طلبه‌ای در شهر دهدشت که با شعار «قصه، توپ، رنگ» برای بچه‌های روستایی قصه می‌خواند، مدرسه‌های آنها را رنگ، تجهیز و تعمیر می کند؛ و زندگی خود را وقف قصه گویی و ترویج کتابخوانی میان بچه‌های روستایی کرده است.
او معلم آگاهی و دانایی است، انسان دغدغه مندی که در فضای نامناسب سرانه مطالعه در کشور ، خواندن را به بخشی از فرهنگ کودکانی تبدیل کرده که پیش از او جز کتاب های درسی ندیده اند.
اسماعیل آذری نژاد طلبه مشهوری در شهر دهدشت از توابع استان کهگیلویه و بویراحمد، معاون حوزه علمیه شهر دهدشت و مروج کتاب خوانی است که علاوه بر تحصیلات حوزوی، لیسانس جامعه شناسی و ارشد عرفان تصوف دارد. با وی به گفت و گو نشستیم.
ایرنا:اغلب روحانیون حین تحصیل یا پس از گذراندن مقاطعی از درس های حوزوی، فعالیت های تبلیغی را دنبال می کنند و چطور حاج آقای "آذری نژاد" بجای تبلیغ، حوزه کودک را انتخاب کرده و به صورت ویژه و گسترده در این حوزه تلاش می کند؟
آذری نژاد: فعالیت های من در این حوزه کودک، دو جهت دارد؛ یکی به دوران کودکی و نوجوانی خوبی که داشتم و افراد زیاد، متفاوت و موثری (اعم از معلمان، خواهرهایم، داماد، همسایه و ...) در زندگی شخصی من، اهمیت کتاب و لذت کتابخوانی را در وجود من نهادینه کردند، همچنین در زمان نوجوانی و دانش آموزی کتاب های زیادی داشتم و به صورت مداوم کتابخوانی و روزنامه خوانی را دنبال می کردم.
جنبه دیگری که بر دنبال کردن فعالیت های کتابخوانی ام، اثرگذار بود به دوران طلبگی خود بر می گردد که در همان دوران دغدغه کتاب را داشتم و حتی در ابتدای دوران طلبگی که در سفر به شهر خودم "دهدشت" در ایام ماه مبارک رمضان، با آوردن چند کتاب همراه خود، به اتفاق بچه های هیات انصار در مسجد صاحب الزمان دهدشت جلسات کتابخوانی برگزار می کردیم، بنابراین فعالیت های فرهنگی حوزوی من نیز، از ابتدا تبلیغی نبود بلکه متمرکز بر محور کتاب و کتابخوانی بود.
در دوران طلبگی که در قم مشغول تحصیل بودم همزمان در یکی از مغازه های پدری خود، به مدت پنج سال با دایر کردن کتابفروشی در شهر دهدشت، به ارایه کتاب های مختلفی می پرداختم.در همین دوران با خرید کتاب های قصه، برای بچه های خودم قصه خوانی کرده و اثرگذاری مثبت قصه خوانی را در بچه های خود مشاهده می کردم.
در قم درس طلبگی را تا مقطع درس خارج گذرانده و همزمان در موسسه باقرالعلوم قم، کارشناسی جامعه شناسی خوانده و کارشناسی ارشد خود را در رشته عرفان تصوف در دانشگاه ادیان قم گذراندم. همینطور در کنار تحصیل خود در حوزه و دانشگاه، در مرکز پژوهشهای حوزه قم نیز مشغول خدمت بودم.
پس از طی این مراحل تحصیلی حوزوی و دانشگاهی، به دلیل شرایط خانوادگی تصمیم خود را بر تغییر محل سکونت خود از شهر قم به شهر دهدشت در استان کهگیلویه و بویراحمد گرفتم و قبل از سکونت در شهر دهدشت، به دلیل نداشتن شغل خاصی، مدتی برای فعالیت فرهنگی و تبلیغی خود در تامل بودم که چه کاری باید انجام بدهم تا اینکه به این جمع بندی رسیدم بر اساس سوابق آشنایی با کتاب و لذت های کتابخوانی، فعالیت های فرهنگی با محور کتاب برای کودکان را در شهر دهدشت دنبال کردم.
