به گزارش روز یکشنبه ایرنا به نقل از روزنامه ال پائیس اسپانیا، وقتی خواندن خطوط این پاراگراف را تمام کنید، دست‌کم ۱۰ نفر در جهان خواهند مُرد. مرگ آن‌ها به یکی از بی‌رحمانه‌ترین شیوه‌ها انجام می‌شود: با گرسنگی. چرا که بر اساس محاسبه‌های ۲۳۸ سازمان بشردوستانه در سال ۲۰۲۲، در هر ۴.۲۵ ثانیه، یک نفر در جهان به دلیل کمبود غذا جان خود را از دست دادند. در میانه قرن بیست‌ویکم، قرنی با بزرگ‌ترین پیشرفت تکنولوژی که تا به حال دیده‌ایم، در دوره‌ای که به ماشین‌ها یاد داده‌ایم تا صحبت کنند، در قرنی که وجود آب در مریخ را کشف کرده‌ایم و موفق شده‌ایم سیاره‌های غول‌پیکر خارج از منظومه شمسی را مشاهده کنیم، هنوز کلیدی برای جلوگیری از به رختخواب رفتن میلیون‌ها انسان با شکم خالی پیدا نکرده‌ایم.
طبق نخستین برآوردهای «آژانس غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد» (فائو)، حدود ۸۳۹ میلیون نفر در جهان در سال گذشته نتوانستند به اندازه کافی به غذا دسترسی پیدا کنند که این رقم، ۱۰ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر بیشتر از ۲۰۲۱ است. این افزایش اگر چه به صورت انحصاری، تاثر جنگ اوکراین را در نظر می‌گیرد اما به گفته کارشناسان، انتظار می‌رود که این آمار افزایشی، با توجه به پیامدهای ناشی از بروز خشکسالی و سیل، محدودیت‌های صادراتی و سطح بالای بدهی فقیرترین کشورها، افزایش نرخ بهره، هزینه‌های انرژی و آسیب‌های ناشی از درگیری‌های مسلحانه، بیشتر شود. «ماکسیمو تورو» اقتصاددان ارشد فائو می‌گوید: وضعیت در حال بهبود نیست، برعکس، در حال بدتر شدن است. این کارشناس تاکید می کند: ما از دنیای بدون گرسنگی دورتر و دورتر می‌شویم.
۲۰۲۲، سال «طوفان کامل در مبارزه با گرسنگی» به نوشته ال پائیس، این سناریو، پیش از شیوع همه‌گیری کووید-۱۹ نیز تاریک بود. در سال ۲۰۱۹، بیش از ۶۱۸ میلیون گرسنه در سراسر جهان وجود داشت. بر اساس گزارش فائو، با ورود کووید، این تعداد به بین ۷۰۲ تا ۸۲۸ میلیون نفر افزایش یافت. این وضعیت همچنین بدتر می‌شود اگر همه کسانی که با ناامنی غذایی مواجهند را در نظر بگیریم: همه کسانی که با عدم اطمینان در مورد دریافت غذا زندگی می‌کنند یا نمی‌توانند یک رژیم غذایی سالم داشته باشند. بیش از دو میلیارد و ۳۰۰ میلیون نفر در سال ۲۰۲۱ در این شرایط زندگی می‌کردند: که این رقم معادل یک نفر از هر چهار نفر در جهان است. بر اساس گزارش بانک جهانی، از مجموع این موارد، حدود ۲۰۵ میلیون نفر (در ۴۵ کشور) با وضعیت بسیار جدی و با دسترسی اندک به غذا مواجه هستند و جان آن‌ها در خطر است.
بر اساس پیش بینی‌ها، همه این ارقام در سال ۲۰۲۲ افزایش یافتند، سالی که «جیسون شانل»، رئیس امور مالی پایدار در سیتی گلوبال اینسایت، آن را به عنوان «طوفان کامل در مبارزه با گرسنگی» توصیف کرد. همزمان با اینکه جهان خود را از مشکلات ناشی از شیوع کرونا احیا می‌کرد، مشکلات زیست محیطی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی از راه رسیدند و تاثیر خود را بر قیمت مواد غذایی و دسترسی دشوارتر به غذا بر جای گذاشتند.
در مارس ۲۰۲۲، بلافاصله پس از آغاز جنگ اوکراین، شاخص قیمت مواد غذایی فائو به حداکثر تاریخی خود رسید: ۱۵۹.۷ واحد. بیشترین افزایش در روغن آفتابگردان، گندم و ذرت ثبت شد.
در پایان سال ۲۰۲۲، این شاخص به طور متوسط به ۱۴۳.۷ واحد رسید که افزایشی ۱۸ واحدی یا ۱۴.۳ درصدی نسبت به سال ۲۰۲۱ داشت. «راب واس» مدیر بخش بازارها و تجارت در مؤسسه تحقیقات بین‌المللی سیاست غذایی گفت: ترس از دوره قیمت‌های بالای جهانی مواد غذایی تا حدودی کاهش یافته است.
