تقویت روابط دانش‌بنیانی ایران و روسیه با همت فناوران مازندرانی

به گزارش خبرنگار ایرنا، در راستای توسعه بازار خارجی محصولات فناورانه شرکت های دانش بنیان با همکاری وزارت توسعه اقتصادی و دارایی روسیه نشست همکاری اقتصادی بین ایران روسیه با حضور تعداد ۲۱ شرکت دانش بنیان فناور و دانش بنیان کشور روسیه روز یکشنبه هفته جاری در محل مجتمع اکسین آمل برگزار شد.

بررسی ها نشان می دهد که ظرفیت ۲۱ شرکت روسیه در مازندران برای یک هزار و ۵۰۰ میلیارد روبل سرمایه گذاری در بخش انرژی نفت و گاز و محصولات فناورانه در استان مازندران به وجود آمده که در واقع این نشست همسو با تحقق شعار امسال مبنی بر تولید، اشتغال و دانش بنیان است.

صاحب‌نظران، کاهش کاغذبازی‌های اداری در اعطای مجوز، افزایش آشنایی بسیاری از ادارات با رویکردهای نوین اشتغال‌زایی با محوریت پژوهش را در اجرای برگزاری همایش های از این دست بسیار مثمر ثمر می دانند چراکه با اقدامات انجام شده تعداد ۷۷ شرکت پیش رشد، ۱۷۲ شرکت رشد یافته و درحال رشد و ۷۴ شرکت پسا رشد دانش بنیان در مازندران فعال شد که به طور عمده این شرکت ها در حوزه خدمات تجاری سازی، محصولات پیشرفته و دارویی، تجهیزات پزشکی نرم افزار و تکنولوژی در حال تولید کالا هستند. اکنون چهار هزار و ۱۶۶ نفر در پارک علم و فناوری مازندران اشتغال دارند که از این تعداد ۱۷۲ نفر دارای مقطع دکتری هستند.

شرکت‌های دانش بنیان (Knowledge enterprise) موسسه‌های خصوصی یا تعاونی هستند که به‌منظور افزایش علم و ثروت، توسعه اقتصادی بر پایه دانش و تحقق اهداف علمی و اقتصادی در راستای گسترش اختراع و نوآوری و در نهایت تجاری‌سازی نتایج تحقیق و توسعه در حوزه فناوری‌های برتر و با ارزش افزوده فراوان تشکیل می‌شود و شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان، نقش مهمی در رشد اقتصاد غیر نفتی، ایجاد اشتغال برای دانش‌آموختگان دانشگاهی و پیشرفت هر کشوری ایفا می‌کنند.

این تعریفی است که جامعه علمی از شرکت‌های دانش بنیان دارد اما به باور صاحب‌نظران با وجود آن که " قانون حمایت از شرکت‌ها و موسسات دانش بنیان و تجاری سازی نوآوری‌ها و اختراعات " مصوبه ۱۸ آبان ۱۳۸۹ مجلس شورای اسلامی را دارد اما به معنای واقعی بسیاری از دستگاه‌های اجرایی و همچنین بانک‌های دولتی حمایت‌های چندانی از شرکت‌های دانش بنیان و نوپا ندارند و به نوعی همچنان اولویت آنان توسعه بر محور اقتصاد کلاسیک و سنتی است.

باوجود اقدامات انجام شده اما مشکلات ریز و درشتی در بین حدود هفت هزار شرکت دانش بنیان کشور به ثبت رسیده و گفته چند تن از مدیران عامل شرکت‌های دانش بنیان، درد و رنج ۱۳۰ شرکت به ثبت رسیده دانش بنیان در مازندران عمیق‌تر است و آنان معتقدند که بسیاری از دستگاه‌های اجرایی استان علاوه بر این که اعتقادی به کسب و کارهای نوپا برپایه توسعه علمی ندارند، از قوانین موجود حمایت از شرکت‌های دانش بنیان هم چندان شناختی ندارند.

