رسانه‌های خارجی فارسی زبان در پوشش اظهارات اخیر «عبدالکریم سروش» از مخالفان جمهوری اسلامی در مورد گردهمایی هشت شخصیت اپوزیسیون جمهوری اسلامی، باز هم رویکردهای متفاوتی اتخاذ کردند. برخی آن را نادیه گرفتند و برخی دیگر ازموضع انتقادی به این اظهارات تاختند.
در آستانه سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی بود که دانشگاه جرج تاون واشنگتن، هشت چهره مخالف جمهوری اسلامی (رضا پهلوی، نازنین بنیادی، حامد اسماعیلیون، مصی علی‌نژاد، گلشیفته فراهانی، شیرین عبادی، عبدالله مهتدی، علی کریمی) را به صورت حضوری و ویدئویی در نشستی با عنوان «آینده جنبش دموکراسی ایران» میزبانی کرد تا مسیر هم‌افزایی میان مخالفان نظام ایران را هموارتر کرده و به مقابله با ایران با استفاده از ظرفیت چهره‌های اپوزیسیون خارج‌نشین ادامه دهد.
برگزاری این نشست، موجی از انتقادات را از سوی موافقان و مخالفان نظام به سوی شرکت‌کنندگان در این گردهمایی روانه کرد، تا جایی که صدای چهره‌ای چون عبدالکریم سروش که خود از مخالفان جمهوری اسلامی است را هم درآورد.
سروش چه گفت؟
انتشار ویدئویی از سخنان سروش در مورد این گردهمایی در فضای اینترنت، سرو صدای زیادی به پا کرد. او گفته بود: جلسه‌ای بود و چند نفر شرکت کرده بودند که تقریباً بساط رهبری برای ایران پهن کردند و به‌گمان اینکه نامی در رسانه‌ها دارند، فکر کردند که در دل‌ها هم جایی دارند. یکی از آنها که تا امتحان نداد و سر تا پا برهنه نشد او را به درون خانواده هنری نپذیرفتند، چندتایی از آنها که هم اصلاً از عالم سیاست خبری ندارند.
سروش با ابراز اینکه در میان آنها حتی یک پرچم ایران هم به چشم نمی‌خورد افزود: نامی از اسلام و دیانت قاطبۀ مردم ایران در میان نبود بلکه اکثریت آنها کمال ناآشنایی با این سنت عظیم و قویم ایرانی داشتند و یکی از آنها هم که از تجزیه‌طلبان مشهور و به‌نام است.
سروش با تأکید بر اینکه اینها نمی‌توانند برای ملت ایران کاری کنند گفت: بنابراین اینها مگر برای دلخوشی خود و برای پر کردن برنامه‌هایی که می‌دانیم از کجاها سرمایه و خط سیاسی آن می‌رسد کاری کنند، برای ملت ایران کاری نمی‌توانند بکنند چون نه از ایران چندان شناسایی و آشنایی دارند و نه از دیانت و سنت و ارزش‌های مردم آن.
او با بیان اینکه بیشتر این افراد حتی هرگز در میان مردم ایران هم نزیسته‌اند گفت: اینها با دردها و ارزش‌های مردم ایران آشنایی ندارند بعد با کمال بی‌خیالی و بلکه با کمال جسارت دعوی رهبری این قوم را هم دارند و گمان می‌کنند که کافی است زمام امر به دست آنها سپرده شود تا کشور گلستان شود.
رسانه‌هایی که چشم خود را روی اظهارات انتقادی سروش بستند
در پی این سخنان، واکنش‌های گسترده‌ای در شبکه‌های اجتماعی متوجه عبدالکریم سروش شد، با این حال بسیاری از رسانه‌های خارجی فارسی‌زبان که هفته گذشته خبر این نشست را پوشش داده بودند، در تارنما و کانال تل'رامی خود هیچ اشاره‌ای به اظهارات سروش نکردند.
به عنوان نمونه شبکه سعودی ایران اینترنشنال که در جریان برگزاری نشست مخالفان سنگ تمام گذاشته و برای پوشش اخبارش پرونده ویژه باز کرده بود، ترجیح داد اظهارات انتقادی سروش را نادیده بگیرد.
