود. اتحاد شوروی از نظر قومی یکی از متنوع‌ترین کشورهای جهان بود. مردم این کشور از اقدام و از ملت‌های گوناگون بودند؛ از روس‌ها، ارمنی‌ها، مولداویایی‌ها، و لتونیایی‌ها گرفته تا ازبک‌ها، قزاق‌ها و یاکوت‌ها. روی هم رفته در شوروی بیش از ۱۰۰ گروه قومی زندگی می‌کردند که با ۸۰ زبان گوناگون سخن می‌گفتند و با چهار یا پنج نوع الفبای متفاوت می‌نوشتند.
ولادیمیر لنین، معمار و اولین رهبر اتحاد شوروی، معتقد بود ملی‌گرایی در سایه کمونیسم رنگ می‌بازد و سرانجام ملت یکپارچه شوروی ظهور می‌کند. اما معلوم شد لنین اشتباه می‌کرده است. در دهه ١٩٨٠ و سال‌های ١٩٩٠ و ١٩٩١ ملیت و ملی‌گرایی مهم‌ترین مسائلی بود که میخائیل گورباچف رهبر شوروی با آن‌ها مواجه بود.
تقریبا بعد از انقلاب سال ١٩١٧، موضوع اقوام در اتحاد شوروی حقیقتی ناخوشایند بود که پشت افسانه اتحاد ١٥ جمهوری و ١٠٠ قوم تحت لوای ایدئولوژی کمونیستی پنهان شده بود. آنچه باعث اتحاد ازبک‌ها، تاجیک‌ها، آذری‌ها، اوکراینی‌ها، گرجی‌ها، استونیایی‌ها، لتونیایی‌ها و گروه‌های متعدد قومی دیگر می‌شد، منفعت مشترک نبود بلکه فلسفه سیاسی‌ای بود که به آن‌ها تحمیل شده بود. حالا این فلسفه سیاسی به تدریج رنگ باخته است... و رویای قدیمی برخورداری از آزادی و دشمنی‌هایی که از قبل بین ادیان و گروه‌های قومی مختلف وجود داشته جایگزین آن شده است.
قسمتی از متن کتاب
سال‌های طوفانی پرسترویکا واقعا چه نتایجی به بار آورد؟ بنیان نظام تمامیت‌خواه برچیده شد. تغییرات دموکرات اسای آغاز گردید. اولین بار انتخابات عمومی آزاد برگزار شد. به مطبوعات و رسانه‌ها آزادی داده شد و نظام چند حزبی تشکیل گردید. نهادهای نمایندگی دولتی تشکیل شدند و گام‌های آغازین برای تفکیک قوا برداشته شد. حقوق بشر (که پیش از این در کشور ما به مسخره و به «اصطلاح» از آن روایت می‌شد) به اصلی انکارناپذیر بدل شد و آزادی عقیده ممکن شد.
حرکت به سمت ایجاد اقتصاد مختلط یا چند ساختاری شروع شدتا تمام اشکال مالکیت اداری حقوق برابر شوند. آزادی اقتصادی قانونی شد. شرکت‌ها قدرت بیشتری پیدا کردند و روند خصوصی‌سازی و تشکیل شرکت‌های سهامی ممکن شد. در چارچوب قوانین جدید زمین، زراعت دوباره متولد شد و کشاورزان بخش خصوصی به صحنه بازگشتند. میلیون‌ها هکتار زمین به سکونتگاه‌های شهری و روستایی بدل شدند. اولین بانک‌های خصوصی تشکیل شدند. به اقوام مختلف آزادی داده شد تا خودشان راه پیشرفتشان را انتخاب کنند. در جستجوی یافتن مسیر دموکراتیک برای اعمال اصلاحات در کشور چند ملیتی‌مان، و برای اینکه بتوانیم آن را از یک کشور واحد به یک فدراسیون ملی تبدیل کنیم، به این نتیجه رسیدیم که باید پیمان اتحاد جدیدی منعقد شود، پیمانی که بر اساس به رسمیت شناختن حق خودمختاری هرکدام از جمهوری‌ها باشد و در عین حال بتواند فضای مشترک اقتصادی، اجتماعی و قانونی لازم را برای همه از جمله تشکیلات دفاعی مشترک فراهم بیاورد.
کتاب فروپاشی اتحاد شوروی ویراسته مایرا ایمل و ترجمه فاطمه شاداب در ۱۸۳ صفحه، با شمارگان ۱۱۰۰ نسخه در سال ۱۴۰۱ با قیمت ۹۵ هزار تومان توسط انتشارات ققنوس منتشر شد.
نظر شما