به عنوان مثال و به گفته حسین رضوانی ثانی، مدیرعامل یک شرکت دانش بنیان تولید درب ضد سرقت و هوشمند در مازندران، با وجود آن که طبق قانون شرکت‌های دانش بنیان از پرداخت مالیات، عوارض، حقوق گمرکی، سود بازرگانی و عوارض صادراتی به مدت ۱۵ سال معاف هستند و حدود پنج سال هم از آغاز تاسیس شرکت دانش بنیان به ثبت رسیده وی می‌گذرد اما امور مالیاتی هر ساله این شرکت را جزو مودیان مالیاتی غیر دولتی خود می‌بیند و مالیاتی‌های چند ۱۰ میلیون تومانی را برای این شرکت در نظر می‌گیرد و کارکنان این شرکت دانش بنیان طبق روال معمول، هرساله باید با ارایه بند و تبصره‌های قانونی در ارتباط با حمایت از شرکت‌های دانش بنیان، امور مالیاتی را اخذ مالیات منصرف کنند.

این مصداق تنها گوشه‌ای از مشکلات شرکت‌های دانش بنیان در مازندران است که به نوعی از فقدان فهم مشترک بسیاری از کارکنان و کارمندان دستگاه‌های اجرایی نشات می‌گیرد و صاحب‌نظران برای رفع این چالش و برای تحقق شعار سال، مسوولان و کارشناسان ادارات استان را به قانون‌خوانی و شناخت چارچوب‌های حمایت از کسب و کارهای نوپا و دانش بنیان فرا می‌خوانند تا رهنمودهای رهبر معظم انقلاب در بحث "تولید؛ دانش‌بنیان، اشتغال‌آفرین" بر زمین نماند.

از سوی دیگر واکاوی اعداد و رقم وجود هفت هزار شرکت دانش بنیان به ثبت رسیده و سهم اندک مازندران از تعداد قابل توجه این شرکت‌ها هم می‌تواند مُهر تایید بر بی‌توجهی دستگاه‌های اجرایی استان از شرکت‌های فناور و حمایت نکردن آنان از ایده‌های نو و تبدیل آن به اختراعات و تولید انبوه باشد و استان مازندران به باور متخصصان در زمینه‌های مختلف مانند فناوری زیستی، کشاورزی و صنایع غذایی، حوزه دارو و فرآورده‌های پیشرفته حوزه تشخیص و درمان، مواد پیشرفته و محصولات مبتنی بر فناوری‌های شیمیایی، ماشین آلات و تجهیزات پیشرفته، تجهیزات پزشکی، برق و الکترونیک، فوتونیک، مخابرات و سیستم های خودکار، فناوری اطلاعات و ارتباطات و خدمات تجاری سازی، گردشگری و شیلات ظرفیت قابل توجهی دارد که می‌توان با حمایت‌های همه جانبه از شرکت‌های دانش بنیان ایده‌های ناب جوانان تحصیل کرده این دیار را عملیاتی کرد.

در کنار برخی چالش‌های مطرح شده، شرکت‌های دانش بنیان اجرای درست قوانین، افزایش آگاهی کارشناسان و مدیران دستگاه‌های اجرایی از نحوه کار این شرکت‌های فناور، فرهنگ سازی توسعه اقتصاد با محوریت رویکردهای فناور، حمایت‌های مالی، ارائه آموزش روش‌های کسب و کار و ترویج ایده پردازی، بها دادن و میدان داری بخش خصوصی در اقتصاد، فرهنگ سازی تولید کالاهای داخلی و تسهیل محیط کسب و کار را از جمله راهکارهای رفع مشکلات موجود شرکت‌های دانش بنیان عنوان می‌کنند.

صادرات ۳۳ کالای دانش بنیان از مازندران

رییس پارک علم و فناوری مازندران گفت: کالاهای ۳۳ شرکت دانش بنیان استان در حوزه‌های بهداشتی، صنعتی و خدماتی به ۳۰ کشور جهان صادر می شود.

قربانعلی نعمت زاده در نشست همکاری تجاری و اقتصادی ایران و روسیه در هتل اکسین آمل افزود: توسعه فناوری و تشویق و ترویج فناوران جوان و ایده های خلاق ماموریت های مهم شرکت دانش بنیان است.

وی خاطر نشان کرد: تولید ثروت عمومی از طریق شبکه سازی شرکت های دانش بنیان، نیاز سنجی و ایده پردازی و اجرای طرح های اقتصادی با حمایت از شرکت های فناور باجدیت از سوی مسئولان استان در دستور کار است.

