به گزارش خبرنگار ایرنا، گیلان در حاشیه دریای خزر یکی از استان‌های پیشرو در زمینه پرورش ماهیان سردآبی و گرم‌آبی است و سالانه بیش از ۵۰ هزار تن انواع ماهیان خوراکی و زینتی در نقاط مختلف این خطه تولید می‌شود.
چهار هزار و ۱۰۰ مزرعه پرورش ماهیان گرم‌آبی، ۳۵۶ مورد سردآبی، ۴۷ مزرعه ماهیان خاویاری، ۳۶۹ مورد خانگی و ۱۷۰ مزرعه پرورش ماهیان زینتی در زمان حاضر در گیلان فعال است که از این حیث قطب آبزی‌پروری کشور به شمار می‌رود.
با این وجود هنوز همه ظرفیت‌های گیلان در زمینه آبزی‌پروری مورد استفاده قرار نگرفته از جمله بخش های مغفول بندر آستارا است که با برخورداری از ۱۸ هزار و ۳۰۰ متر خط ساحلی، حریم ساحل این شهرستان مرزی ۱.۹ کیلومترمربع مساحت دارد که استعداد بالقوه‌ای برای پرورش انواع ماهیان است.
علاوه بر خط ساحلی سایر نقاط آستارا نیز ظرفیت خوبی در زمینه آبزی‌پروری دارد اما نقطه ضعف شهرستان در این زمینه نبود زمین در نتیجه فقدان مطالعات کارشناسانه، طرح جامع، برنامه‌ای توسعه‌محور و قابل اتکا جهت تصمیم‌گیری مسئولان و جذب علاقه‌مندان سرمایه‌گذاری است.
البته برنامه‌ای به توسعه منجر می‌شود که در دل خود پایداری را به همراه داشته باشد و به طور ویژه در زمینه آبزی‌پروری نیز برنامه‌ای منتج به نتیجه مطلوب می شود که به طور مشخص نشان دهد سالانه چه میزان از چه گونه‌ای باید پرورش یابد و در نتیجه آن چه میزان اشتغال و سودآوری محقق شود.
این مهم در گرو تخصیص اعتبار مناسبی است تا بتوان مطالعه جامع کارشناسانه‌ای انجام داد که ظرفیت مکان‌های مستعد و نقاط قوت و ضعف احتمالی را با دقت بالایی شناسایی و ارزیابی کند تا سرمایه‌گذاران با درصد اطمینان مناسبی در این حوزه ورود کنند.
مطالعه‌های کارشناسانه که گاه با مقاومت و حتی بی‌تفاوتی روبه‌رو می‌شوند در واقع موانع و راهکارها را نشان می‌دهند و از این رو طرح‌ها در مرحله اجرا کمتر دچار مشکل می‌شوند و به عبارت دیگر میزان خطرپذیری سرمایه‌گذاری کاهش و درصد موفقیت افزایش می‌یابد که خود عاملی مهم در جذب بخش خصوصی می‌تواند باشد.
آمادگی گروه‌های جهادی برای تبدیل آستارا به قطب پرورش ماهی
یکی از اعضای گروه جهادی شهید سهراب‌نژاد آستارا در این زمینه گفت: این شهرستان از یک سو به مرز، از سویی به کوهستان و از سمت دیگر به دریا محدود شده اما ظرفیت‌های بسیاری دارد که مغفول مانده است؛ برای مثال در زمینه پرورش ماهی می‌توان منطقه را به قطبی ملی و منطقه‌ای تبدیل کرد و گروه‌های جهادی آمادگی لازم را دارند اما حمایت لازم از سوی مسئولان صورت نمی‌گیرد.
سیدرضا میرنظری در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: اجرای طرح‌هایی در این راستا نیازمند اقدام‌ها و حمایت‌های ویژه است در حالی که حتی برخی فعالان کنونی فاقد بیمه هستند و برای فعالیت بچه ماهی نیز در اختیارشان قرار نمی‌گیرد و از این رو پس از مدتی دلسرد می‌شوند و کار را رها می‌کنند.
وی بیان کرد: برای افزون بر ۵۰ نفر از دانش‌آموختگان رشته‌های مرتبط با شیلات، زمین به اندازه کافی از جمله در خط ساحلی، آب دریا و رودخانه به عنوان عنصری مهم در صنعت آبزی‌پروری در آستارا وجود دارد و مهمتر از همه اینها تخم ماهی‌های بومی-محلی نیز به راحتی می‌تواند در اختیار قرار بگیرد اما بهره‌گیری از همه این ظرفیت‌ها نیازمند حمایت دستگاه‌های ذیربط است.
عضو گروه جهادی شهید سهراب‌نژاد آستارا اضافه کرد: اگر اداره‌کل شیلات گیلان به طور جدی حمایت کند با پشتیبانی سایر مسئولان و نماینده شهرستان در مجلس بودجه اولیه‌ای اختصاص یابد، می‌توان نسبت به ایجاد شهرک تخصصی پرورش آبزیان اقدام کرد.