البته با ورود به شهر دهدشت و با پوشیدن لباس روحانیت به صورت رسمی و برای اولین بار، به مسجد امام علی (ع) در محله "گلزار" شهر دهدشت (یکی از محله های کم برخوردار شهر دهدشت) مراجعه کرده و خود را برای امامت مسجد، معرفی کردم و به دلیل نبودن روحانی در آن مسجد، آن محله تقاضای من را پذیرفتند.
آن مسجد در ابتدا بی روح و خلوت بود با وجود اینکه در محله پرجمعیت شهر قرار گرفته بود، علاوه بر امامت مسجد، در طول روز با حضور در بوستان روبه روی مسجد، همراه با کودکانی که برای بازی به بوستان مراجعه می کردند قصه خوانی می کردیم اگرچه برخی از بستگان که حضور من را با لباس روحانی همراه با کودکان در بوستان مشاهده می کردند مسخره و متذکر می شدند که زیبنده شما نیست که در جمع کودکان باشید، اما چنین صحبت های نتوانست مانعی برای پیگیری هدف و باوری بلندی که به حوزه کودک داشتم، باشد.
ایرنا:فعالیت در مسجد امام علی(ع) چه مدت ادامه داشت؟
آذری نژاد: در مسجد امام علی(ع) شهر دهدشت به مدت پنج سال، با همراهی و حضور پرشور ۶۰ کودک، فعالیت های فرهنگی و کتابخوانی خود را دنبال کردم که حتی همان کودکان در مسجد بین دو نماز، نمایش تئاتر داشتند که در نهایت با حضور پرشمار و همیشگی کودکان در مسجد، با مخالفت افراد مسن و ذکر دلایلی مبنی بر مهد کودک کردن مسجد، فعالیت در آنجا را ترک کردم و پس از این تلاش کردم که برای نماز مغرب و عشا در مساجد روستا های اطراف شهر، حضور یابم و پس از اقامه نماز، قصه و کتاب برای کودکان می خواندم.
ایرنا: علاوه بر حضور در مسجد چه فعالیت های آموزشی و فرهنگی را دنبال کردید؟
آذری نژاد: در زمان سکونتم در شهر دهدشت همزمان با فعالیت های تبلیغی در مسجد و کتابخوانی برای کودکان مسجد، مدتی نیز در دانشگاه تدریس داشتم و تلاش کردم با برنامه ریزی منظم و هدفمند در هر ترمی دانشجویان خود را ملزم به کتاب های مختلف کرده که مجموع کتاب های مطالعه شده برای آن درس، در طول ترم نزدیک به۹ کتاب می رسید، اگرچه به نظر خودم در این کار موفق نبودم.
پس از سه سال تدریس در دانشگاه و احساس ناکامی خود در این فعالیت، تدریس در مقاطع دبیرستانی مدارس را دنبال کردم که باز به دلایل حاکم بودن فضای کنکوری در دبیرستان ها، مخالفت خانواده با برنامه های کتابخوانی غیردرسی برای دانش آموزان این مقطع و اینکه برنامه های کتابخوانی، مانعی برای تحصیل و موفقیت دانش آموزان در کنکور در پی دارد، تدریس دراین مقطع را رها کرده و به دبستان ها روی آوردم.
همزمان با شروع فعالیت های کتابخوانی و قصه خوانی در مدارس ابتدایی و مهدکودک ها، در حوزه علمیه دهدشت تدریس داشته و طلبه های خود را تشویق به حضور در مناطق روستایی جهت قصه خوانی برای کودکان می کنم که همین فعالیت ها را در حال حاضر دنبال می کنم.
معمولا در کنار دروس حوزوی، کلاس اخلاق برگزار می شود اما من تلاش می کردم در این کلاس برای طلبه های خود خوانش کتاب و کتاب های داستان داشته باشیم.
ایرنا: چرا کتاب های داستان را انتخاب کردید و انتخاب کتاب های داستانی شما بیشتر از چه منابعی بود؟ آیا از نظر متخصصان این حوزه کمک می گیرید؟
آذری نژاد: برخی از مواقع ما در تلاش هستیم به صورت مستقیم تغییر در رفتار دیگران ایجاد کنیم یا آنها را وادار به فعالیتی کنیم، در صورتی که اعتقاد دارم، با خواندن کتاب و کتاب های داستانی به صورت غیر مستقیم این هدف محقق می شود چرا که با کتابخوانی، ضمن یادگیری مهارت های مختلف، نیز با افکار و دیدگاه ها و فرهنگ های مختلف آشنا می شویم و حتی ما می دانیم کتابخوانی دنیای و فضای ذهنی کودکان را بزرگتر می کند و به رشد تخیل کمک می کند.