رییس پارک علم و فناوری مازندران اضافه کرد: طرح های مهندسی، ثبت مالکیت معنوی تجاری سازی و انتقال فناوری در چشم انداز آینده و تبدیل پارک علم و فناوری مازندران به عنوان پارک بین المللی از اولویت هایی است که باجدیت در دست اجرا است.

نعمت زاده تصریح کرد: ساختن بستر قوی و مطمئن و سازنده برای فناوران جوان در مازندران یکی از رسالت های پارک علم و فناوری است که به طور حتم با برنامه ریزی منسجم برای تحقق آن تلاش خواهیم کرد.

وی با بیان این که۷۷ شرکت پیش رشد، ۱۷۲ شرکت رشد یافته و درحال رشد و ۷۴ شرکت پسا رشد دانش بنیان در مازندران فعال است، گفت: به طور عمده این شرکت ها در حوزه خدمات تجاری سازی، محصولات پیشرفته و دارویی، تجهیزات پزشکی نرم افزار و تکنولوژی در حال تولید کالا هستند.

نعمت زاده ادامه داد: اکنون چهار هزار و ۱۶۶ نفر در پارک علم و فناوری مازندران اشتغال دارند که از این تعداد ۱۷۲ نفر دارای مقطع دکتری هستند.

رییس پارک علم و فناوری مازندران تصریح کرد: یکی از هدف هایی که برای آن تلاش می کنیم افزایش صادرات کالاهای دانش بنیان است.

اعلام آمادگی روس‌ها

مسوول گروه تجاری B۲B مازندران و روسیه گفت: روابط تجاری، سیاسی و اقتصادی روسیه با ایران راهبردی و ناگسستنی است.

به گزارش خبرنگار ایرنا، تاتینا بالابانف روز یکشنبه در نشست همکاری تجاری و اقتصادی مازندران و روسیه در هتل اکسین آمل افزود: در این جلسه حدود ۲۱ شرکت دانش بنیان از کشور روسیه برای اجرای طرح های مهم اقتصادی و تولیدی در حوزه های فناور در مازندران حضور دارند.

وی خاطر نشان کرد: روسیه در حوزه های نفتی، زغال سنگ، اتوماسیون و طراحی ظرفیت های درخشانی دارد که با همراهی شرکت های بنیان برای انتقال این دانش به مازندران و سرمایه گذاری در این استان آمادگی داریم.

مسوول گروه تجاری B۲B مازندران و روسیه با بیان این که روابط ایران و روسیه در حوزه های مختلف راهبردی و ناگسستنی است، ادامه داد: هیات تجاری B۲B آمادگی لازم برای برپایی نمایشگاه دستاوردهای مازندران در مسکو و دیگر شهرهای روسیه را دارد.

وی همچنین گفت: برای انعقاد تفاهم نامه های مهم دوجانبه بین شرکت های دانش بنیان روسیه با بنگاه های اقتصادی مازندران نیز آمادگی لازم وجود دارد.

بالابانف تصریح کرد: مراکز دانشگاهی ایران و روسیه در افزایش تعاملات شرکت های دانش بنیان ۲ کشور نقش غیرقابل انکاری دارد که با برنامه ریزی اصولی برای تحقق این مهم تلاش خواهیم کرد.

وی اضافه کرد: از امکانات پارک علم و فناوری و استانداری مازندران به عنوان نماینده دولت و فرمانداری آمل برای توسعه روابط بین شرکت های دانش بنیان روسیه و ایران نهایت استفاده را خواهیم برد و از طرف مقابل خواستار همکاری های همه جانبه در این حوزه هستیم.

مسوول گروه تجاری B۲B مازندران و روسیه ادامه داد: ظرفیت اقتصادی مازندران برای اجرای طرح های علمی و اجرایی کشور روسیه در این استان ممتاز و قابل توجه است که تمام قد برای شکوفایی این ظرفیت ها تلاش خواهیم کرد.

تقارن اقتصاد مقاومتی و دانش بنیان‌ها

استاندار مازندران گفت: توسعه روابط اقتصادی با کشور روسیه ماموریت محوله مهم و راهبردی دولت سیزدهم به مسوولان ارشد این استان است.

سید محمود حسینی‌پور روز یکشنبه در نشست همکاری تجاری و اقتصادی ایران و روسیه در هتل اکسین آمل افزود: ایران بعد از انقلاب اسلامی هشت سال جنگ تحمیلی را پشت سر گذاشت و اگر کشور ما به توفیقاتی رسیده مرهون تکیه بر توان داخلی در آن مقطع زمانی است.