وی با اشاره به ضرورت موضوع عنوان کرد: نتوانستیم تا کنون از چنین مزیت‌های ارزشمند آستارا به خوبی استفاده کنیم؛ رودخانه چلوند که از کوه‌های غربی میاکومه، گونش، باباعلی و چهل چشمه سرچشمه می‌گیرد و به دریای خزر می‌ریزد، یکی از ظرفیت‌ها در زمینه آبزی‌پروری است.
عضو گروه جهادی: مسئولان شرایطی را فراهم کنند تا کاری زودبازده مانند تکثیر تخم ماهی با ایجاد کارگاهی کنار دریا در آستارا انجام شودمیرنظری با اشاره به تخم‌ریزی ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار عددی ماهی سفید در چلوند گفت: شیلات در این رودخانه کارهایی انجام می‌دهد اما کافی نیست و گاه با اقدام‌های اشتباهی مانند صید در فصل تخم‌ریزی تلاش‌ها و اعتبارها به هدر می‌رود.
وی افزود: بخشی از تکثیر تخم ماهی سفید که در اصطلاح محلی چشم‌زده می‌گویند در آستارا انجام می‌شود؛ پس از یک هفته در جعبه‌هایی به رشت ارسال می‌گردد و در کارگاهی ادامه تکثیر انجام می‌شود، سپس با گذشت سه ماه تخم‌های یک گرمی در خودروهای اکسیژن به این شهرستان حمل می‌شود که به طور قطع با تلفاتی نیز همراه است.
عضو گروه جهادی شهید سهراب‌نژاد آستارا با اشاره به فاصله زیاد رشت تا خط ساحلی بیان کرد: مسئولان با حمایت و برنامه‌ریزی می‌توانند شرایطی را فراهم کنند تا کاری زودبازده مانند تکثیر تخم ماهی با ایجاد کارگاهی کنار دریا در آستارا انجام شود و زمینه اشتغال ۱۰۰ نفر را هم فراهم نمایند.
وی تاریخ ۱۰۰ ساله شیلات آستارا در بحث تکثیر، پرورش و فرآوری ماهیان خاویاری را مورد اشاره قرار داد و اضافه کرد: در شرایط حاضر تخم گونه‌هایی مانند قزل‌آلا از نقاطی مانند آمریکای شمالی و فرانسه وارد می‌شود در حالی که با برنامه‌ریزی طی چند سال می‌توان نسبت به صادرات تخم ماهی سفید از گمرکات آستارا اقدام کرد.
میرنظری اظهار کرد: گونه ازون‌برون در حال انقراض است، ماهی سفید در حال نابودی است و ماهی آزاد هم در رودخانه مرزی مانده در حالی که می‌توانیم با کمک متخصصان تخم آنها را به عنوان طلای سفید تکثیر کنیم و ضمن کمک به تولید، صادرات و اشتغال آیندگان از این اقدام ما به نیکی یاد کنند.
وی با بیان اینکه بی‌توجهی در این حوزه می‌تواند به بروز فاجعه‌ای در آینده نه‌چندان دور تبدیل شود، تاکید کرد: بیانات مقام معظم رهبری در زمینه اقتصاد مقاومتی با رونق آبزی‌پروری در آستارا نسبت به سایر حوزه‌ها راحت‌تر قابل تحقق است و می‌توانیم این شهرستان را به قطب استان و کشور تبدیل کنیم.
عضو گروه جهادی شهید سهراب‌نژاد آستارا یادآور شد: بسیج اقتصادی سپاه مصوب کرد که ۱۰ هکتار زمین برای شهرک تخصصی شیلات اختصاص یابد و در این راستا افرادی نیز به منابع طبیعی معرفی شدند اما زمین‌های مورد نظر به پروژه‌ای دیگر اختصاص یافته و مانع ایجاد شده است.
احداث شهرک آبزی‌پروری آستارا معطل طرحی راکد
رئیس اداره شیلات آستارا نیز با اشاره به اینکه آستارا با وجود ظرفیت‌هایی که دارد فاقد مطالعات و طرحی جامع در زمینه آبزی‌پروری است، تشریح کرد: در صورت تامین اعتبار ظرفیت‌ها برای پرورش ماهی در قفس، ایجاد مزرعه‌های کوچک و متوسط ایجاد خواهد شد که به طور قطع می‌تواند در رونق بیش از پیش این صنعت در شهرستان تاثیرگذار باشد.
میرآرمان واعظی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: در زمان حاضر فعالیت‌هایی در زمینه آبزی‌پروری صورت می‌گیرد اما ظرفیت شهرستان آستارا بیش از اینها است و می‌توان در زمینه پرورش ماهیان سردآبی و گرم‌آبی طرح‌های بیشتر و بزرگتری را به اجرا درآورد.