چطور به صورت مداومت ما می توانیم همراه فردی باشیم که وی را ملزم به رفتاری یا تغییر نگرش کنیم، در صورتی که با کتاب خوانی و دوست بودن با کتاب و پیدا کردن یار مهربان همیشگی کتاب، این تغییرات رفتاری به صورت خواسته فردی و تاثیر موثر کتاب محقق می شود.
کتاب هایی که انتخاب می کنیم از اغلب کتاب های انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و دیگر کتاب های مفید و موثر حوزه کودک ارایه می کنیم.
در دوره های آموزشی متعدد کودکان در تهران، شرکت کردم اعم از قصه گویی، خلاقیت، و در حوزه کودک کتاب های زیادی مطالعه کردم و نظر و نگاه متخصصان را دنبال می کنم و بر اساس نیازسنجی کودکان،اعم از پرورش فکر، رشد تخیل،کسب مهارت های زندگی، مساله یابی و حل مساله و...کتاب های تهیه کرده و به خواندن آنها اقدام می کنیم.
ایرنا: فعالیت های فرهنگی و ارتباط موثر شما با کودک چی هست؟
آذری نژاد: ما به کودکان کتاب می دهیم و ارتباط خاص ما این است که با نیاز کودک حرکت می کنیم، کودکان ویژگی ها و نیازهایی دارند، کسی که اینها را بدرستی بشناسد و ابزار شناخت و ارتباط را بیابد کودکان خودشان جذب خواهند شد بنابراین تلاش می کنیم که با نیازهای کودکان حرکت کنیم.
ما علاوه بر فعالیت های کتاب و تمرکز بر مطالعه کتاب و قصه خوانی برای کودکان، فعالیت های فرهنگی دیگری نظیر نمایش خلاق، نقاشی، طراحی، فعالیت های گروهی، فعالیت هایی در طبیعت و ... برای کودکان داریم اما تمرکز و اساس کار ما، بر کتاب است.
ایرنا: چند سال در حوزه کودک فعالیت دارید؟جامعه هدف شما در چه سنی است؟ چه تعداد کودک در حال آموزش هستند؟
آذری نژاد: حدود ۱۰ سال در فعالیت های فرهنگی و حوزه کودک فعالیت دارم و در حال حاضر حدود ۱۳ هزار کودک؛ از مهدکودک ها تا مقطع راهنمایی، را در حال آموزش داریم.
طرحی که در حال حاضر دنبال می کنیم حدود پنج شهر(دهدشت، لنده، چرام، قلعه رئیسی و دیشموک) و روستاهای همجوار از حوزه کهگیلویه را، هر هفته به تعداد دانش آموزان مدارس، کتاب تحویل داده و در هفته بعد با گرفتن کتاب های قبلی، کتاب جدید به آنها تحویل می دهیم و داخل هر کتابی کاربرگ طرح درس قرار دادیم که کودکان پس از مطالعه کتاب، کاربرگ پایان کتاب را تکمیل می کنند سپس کاربرگ ها اسکن می شوند و برای هر کودک پرونده ای از سوابق مطالعه کتاب کودک ایجاد می شود.
ما به دو شیوه اقدام می کنیم یکی با حضور واحدهای سیار در همه روستاها و شهرهای یاد شده، کتاب توزیع و تحویل می شود و شیوه دیگری که در برخی از روستاها یا شهرها که مربی حضور دارد، آموزش های توسط مربی مشخص شده و نظارت شده، در روستا به کودکان ارایه و ثبت می شود.
ایرنا: آیا فعالیت های شما با کانون پرورش فکری کودکان تداخلی دارد؟
آذری نژاد: فعالیت های کانون پرورش فکری کودکان دقیق و موثر است منتهی در حوزه کهگیلویه، صرفا در شهر دهدشت یک واحد ثابت دارد و یک واحد سیار که تنها ۲۰ روستا را پوشش می دهد.
ایرنا: درخواست و همکاری از مردم یا نهادهای رسمی و حکومتی برای پیشبرد اهدافتان دارید و اصلا چه انتظاری دارید؟
آذری نژاد: تاکنون از کسی درخواست کمک نکردیم و فعالیت های خود را به صورت شفاف در فضای مجازی بازتاب داده که با همراهی و کمک های مردمی به صورت خودجوش به ادامه کار خود می پردازیم.