بی‌بی‌سی فارسی هم که پوشش اخبار مرتبط با نشست مخالفان را بر تمرکز بر نقش پهلوی تنظیم کرده بود، در مورد اظهارات سروش سیاست سکوت خبری را در پیش گرفت.
شبکه سعودی ایران اینترنشنال که در جریان برگزاری نشست مخالفان سنگ تمام گذاشته و برای پوشش اخبارش پرونده ویژه باز کرده بود، ترجیح داد اظهارات انتقادی سروش را نادیده بگیرد
ایندیپندنت فارسی که هفته پیش در پوشش اخبار نشست مخالفان نظام سنگ تمام گذاشته و تلاش کرده بود رضا پهلوی را محور اپوزیسیون معرفی کند، از تکنیک نادیده‌انگاری استفاده کرد.
من و تو، رادیو بین‌المللی فرانسه و رادیو زمانه که گویا حتی برگزاری نشست به مذاقشان خوش نیامده بود چون آن را پوشش نداده بودند، به اظهارات انتقادی سروش هم نپرداختند.
آخرین خبر مرتبط با سروش در العربیه فارسی و صدای آمریکا، به پوشش اخبار مرتبط با بازداشت داماد سروش در تهران در نهم اسفندماه اختصاص دارد و این دو رسانه مانند بسیاری دیگر اظهارات انتقادی سروش را بازتاب نداده‌اند.
از میان رسانه‌های خارجی فارسی‌زبان، تنها دویچه‌وله فارسی، یورونیوز، رادیو فردا و ایران وایر در حد مختصر به این موضوع پرداختند.
تعبیر «اهانت‌آمیز» از اظهارات سروش
دویچه وله فارسی گزارشی با عنوان «انتقادهای شدید به سروش به دلیل اهانت به گلشیفته فراهانی» در تارنمای خود منتشر و آن را درکانال خود هم بازتاب کرد.
دویچه وله سخنان سروش را بحث انگیز و مصداقی از مصادیق اهانت جنسیتی خواند. دویچه وله فارسی رویکردهای مخالف و انتقادی مطرح شده علیه سروش از سوی کسانی چون «حسین رونقی »، «مهدیه گلرو» و «مجتبی نجفی» فعالان سیاسی را بازتاب داد که در اظهارنظرهای خود در توییتر سروش را به عدم درک جنبش موسوم به زن زندگی آزادی، نگاه تحقیر آمیز و جنسیتی به زنان متهم کردند.
رادیو فردا هم به صراحت اظهارات سروش را «توهین جنسیتی به گلشیفته فراهانی» دانست و آورد: این اظهارات سروش در حالی است که پیشتر خود گلشیفته فراهانی اعلام کرده بود که به دلیل عدم رعایت حجاب اجباری مورد بی‌مهری حتی برخی از چهره‌های هنری ایرانی قرار گرفته بود.
این رسانه نوشت: در واکنش به این اظهارات آقای سروش، برخی از کاربران شبکه‌های اجتماعی آن را «سخنان هتاکانه و زن‌ستیزانه» خواندند که نشان می‌دهد این عضو پیشین شورای انقلاب فرهنگی «کمترین نسبت» را با اعتراضات «زن زندگی آزادی» دارد.
یورونیور هم اظهارات سروش را «انتقادات واکنش‌برانگیز» خواند و نوشت: برخی از کاربران در شبکه‌های اجتماعی این سخنان را «توهین آمیز» و و«قیحانه» خوانده بودند و آن را «هتاکی» به عبدالله مهتدی، گلشیفته فراهانی و دیگر حاضران در نشست دانسته بودند. برخی دیگر نیز این سخنان را «غیراخلاقی» و «زن‌ستیزانه» دانسته بودند و نوشته بودند این حرف‌ها «تهمت و دروغ» است.