وی اظهار کرد: برای مثال اگر منابع طبیعی در محدوده ساحل قره‌سو زمینی به شیلات اختصاص دهد، این ظرفیت وجود دارد که حداقل بین ۳ تا ۱۰ مزرعه آبزی‌پروری احداث شود البته زمینی نیز در همان محدوده وجود دارد که چندین سال پیش برای احداث تله‌کابین اختصاص داده شده اما تا کنون اقدام خاصی در آن صورت نگرفته است.
رئیس اداره شیلات آستارا اضافه کرد: سرمایه‌گذار می‌بایست تا کنون طرح را به سرانجام می‌رساند اما تنها به فنس‌کشی زمین اکتفا کرده است و کار خاص دیگری مشاهده نمی‌شود؛ در چنین شرایطی بر اساس قانون باید مسئولان ذیربط نسبت به خلع ید زمین مورد نظر اقدام نمایند و آن را به طرح‌های دیگر واگذار کنند.
وی عنوان کرد: قره‌سو بهترین مکان در شهرستان آستارا برای آبزی‌پروری است و با توجه به ظرفیت آن منطقه برای احداث ۱۰ مزرعه و با در نظر گرفتن ارزش افزوده قابل توجهی که ماهیان خاویاری دارند، دست‌کم می‌توان برای ۲۰ تا ۱۰۰ نفر ایجاد اشتغال کرد.
واعظی گفت: پیش‌تر یک طرح احداث تله‌کابین در محدوده گردنه حیران بین آستارا و اردبیل اجرا شده و به بهره‌برداری رسیده است و در چنین شرایطی اجرای طرحی مشابه در نقطه‌ای دیگر از شهرستان توجیهی ندارد.
رئیس اداره شیلات آستارا: زمین طرح راکد تله‌کابین قره‌سو به صنعت آبزی‌پروری اختصاص یابدوی ادامه داد: از طرف دیگر به نظر می‌رسد آن نقطه مکان مناسبی برای راه‌اندازی تله‌کابین نباشد؛ چنین طرحی به سرمایه‌گذاری هم کلانی نیاز دارد ولی با تاسف بدون اقدام اجرایی خاصی تنها به تملک و فنس‌کشی اقدام شده و در تابستان، هنگام اوج سفرها از مسافران برای حضور در ساحل ورودیه دریافت می‌کنند.
رئیس اداره شیلات آستارا بیان کرد: این در حالی است که آبزی‌پروری با سرمایه‌گذاری کمتر به اشتغال نیز کمک می‌کند؛ در این راستا نامه‌نگاری‌هایی برای اختصاص زمین مورد نظر برای پرورش ماهی تا کنون صورت گرفته و چندین نفر هم معرفی شدند اما هنوز به نتیجه نرسیده است.
وی افزود: نه تنها در آن نقطه بلکه در هر محدوده‌ای از شهرستان آستارا به ویژه در خط ساحلی زمین مناسبی وجود داشته باشد، نظر کارشناسی بر این است که به طرح‌های آبزی‌پروری و به طور مشخص ماهیان خاویاری اختصاص یابد.
واعظی اظهار کرد: اگر تعداد پرورش‌دهندگان افزایش یابد، می‌توانند در شهرستان اتحادیه تاسیس کنند و ضمن دریافت کدهای مربوطه و استانداردسازی، به طور مستقیم محصولات خود را (ماهی و خاویار) از آستارا به خارج کشور صادر کنند.
وی اضافه کرد: در زمان حاضر برای احداث یک استخر پرورش ماهیان سردآبی و گرم‌آبی ۲ میلیارد ریال سرمایه اولیه و ۸۰۰ میلیون ریال سرمایه در گردش نیاز است، مجموعه شیلات نیز یک میلیارد ریال تسهیلات بانکی به بهره‌برداران ارائه می‌دهد و بانک‌های عامل نیز از این طرح‌ها استقبال می‌کنند.
رئیس اداره شیلات آستارا با اشاره به اینکه ایجاد مزرعه ۱۰ تنی ۱۰ میلیارد ریال سرمایه‌گذاری نیاز دارد، عنوان کرد: یک مزرعه پرورش ماهی باید در پنج سال به مرحله سوددهی برسد و اگر فعالیتش مناسب باشد، تا ۵۰ درصد برای ماهیان گرم‌آبی و برای ماهیان سردآبی تا ۴۰ درصد سود می‌دهد.
وی تاکید کرد: در بسیاری نقاط کشور که شرایط مناسبی وجود داشته است در این زمینه ورود کرده‌اند، در حالی که در شهرستان آستارا می‌توان در ۲ قسمت ساحل دریای خزر و استخرهای خانگی طرح‌های پرورش ماهی را به اجرا درآورد.
بیش از ۱۰ مزرعه پرورش ماهیان سردآبی و گرم‌آبی در حال حاضر در نقاط مختلف شهرستان مرزی بندر آستارا فعال است.
شهرستان آستارا با جمعیت حدود ۹۵ هزار نفر در منتهی الیه غرب استان گیلان، در فاصله نزدیک به ۱۷۳ کیلومتری رشت و همجوار با کشور جمهوری آذربایجان قرار دارد.
نظر شما