مهمترین انتظارات ما از نهادهای رسمی و حکومتی به خصوص آموزش و پرورش، این است که دانش آموزان را به سمت کتابخوانی هدایت کنند.
اگر چه ما به صورت رایگان و بدون چشمداشتی در مدارس فعالیت داریم ولی معلمان بدرستی با ما همکاری نمی کنند چرا که اصلا کتابخوانی دغدغه آموزش و پرورش نیست و در خیلی از مدارس معلمان مانع کار ما شده و اعلام می کنند نیازی به کتاب نداریم و وقتی دانش آموزان کتاب های درسی خود را نمی خوانند چطور کتاب های غیردرسی و داستانی را بخوانند.
هر چند اعتقاد دارم اگر همه مدارس با ما همکاری کنند و همان ساعت(زنگ) درس "انشا" را در اختیار ما قرار دهند نه تنها دانش آموزان مقاطع مختلف را به خواندن کتاب های داستان متمایل کرده، بلکه کتاب های درسی خود را نیز به صورت مرتب و موثر مطالعه خواهند کرد.
از طرفی، پایه انشا کتاب و قصه است تا زمانی که واژه و مفهوم را درک نکنیم کودکان در درس انشا موفق نخواهند بود بنابراین نیاز است که دانش آموزان به صورت مرتب کتاب مطالعه کنند.
ایرنا: شما فقط کهگیلویه را پوشش می دهید حوزه بویراحمد را هم پوشش می دهید؟
آذری نژاد: بر اساس کتاب ها و امکاناتی که در اختیار دارم، توانایی پوشش کل استان را دارم، در حال حاضر فقط حوزه کهگیلویه را پوشش می دهم و به دلایلی، نتوانستیم مدارس حوزه بویراحمد را پوشش دهم اگر چه با پیگیری ها و رایزنی هایی، در نهایت آموزش و پرورش به مدارس یاد شده مکاتبه ای داشته مبنی بر اینکه در صورتی که برنامه های شما اجازه دهد، با فعالیت های آقای آذری نژاد همکاری شود.
ایرنا: دلیل انتخاب عنوان کانال و فعالیت های خود بنام "قصه، رنگ و توپ" چیست؟
آذری نژاد: این سه ابزار ارتباطی ما است، قصه که حول کتاب است که تمرکز و محور کار ما بر کتاب است و رنگ هم خلاقیت کودکان را پرورش می دهد حتی مدتی با همراهی خود دانش آموزان، با در اختیار دادن بُرس و سطل رنگ به آنها، برخی از مدارس خود را رنگ آمیزی می کردیم به نحوی که در یک سال ۶۰۰ کلاس درس را رنگ آمیزی کردیم و امسال نیز، افزون بر ۲۰۰ کلاس درس را رنگ آمیزی کردیم.
توپ هم ابزار بازی است چرا که اعتقاد دارم بچه ها با بازی کردن توانمند و بزرگ می شود و باید از راه بازی کردن کودک را آموزش داد، البته بازی هایی باشند که هدفمند و مهارت محور، مشارکتی و رشد دهنده فکر و رفتار کودک هستند.
ایرنا: چالش های پیش رو شما کدامند؟
آذری نژاد: چالش های زیادی داریم برخی از آنها ناگفتنی هستند و در صورت بازگو کردن دردسرهایی ایجاد می شود، آرزو داریم که معلمان خودشان کتابخوان باشند در این صورت کودکان و دانش آموزان به تبع آن، کتابخوان می شوند
برخی ایراد می گیرند چرا رُمان خارجی در بین معلمان توزیع می کنید در صورتی که مقام معظم رهبری فرمودند نزدیک به ۹۰۰ رُمان مطالعه کردم و خیلی از این رُمان ها هم خارجی هستند.
همراهی نکردن برخی از معلمان و حتی آموزش و پرورش در سنوات گذشته از مهمترین موانع کار بوده است.
ایرنا: با توجه به تمرکز شما در حوزه کودک و کتاب باشد در حال حاضر چه طرح و برنامه هایی دارید؟
آذری نژاد: در سال تحصیلی جاری،در یک طرحی با انتخاب حدود ۲۰ رُمان برتر، برای دبیران با محوریت دانش آموز، معلم و مدرسه، که از هر عنوان ۵۰ نسخه خریداری و در بین معلمان توزیع شد چرا که هدف ما این است که والدین، معلمان و دانش آموزان همزمان رشد کنند.