پیش از جنگ اوکراین نیز دسترسی به غذا دشوار بود. توافقی که در ژوئیه ۲۰۲۲ بین کشورهای درگیر جنگ اوکراین، ترکیه و سازمان ملل متحد برای از سرگیری صادرات مواد غذایی از بنادر دریای سیاه اوکراین حاصل شد، به مهار تشدید تنش قیمت‌ها کمک کرد. اوکراین که غلات این کشور کالری لازم را برای بیش از ۴۰۰ میلیون نفر در سراسر جهان فراهم می‌کند، توانست فروش خارجی خود را در ماه سپتامبر به ۴.۶ میلیون تن در مقایسه با ۱.۲ میلیون تن در ژوئن افزایش دهد.
پیش از جنگ اوکراین نیز دسترسی به غذا دشوار بود. جهان با برداشت ضعیف در آمریکای جنوبی (منطقه‌ای که برزیل و آرژانتین بازیگران بزرگی در بازارهای سویا، ذرت، گندم و برنج هستند) با تقاضای رو به رشد جهانی برای بذر، افزایش هزینه سوخت و مشکلات زنجیره تامین مواجه بود. اماعدم اطمینان زمانی افزایش یافت که در دسترس بودن غذا از دو انبار بزرگ غلات جهان (روسیه و اوکراین) زیر سوال رفت. حدود ۵۰ کشور حداقل ۳۰ درصد غلات خود را از روسیه و اوکراین وارد می‌کنند و این حجم در ۲۰ کشور، بیش از ۵۰ درصد است.
بنابراین برخی از تولیدکنندگان اصلی مواد غذایی برای تضمین عرضه خود، ترمز فروش خود به کشورهای دیگر را کشیدند. به عنوان نمونه، آرژانتین صادرات کنجاله و روغن سویا را ممنوع کرد. مصر و هند فروش گندم را محدود کردند. مالزی همین کار را با تجارت مرغ در بازارهای خارجی انجام داد که باعث کاهش عرضه مرغ سنگاپور به یک سوم شد. چین، دومین صادرکننده بزرگ کودهای شیمیایی جهان، پس از روسیه، در شرایطی که قیمت نفت خام و گاز طبیعی افزایش یافت، مجموعه‌ای از محدودیت‌های صادراتی را که پیشتر در سال ۲۰۲۱ اعمال کرده بود، تمدید کرد.
۶۲ کشور جهان، نه تنها غذای کمتری می‌خرند بلکه هزینه بیشتری برای آن می‌پردازند. طبق آمار، این روند به سمت محدودیت یا ممنوعیت تجارت، در پایان ماه می گذشته به اوج خود رسید و حدود ۱۷ درصد از صادرات جهانی غذا و خوراک تحت تأثیر اقدامات اعمال شده توسط ۲۳ کشور قرار گرفت. داده‌های ثبت شده مشابه با بحران قیمت مواد غذایی در سال های ۲۰۰۷-۲۰۰۸ بود که باعث شد جهان شاهد افزایش قیمت محصولات اساسی بین ۵۰ تا ۲۰۰ درصد باشد. راب واس معتقد است: محدودیت‌های صادرات، هزینه غذا را افزایش می‌دهد و در نتیجه، فقیرترین کشورها بیشترین آسیب را می‌بینند. این وضعیت در شرایط افزایش نرخ بهره توسط اقتصادهای اصلی جهان (که به دنبال کاهش تورم هستند) تشدید می‌شود، زیرا ارزهای کشورهایی که از نظر اقتصادی کمتر مورد حمایت قرار گرفته‌اند، قدرت خود را در برابر دلار آمریکا از دست می‌دهند. در حال حاضر، از هر ۱۰ محصول صادراتی در عرصه تجارت جهانی، ۴ محصول با دلار آمریکا پرداخت می‌شوند. بر اساس گزارش صندوق بین المللی پول (IMF) این نسبت در ۲۰ سال گذشته تغییر نکرده و برای بسیاری از کشورها که در تلاش برای کاهش تورم هستند، تضعیف ارز آن‌ها در برابر دلار دردسرساز است.
این وضعیت برای کسانی که تعهدات بدهی ارز خارجی بالایی دارند، بیش از حد چالش‌برانگیز است، زیرا نیمی از مجموع وام‌های فرامرزی و اوراق بهادار بین‌المللی به دلار آمریکا است. بنابراین بسیاری از کشورها با توجه به تعهدات مالی بالایی که دارند، امکان کمی برای درخواست وام دارند. این ظرفیت پایین درخواست وام، به معنای توانایی محدودتر برای خرید غذا است. بنابراین، مشکل مالی و مشکل غذایی از هم جدایی‌ناپذیر هستند. طبق داده‌های فائو، ۶۲ کشور با در نظر گرفتن همه این عوامل، نه تنها غذای کمتری می‌خرند بلکه هزینه بیشتری برای آن می‌پردازند. قبض واردات برای این دسته کشورها در سال ۲۰۲۲ حدود ۲۵.۴ میلیارد دلار افزایش یافت که این مسئله، حدود ۱.۷ میلیارد نفر را تحت تأثیر قرار داده است. به عنوان نمونه، تخمین زده می‌شود که کشورهای جنوب صحرای آفریقا ۴.۸ میلیارد دلار بیشتر برای واردات مواد غذایی هزینه کردند.