وی به در شرایط جنگی قرار داشتن کشور روسیه اشاره و بیان کرد: شاید ما بیش از دیگران شرایط جنگی را درک می کنیم برای اینکه خودمان شرایط بسیار سختی را در دوران جنگ تحمل کردیم.

استاندار مازندران با بیان این که، هرچه پیشرفت کردیم مربوط به دوران سخت جنگ بود، گفت: جوانان ایران توانستند از دل تهدیدها بهترین فرصت ها را ایجاد کنند.

حسینی پور با بیان این که، کشور روسیه به لحاظ راهبردی روابط استراتژیکی با ایران دارد، افزود: در طول سال های گذشته در حوزه های سیاسی و عرصه های بین المللی به ویژه در جنگ سوریه روابط ما با کشور روسیه راهبردی بود.

وی ادامه داد: فصل آن رسیده که در حوزه های مختلف اقتصادی و زیرساختی بیشتر باهم کار کنیم تا ۲ کشور در عرصه های مهم اقتصادی، تجاری و فرهنگی بیشتر از همدیگر منفعت ببرند.

استاندار مازندران تصریح کرد: در دهه های گذشته اقتصاد جهان رنگ و بوی تازه ای به خود گرفته و برای باقی ماندن در گردونه رقابت آن الزامات تازه ای پیدا کرده است.

حسینی پور با بیان این که، مازندران کریدور راهبردی شمال به جنوب کشور ایران است، گفت: باید کشورهای همسایه ما و جمهوری اسلامی ایران از ظرفیت این خطه برای توسعه اقتصادی و رونق کسب و کار نهایت بهره را ببرند.

وی ادامه داد: در این اقتصاد جدید که آن را به عنوان اقتصاد دانش بنیان می شناسیم برخلاف گذشته دسترسی به منابع طبیعی، منابع مالی یا زیرساخت های تولید صنعتی نمی تواند بقا و شکوفایی شرکت ها و کشورها را تضمین کند بلکه با تکیه بر رویکردهای فناور، کشورها به مسیر رشد و بالندگی حرکت می کنند.

نماینده عالی دولت در استان مازندران بیان کرد: امروز نوآوری و به ویژه نوآوری مبتنی بر فناوری به مزیت اصلی شرکت ها و کشورها در میدان رقابت تبدیل شده است و سهم کشور ها در حوزه های مختلف اقتصادی را ظرفیت های دانش بنیانی مشخص کرده و میزان مشارکت بنگاه های اقتصادی در میدان بازار را حوزه های فناوری تعیین می کنند.

حسینی پور با بیان این که، در کشور ما توسعه اقتصاد دانش بنیان از منظر دیگری نیز اهمیت دارد و آن هم‌سویی با اقتصاد مقاومتی به عنوان یکی از سیاست‌های کلان اقتصادی در مقابله تحریم‌های ظالمانه استکبار است، افزود: کشور روسیه هم این اواخر توسط آمریکا دچار تحریم شد و شرایط راهبردی جهان و تحولاتی که امروز در عرصه های بین المللی در حال رقم خوردن است اهمیت افزایش تبادلات تجاری با کشورهای همسو را بیشتر نمایان می کند.

وی ادامه داد: ظرفیت های بی بدیل داخلی با شرکت های دانش بنیان شکوفا شد و در کشور ما اقتصاد مقاومتی در صدر سیاست توسعه محور قرار دارد.

استاندار مازندران گفت: امروز بر کسی پوشیده نیست که اقتصاد دانش بنیان یکی از ارکان اصلی اقتصاد مقاومتی محسوب می شود و بی تردید یکی از کانون های اصلی دانش بنیان کشور در استان مازندران در حال رقم زده شدن است.

حسینی پور افزود: با تاکیدات رهبر معظم انقلاب و تلاش های ارکان مختلف نظام و باوجود موانع و مشکلات، اقتصاد دانش بنیان در کشور توسط جوانان پرنشاط ایرانی پیشرفت های قابل توجهی داشته است.

وی ادامه داد: این نشست یک فرصت بزرگی برای تجار و دانش بنیان های مازندران است که با استفاده بهینه از ظرفیت ها این استان را به کانون نوآوری و دانش بنیان منطقه تبدیل کنند.