در ماه گذشته حدود هفت هزار کتاب توسط کودکان جامعه هدف ما، مطالعه شد. برخی فکر می کنند در زمانی که فضای مجازی بیشتر وقت برخی از بچه ها و خانواده ها را سیر در فضای مجازی اشغال کرده و با این شرایط ما توانستیم این تعداد کتاب که آمار خوبی است توسط کودکان ما مطالعه شد
کجای کشور را شما سراغ دارید که هر هفته در مدارس تا مقاطع راهنمایی کتاب توزیع مطالعه می شود، اگر مشابه طرح ما توسط کتابخانه های سیار و شخصی و یا گونه های مختلف انجام می شود ولی به گستردگی شیوه کار ما در کشور سراغ ندارم.
امسال توانستیم از ظرفیت زنان روستایی استفاده کنیم و نزدیک به هزار عروسک محلی توسط آنها بافته شده که حدود ۴۵۰ عدد از آنها را به کشور کانادا صادر کردیم.
ایرنا: آموزش مجازی هم داشتید و اصلا کتابخوانی با فضای مجازی منافاتی با کار شما دارد یا مانعی برای کار شما است؟
آذری نژاد: با ورود تکنولوژی، ما ناگزیر هستیم آنها را بپذیریم و استفاده کنیم اگرچه باور دارم باید این فضا را هدفمند دانست و کودکان را به صورت هدفمند و با برنامه ریزی، از این فضا دور نگه داریم نه اینکه مانع ورود آنها شویم بلکه با برنامه ریزی و مشغول کردن آنها، فعالیت و حضور آنها در فضای مجازی را کمتر کنیم.
ایرنا: چه توصیه هایی به هم صنف های خودت دارید؟ یا اصلا آیا نیاز است حوزویان وارد آموزش های کودکان شوند؟
آذری نژاد: شیوه های تبلیغی حوزه علمیه که با محور سخنرانی و "مِنبَر رفتن" است برای اثرگذاری نیاز به بازنگری اساسی دارد، مگر حوزویان درس کودک را می آموزند یا اصلا کودک و نیازهای آن را می شناسند.
حتی در طرح "امین" که حوزه علمیه، طلبه ها را به مدارس معرفی می کند، چقدر آموزش های لازم برای شناخت کودک و نیازهای آن و ابزار ارتباطی برای آنها ارایه شده است؟ بنابراین اعتقاد دارم هر صنفی از جمله حوزویان، تخصصی کار کنند نه با بی برنامگی، بنابراین اگر قرار است من حوزوی منبری باشم باید تخصصی منبر کار کنم.
ایرنا: شما اگر معلم دانش آموزانی باشید که درس نمی خوانند چه عکس العملی نشان می دهید؟
آذری نژاد: من اعتقاد دارم حتما ضعف از من یا والدین است،مثلا در شیوه آموزشی کشور فنلاند، دانش آموزان تا ۱۸ سالگی، هیچ آزمون استرس زایی انجام نمی شود یا در دوران ابتدایی کتاب هایی با عنوان های مشخص در آموزش های ما ندارند بلکه از راه بازی فعالیت های گروهی، کودکان را آموزش می دهند.
گفتن خاطره ای در این خصوص جالب است، در یک روستایی که در حال بازی با بچه ها بودم از کودکی سوال کردم اگر دوست شما دوچرخه تان را ببرد چکار می کنید؟ وی گفت کتکش می زنم، از ایشان سوال کردم راه دیگری دارد گفت به مادرش می گویم، باز سوال کردم راه دیگری هست، گفت ممکن است گریه کنم و گفتم دیگر چه راهی در پیش دارید گفت ممکن است بجای دوچرخه، وسیله ای از ایشان بردارم، درنهایت به او گفتم فکر نمی کنید راه دیگری هم باشد که انجام دهید ؟ در پاسخ گفت اگر امکان داشت از دوستم سوال می کنم چرا دوچرخه را برداشتید؟
به کودک گفتم می شود این واکنش آخری که بیان کردید، در ابتدا انجام دهید، وی گفت نه خیر، در همان حین، آستین دستش را بالا زد و زخمی در دستش را نشان داد که پدرش در سال های گذشته به دلیل برداشتن پولی از جیبش، با چاقوی گرم شده، دستش را داغ کرد.