در حالی که کشورهای با درآمد بالا به خرید طیف کامل محصولات ادامه می‌دهند، افزایش قیمت‌ها در کشورهای در حال توسعه به طور فزاینده‌ای بر واردات اساسی ترین اقلام (برنج، گندم، ذرت، ارزن) تاثیرگذار بوده است.
در ادامه این گزارش آمده است: بیش از ۴۰ درصد کالری دریافتی جهانی تنها از سه محصول (گندم، ذرت و برنج) حاصل می‌شود که در چند کشور تولید می‌شوند. هند، اندونزی، کانادا، چین، ایالات متحده، برزیل، آرژانتین، روسیه و اوکراین از جمله کشورهایی هستند که نام آن‌ها همیشه در بین ۱۰ فروشنده خارجی این محصولات وجود دارد. این نابرابری به حدی زیاد است که تنها پنج کشور بیش از دو سوم صادرات گندم و گوشت گاو جهان را به خود اختصاص می‌دهند. در مورد سویا این سهمیه ۹۵ درصد است. برزیل ۴۵ درصد از فروش جهانی شکر و کانادا ۵۴ درصد صادرات دانه‌های روغنی را در اختیار دارند.
اریتره ۱۰۰ درصد گندم مصرفی خود را در سال ۲۰۲۱ از روسیه و اوکراین خریداری کرد. ارمنستان، گرجستان، جمهوری آذربایجان یا بلاروس ۹۰ درصد را فقط از مسکو خریداری کردند. سومالی (جایی که طبق برآورد سازمان آکسفام، بیش از ۳۰۰ هزار نفر در آستانه قحطی هستند) بیش از ۹۰ درصد از این غلات را از دو کشور درگیر (روسه و اوکراین) وارد کرد.
برای همه مردم جهان، غذا وجود دارد. علت گرسنگی و سوء تغذیه، فقر است. با وجود اینکه هزینه‌های بین‌المللی در سطوح قبل از جنگ اوکراین قرار دارند، تورم قیمت مواد غذایی در کشورها همچنان بالا است. بر اساس داده‌های بانک جهانی در پایان سال گذشته، در ۸۳.۳ درصد از کشورهای کم درآمد، در ۹۰.۵ درصد از کشورهای با درآمد متوسط پایین و در ۹۱ درصد از کشورهای با درآمد متوسط بالا، نرخ تورم بالای ۵ درصد ثبت شده است.
ال پائیس در اشاره به شرایط اسف‌بار شاخ آفریقا آورده است: درگیری‌های مسلحانه، ممنوعیت‌های تجاری، پیامدهای تغییرات آب‌وهوایی و همه گیری کووید-۱۹ جمعیت این منطقه را به زانو در آورده است. شاخ آفریقا با بدترین خشکسالی در ۴۰ سال گذشته مواجه شده است. در حال حاضر، حدود ۲۷.۶ میلیون نفر در این منطقه در سطح شدید گرسنگی قرار دارند: سومالی (۵.۶ میلیون)، کنیا (۴.۴ میلیون)، اتیوپی (۹.۹ میلیون) و سودان جنوبی (۶.۶ میلیون).
بر اساس گزارش آکسفام، ده مورد از بدترین نقاط آب‌وهوایی جهان (سومالی، هائیتی، جیبوتی، کنیا، نیجر، افغانستان، گواتمالا، ماداگاسکار، بورکینافاسو و زیمبابوه) تنها در شش سال گذشته شاهد افزایش ۱۲۳ درصدی گرسنگی حاد بوده‌اند. در یمن نیز وضعیت نگران کننده است.
در پایان این گزارش آمده است: برای همه مردم جهان، غذا وجود دارد. در حالی که تولید مواد غذایی در ۷۰ سال گذشته حداقل ۳.۶ برابر شده است، جمعیت جهان تنها ۲.۵ برابر شده است. بنابراین، علت گرسنگی و سوء تغذیه، فقر است. فائو اعلام کرده برای دستیابی به غذای بیشتر، علاوه بر استفاده از فناوری‌های جدید برای تولید، میزان هدررفت را باید کنترل کرد. هر سال حدود یکهزار و ۳۰۰ میلیون تن غذا (برای تغذیه ۳۰۰۰ میلیون نفر مفید است) به سطل زباله ریخته می‌شوند. چنان که در اسپانیا هر شهروند ۲۸.۲۱ کیلوگرم دورریز غذایی دارد، تغییر رفتار شهروندان منجر به کاهش هدررفت مواد غذایی خواهد شد.
نظر شما