استاندار مازندران بیان کرد: نیروی انسانی جوان و دانش آموخته یکی از بزرگترین فرصت‌های اقتصادی مازندران است و ضریب هوشی جوانان این مرز و بوم به نسبت جوانان سایر نقاط کشور طبق آمارها بیشتر است.

حسینی پور با بیان این که، مسوولان ارشد استان آمادگی معرفی تمامی ظرفیت های اقتصادی مازندران به هیات تجاری روسی را دارند، یادآور شد: اینجا یعنی شهر آمل یکی از بزرگترین شهرهای صنعتی مازندران و کشور است که دارای مردمی با ایمان و جوانان پرتلاش و یکی از محوری ترین شهرستان های صنعتی کشور است.

وی با بیان این که، ۷۰ درصد تولید قطعات کمپانی های اتومبیل کشور مربوط به شهرستان آمل است، خاطرنشان کرد: بزرگترین صنایع در حوزه دانش بنیان کشور هم در آمل قرار دارد.

نماینده عالی دولت در استان مازندران با بیان این که، افزایش قدرت ریسک پذیری و نیروی انسانی ماهر رمز توسعه است، گفت: ارتقای توان مهارتی جوان در کشور و افزایش ریسک فعالان اقتصادی می تواند روند شکوفایی ظرفیت های هر منطقه ای را هموار کند.

بهبود قانون و مقررات برای حمایت از توسعه فناورانه

حسینی پور افزود: کشور دوست و برادر روسیه نیز یکی از کشورهای توسعه یافته در حوزه دانش بنیان است و تعامل بین جوانانی که ما و تجار و بازرگانان کشور روسیه و ایران، می تواند به یک ظرفیت پیوندی در منطقه برای افزایش توسعه اقتصادی تبدیل شود.

وی ادامه داد: کشور روسیه سالانه ۲۷۰ میلیارد دلار واردات کالا دارد و این هنر فعالان اقتصادی ما است که چقدر از سهم واردات کشور روسیه را به خود اختصاص دهند.

استاندار مازندران گفت: به نظر می رسد اراده از هر ۲ کشور برای اجرای طرح های مهم اقتصادی در استان وجود دارد و امیدواریم که هیات روس از این فرصت طلایی حداکثر بهره را ببرد.

حسینی پور تصریح کرد: دولت و مسوولان در استان مازندران حمایت های همه جانبه را از شرکت های اقتصادی و دانش بنیان روسیه انجام خواهند داد چراکه برای خود نقش تسهیل گیری در افزایش روابط اقتصادی بین شرکت های خصوصی قائل هستیم.

وی گفت: ایجاد نظام تامین مالی اقتصاد دانش بنیان، ارتقای کارآفرینی سیاستی در دستگاه های اجرایی با هدف حل ابر چالش ها و قطع وابستگی کشور در کالا های اساسی باجدیت در دستور کار است که این مهم با اصلاح بهبود قانون و مقررات برای حمایت از توسعه فناورانه اجرایی خواهد شد.

حسینی پور افزود: با این نگاه کشور روسیه هرگونه سرمایه‌گذاری در استان انجام دهد ضمانت اصلی کارشان دولت جمهوری اسلامی و به نمایندگی از آن استانداری مازندران است.

استاندار مازندران گفت: یکی از ماموریت های اصلی ما توسعه روابط اقتصادی با کشور دوست و برادر روسیه است که اهداف بلند دولت جمهوری اسلامی ایران است؛ بنابراین با تمام وجود از همه شرکت ها حمایت می کنیم.

حسینی پور بیان کرد: به زودی هیات بلندپایه ای از مازندران برای معرفی ظرفیت های اقتصادی استان به کشور روسیه سفر خواهد کرد.