این کودک که کلاس ششم ابتدایی بود گفت اگر در مدرسه باز فضولی کنیم، معلم با کتک زدن با شلنگ ما را تنبیه می کند،بنابراین ما گفت و گو را یاد نگرفتیم و درصورت خطایی، ما را چه در خانه یا مدرسه به باد کتک می گرفتند.
ما می بینیم که دلیل و تحلیل این کودک، شرایط جامعه ما را نشان می دهد بنابراین خشونت یک چرخه است اگر در خانه، پدری همسرش را کتک بزند و مادر فرزند خود را کتک بزند و بچه هم همین رفتار را با دوستانش داشته باشد این چرخه خشونت ترویج می شود.
متاسفانه در استان ما، هنوز در مدارس ما، کودکان را تنبیه شدید می کنند به خصوص در مدارس ابتدایی و پسرانه ، آیا با این اوصاف و این شیوه های آموزشی فرهنگ گفت و گو در جامعه کمرنگ می شود؟
ایرنا: تعداد مربیان شما چند نفر است و آنها را از کجا پیدا می کنید؟
آذری نژاد: در حال حاضر به صورت ثابت ۲۵ نفر به عنوان مربی با ما همکاری می کنند و مربیان را خودمان بر اساس بررسی و ظرفیت های هر شهر یا روستا انتخاب می کنیم.
حتی ما زمینه ای را فراهم کردیم که از تهران، افرادی مشارکت جو و داوطلبانه، از هنرمندان، و نویسنده ها و مربیان کودک و ... به شهرستان ما سفر کنند و مهارت های لازم را به کودکان یاد می دهند مثلا در ماه مهر امسال فردی داوطلب با همراه داشتن ۲۵۰ گلدان، به کودکان ۱۲ روستا، شیوه های گل کاری را می آموخت.
ایرنا: از مشکلات دانش آموزان و خاطرات تلخ و شیرین خود در دوران فعالیت خود بیان کنید؟
آذری نژاد: تلخ ترین خاطراتم زمانی است که وقتی وارد روستایی می شوم ولی بچه ها توان خواندن و نوشتن ندارند مثلا کودکی کلاس ششم بود ولی توان خواندن و نوشتن نداشت و یکی از سخت ترین مواردی که مواجه شدم وجود دخترانی در برخی از روستا که فقط مقطع ابتدایی را کلاس رفتند و پس از آن ترک تحصیل کردند و به دلیل نزدیک نبودن مقاطع بالاتر یا مشکلات تردد، تعصبات سنتی و خانوادگی، یا نبود خوابگاه در شهر مانع ادامه تحصیل دختران یاد شده است و از لذت بخش ترین خاطراتم، کودکانی هستند که ۲۰۰ تا ۱۵۰ کتاب ممتاز مطالعه کردند
دانش آموزی که هشت سال پیش ترک تحصیل وی را به همراه سه کودک دیگر اطلاع رسانی کردم و با برخورد نامناسب مدیران آموزش و پرورش مواجه شدم، امسال خودکشی کرد.
در حال حاضر در مناطقی از شهرستان کهگیلویه همانند: "دِیشموک"،"پِیَنجیر" و "گوشه" ترک تحصیل کودکان به دلیل شرایط نامناسب بالاست.
ایرنا: هر روز صبح حوزه علمیه مشغول هستید و عصرها یا روزهای تعطیلی در روستاها یا درگیر فعالیت های کودکان هستید خانواده تون اعتراضی نسبت به این همه مشغله ندارند؟
آذری نژاد: همسرم دیپلم است ولی کتاب خوان است.همسر و ۲ بچه خود را همراه خود به روستا می برم و خودشان کمک کار و حتی کار مربی را هم بعضی مواقع انجام می دهند.
ایرنا:علاوه بر فعالیت های فرهنگی و کتابخوانی چه کارهایی انجام می دهید؟
آذری نژاد: نزدیک به ۲۰ حیاط مدرسه را ساختیم، سرویس بهداشتی برای بیش از ۵۰ مدرسه ساختیم، اگرچه در مقطعی مدیران آموزش و پرورش وقت مانع فعالیت نوسازی مدارس می شدند.
نظر شما