تلاش برای ایجاد دوقطبی برای زیر سوال بردن منطق سروش
این رسانه‌ها تلاش کردند با طرح به اصطلاح مثال‌های نقض، انتقادات سروش را زیر سوال ببرند.
رادیو فردا آورده که انتقاد آقای سروش از نشست واشنگتن در حالی است که او از بیانیه اخیر میرحسین موسوی برای گذار از جمهوری اسلامی حمایت کرده است.
یورونیوز هم مدعی شد که سروش در حالی این سخنان را مطرح کرده است که این نشست با استقبال از سوی کاربران در شبکه‌های اجتماعی همراه شده بود.
این رسانه تلاش کرد با ایجاد یک دو قطبی کاذب، نظر سروش را نزد مخاطبان بی اعتبار کند و نوشت: این روشنفکر دینی در حالی که از این نشست انتقاد کرده است که چندی پیش از سکوت مراجع تقلید ایران در قبال اعتراضات اخیر انتقاد کرد و از مراجع تقلید و روحانیون این کشور خواست که بانگ غم‌آلود خلقان را بشنوند و سکوت خود در رابطه اعتراضات اخیر را بشکنند.
رسانه‌های خارجی فارسی زبان در برابر اظهارات انتقادی سروش در مورد نشست مخالفان نظام در واشنگتن دو رویکرد متفاوت اتخاذ کردند؛ یا آن را نادیده گرفتند، یا به انتقاد از اظهارات سروش و رویکرد رسانه‌های نظام در مورد این مساله پرداختند
در حالی این رسانه‌ها چنین مسائلی را مطرح می‌کنند که مخالفت سروش با نظام جمهوری اسلامی بر کسی پوشیده نیست و کسی این مساله را انکار نکرده است.
ایران وایر هم تنها در تارنمای خود گزارشی در این ارتباط منتشر کرد و به انتقاد از رویکرد خبرگزاری تسنیم در مورد اظهارات سروش پرداخت و نوشت رسانه سپاه از اظهارات این «روشنفکر دینی» استقبال کرده است.
این رسانه آورد: عبدالکریم سروش از عبدالله مهتدی، دبیر کل حزب کومله کردستان ایران به عنوان «تجزیه طلب» یاد می‌کند. این در حالی است که آقای مهتدی پیش از این پاسخ اتهامات مربوط به تجزیه طلبی را داده و گفته هراس‌افکنی درباره تجزیه‌طلبی حربه‌ای است که چهل و چند سال جمهوری اسلامی از آن بر علیه مردم کردستان استفاده کرده است.
این در حالی است که رویکرد تجزیه طلب مهتدی هم مساله‌ای پوشیده نیست و از نظر و عمل تشکلش پیداست.
ایران وایر همچنین با اشاره به ابراز نارضایتی سروش از بی‌توجهی و ناآشنایی مخالفان گردهما با اسلام به عنوان دین قاطبه مردم نوشت: این در حالی است که سروش از سوی منتقدانش متهم به نقش داشتن در جریان «انقلاب فرهنگی» و تعطیلی دانشگاه‌ها در سال‌های ابتدای پیروزی انقلاب ۵۷ است. او این اتهام را رد کرده و می‌گوید نقش او عضویت در شورای انقلاب فرهنگی برای بازگشایی دانشگاه‌ها بوده است.
جمع‌بندی
در مجموع رسانه‌های خارجی فارسی زبان در برابر اظهارات انتقادی سروش در مورد نشست مخالفان نظام در واشنگتن دو رویکرد متفاوت اتخاذ کردند؛ یا آن را نادیده گرفتند، یا به انتقاد از اظهارات سروش و رویکرد رسانه‌های نظام در مورد این مساله پرداختند.
به نظر می‌رسد با پایان ناآرامی‌ها در کشور و رویدادهایی چون مساله «وکالت به رضا پهلوی» و «برگزاری نشست اپوزیسیون» و پیامدهای آن، شکافی محسوس را میان رسانه‌های خارجی فارسی‌زبان به وجود آورده باشد؛ شکافی که دست کم با سکوت خود می‌خواهند عمق آن را بپوشانند.
نظر شما