لزوم نقش‌آفرینی دانش بنیان‌ها در مازندران

جلیل سوادکوهی، عضو هیات علمی گروه اقتصاد دانشگاه مازندران هم در گفت و گو با ایرنا می‌گوید، مازندران توانمندی‌های مطلوبی در زمینه تولیدات دانش بنیان دارد و باید رویکرد و توجه به این حوزه از شعار به عمل تغییر کند.
وی گفت: انسان، فناوری و دانش، منابع شرکت‌های نرم هستند و باید به شرکت‌های نرم به عنوان سرمایه استان در راستای توسعه اقتصاد دانش بنیان توجه شود.
این استاد دانشگاه افزود: در حالی که مسوولان باید از سرمایه‌های فناورانه مراقبت و در مسیر درست استفاده کنند، اما این نقش آفرینی در برهه کنونی کمرنگ است و باید از نیروی انسانی به عنوان موثرترین ظرفیت و منابع دانش بنیانی برای توسعه مازندران بیش از پیش بهره برد.
وی تصریح کرد: شرکت‌های دانش بنیان ثابت کرده اند که برای استان بسیار مفید هستند اما ساز و کار و ساختار نظام‌مند برای استفاده از این سرمایه در استان وجود ندارد.
سوادکوهی ادامه داد: مهم‌ترین مشکل شرکت های دانش بنیان آن است که بیرون از شرکت شعارهای بسیار زیبایی در خصوص حمایت از این شرکتها از جمله ایجاد سهمیه ویژه، تسهیلات ویژه، معافیت‌های مالیاتی و کمک‌هایی برای شرکت در نمایشگاه‌های ملی و بین المللی داده می‌شود اما در عمل چنین نیست.

به گزارش ایرنا، شرکت‌های دانش‌بنیان به عنوان بنگاه‌های اقتصاد دانش‌محور از عوامل اساسی رشد تولید سرانه ملی، راهکارهای خودکفایی پایدار در محصولات راهبردی و ارتقای فناوری و افزایش بهره‌وری عوامل تولید به‌شمار می‌آیند و با توجه به پویایی و انعطاف‌پذیری بالا، ظرفیت مناسبی برای روبه‌رو شدن با مشکلاتی مانند تحریم دارند که لازم است مسوولان امر بیش از پیش به استعدادهای ناب استان مازندران در زمینه طرح‌های فناورانه توجه کنند.

پیگیری‌های مستمر مسوولان ارشد مازندران در قالب برگزاری همایش معرفی فرصت‌های سرمایه گذاری برای جلب نظر فعالان اقتصادی برای راه اندازی واحدهای تولیدی و صنعتی این روزها دیار علویان را در مسیر و ریل توسعه اقتصادی قرار داده است.

مازندران با افزون بر سه میلیون و ۲۸۳ هزار نفر جمعیت و ۲۳ هزار و ۷۵۶ کیلومتر مربع وسعت، در مجموع حدود چهار درصد تولید ناخالص ملی ایران را به خود اختصاص داده که بهره گیری از چنین ظرفیت بسیار مناسب در جهت توسعه اقتصادی و سرمایه گذاری جدید برای دولت سیزدهم از اهمیت بسزایی برخوردار است.

از سوی دیگر دغدغه های اقتصادی دولت آیت‌الله رئیسی، انگاره‌های ویژه‌ای را در مناطق مختلف کشور به وجود آورده و مازندران نیز به‌دلیل برخورداری از شرایط خاص اقتصادی و زیرساختی، این روزها نقش خاصی در تحقق برنامه جهش اقتصادی دولت سیزدهم با جذب سرمایه گذار ایفا می‌کند.

این دیار با مزیت‌های فراوان اقتصادی، طبیعی، گردشگری، تجاری و صنعتی در ماه‌های گذشته با اراده مسوولان ارشد استان و با پهن کردن فرش قرمز زیرپای سرمایه گذاران به عنوان محور رایزنی های فعالان اقتصادی برای سرمایه گذاری جدید تبدیل شده است.

اهمیت این سرمایه‌گذاری‌ها بیشتر از این حیث مورد توجه است که با توجه به ظرفیت های استان در حوزه‌های مختلف اقتصادی، تجاری، علمی و فناوری اعم از انرژی، ارتباطات و مخابرات، صنعت و بازرگانی، کشاورزی و دانشگاهی، فعالان اقتصادی می توانند با سرمایه گذاری های جدید روند توسعه این دیار را هموارتر کنند.

قرار گرفتن در مسیر راهبردی، موقعیت ویژه‌ای به مازندران داده و اهمیت و جایگاه سرمایه گذاری جدید از این حیث مورد توجه است که می توان باتوجه به بازارهای هدف صادراتی این تولیدات فرآوری شده را به کشورهای منطقه صادر کرد.