پرندگان مهاجر به سواحل زیبای قشم و جنگل های حرا روی آوردند

به گزارش خبرنگار ایرنا، این پرندگان مهاجر برای زمستان گذرانی از نواحی سردسیر سیبری و آسیای میانه در نیمکره شمالی به سوی نواحی گرمسیری جنوب وارد جزیره قشم سرزمین آب و آفتاب شده اند.

با ورود این پرندگان مهاجر، پرواز آنها در دسته های بزرگ و کوچک هنگام غروب آفتاب بر فراز سواحل زیبای قشم و جنگل های حرا زیبایی های چشم اندازهای طبیعی این مناطق را دو چندان کرده است.

جنگل های مانگرو جزیره قشم، بیشتر از گونه حرا با نام علمی (Avicennia marina) تشکیل شده و این نام به افتخار ابوعلی سینا دانشمند ایرانی به آن اختصاص یافته است.

این جنگل ها در منطقه تنگه خوران بین سواحل شمالی جزیره قشم و سواحل بندر خمیر استان هرمزگان در اراضی گِلی و خیس تالاب های گسترده جزر و مدی روییده اند.

جنگل های حرا اکوسیستمی ماندابی از اجتماعات ساحلی مناطق حاره هستند که در هنگام مَد تنها تاج درختان بالاتر از سطح آب شور دریا دیده می شود و بقیه اندام های درختان در زیر آب هستند.

مانگروها در آب شور رشد می کنند ولی ریشه های گیاه مانگرو به صورت فیلتری هدفمند عمل می کند و فقط آب خالص را از خود عبور داده و از ورود نمک جلوگیری می کند و فقط مقدار کمی نمک وارد گیاه شده و در سلول های برگ ذخیره می شود.

این روزها جنگل های حرا(مانگرو) در جزیره قشم میزبان شمار زیادی از پرندگان آبزی است که منابع غذایی خود را در فاصله پیشروی و عقب نشینی آب دریا در اثر جزر و مَد در سواحل گِلی جستجو می کنند.

اهمیت اکوسیستم جنگل های حرا در ژئوپارک جهانی قشم تا جایی است که این جنگل تحت حفاظت ۲ سیستم حفاظتی بین المللی برنامه انسان و زیست کُره تحت نظارت یونسکو و همچنین کنوانسیون جهانی تالاب های رامسر قرار دارد. علاوه بر آن حرا به عنوان منطقه تحت حفاظت نیز شناخته شده است.

وسعت جنگل های حرا در قشم بیش از یکصد هزار هکتار است. وسعت جزایر مرجانی در آب های پیرامون قشم به طور دقیق مشخص نشده ولی بر اساس برآوردهای مقدماتی در اطراف قشم و تنگه هرمز تراکم مرجان ها و تنوع جانوری وابسته به آن در خلیج فارس بسیار زیاد است.

پرنده نگری یکی از انواع فعالیت های اکوتوریستی است که بر اساس آن گردشگران برای دیدن گونه های مختلف پرندگان به نقاط مختلف دنیا سفر می کنند.

جنگل های حرا در ژئوپارک قشم یکی از مناسب ترین مکان های پرنده نگری در ایران است، چرا که تنوع گونه های پرنده در آن قابل توجه است و هر ۲ گروه پرندگان بومی و مهاجر در آن به آسانی یافت می شوند.

با شروع فصل سرما در عرض های شمالی کره زمین، بسیاری از گونه های مختلف پرندگان در جستجوی زیستگاه های گرمتر به جنگل های حرا مهاجرت می کنند که فلامینگوها از گونه های جالب توجه حرا هستند.

جالب توجه است که جغرافیا و همچنین فرهنگ مردم محلی در طول زمان زیستگاهی مناسب و امن برای پرندگان ایجاد کرده به طوری که دسته های پرندگان مهاجر هر ساله دوباره به قشم بر می گردند.

نزدیک به ۲۰ درصد پرندگان ایران به تناسب فصل در جزیره قشم حضور دارند و تاکنون بیش از ۱۰۰ گونه پرنده مهاجر و بومی در چهار فصل در زیستگاه های گوناگون جزیره قشم شناسایی شده اند که در فصول پاییز و زمستان عده و گونه پرندگان مهاجر بیشتر از نیمه گرم سال است. زاد و ولد گونه های پرندگان زمینی قشم مورد استثنایی است و از ۳۵ گونه تشکیل شده است.

برخی گونه ها مثل جغد خالدار، چکاوک کویری و شهدخوار نیز به علت تعداد محدود آنها در ایران و خاورمیانه حائز توجه هستند.

در منطقه ژئو پارک قشم شاهین کبود برای نخستین بار در قشم و (ایران) در سال ۲۰۰۲ دیده و ثبت شده است.

وجود بسترهای بسیار مناسب شنی و گِلی و درختان حرا از لحاظ تغذیه تعداد زیادی از پرندگان مثل پلیکان پا خاکستری، کورمورانت بزرگ، هفت گونه از حواصیل ها و نوک پارویی، فلامینگوی بزرگ، ۲۵ گونه از پرندگان ساحلی، هفت گونه از کاکایی ها و ۱۰ گونه از پرستوهای دریایی اهمیت فراوانی دارد.

بهترین زمان پرنده نگری در ژئوپارک قشم فصل های پاییز و زمستان است که پرنده شناسان و گردشگران داخلی و خارجی می توانند انواع پرندگان شاخص از جمله سسک گلو سفید بیابانی، شهد خوار، کمر کولی بزرگ، سسک بیابانی، نوک خنجری ابلق، سنگ چشم دم سرخ ترکستان، باکلان، کورکورسیاه، تیهو، اگرت ساحلی و پرستوی دریایی کاکلی بزرگ را از نزدیک مشاهده کنند.

ماهیخورک سینه سفید، سلیم خرچنگ خوار، کفچه نوک، پیغوی کوچک، تلیله سفید، سنگ گردان، زنبور خوار گلو خرمایی، فلامینگو، کاکایی هیوگلینی، سلیم خاکستری، ماهی خورک معمولی، حواصیل هندی، پلیکان پاخاکستری، چکچک ابلق خاوری، سبزه قبای هندی، چالق لق هندی، سنقر تالابی ماده، عقاب خالدار بزرگ، عقاب ماهی و عقاب شاهی از دیگر پرندگان شاخص ژئوپارک جزیره قشم برای پرنده نگری هستند.

پرنده نگری (Bird watching) از شاخه‌های طبعیت‌گردی و بوم‌گردی است و با پرنده‌شناسی متفاوت است. یک پرنده‌نگر بدون هیچ‌گونه تصرف و دخالت در زندگی طبیعی پرندگان تنها به تماشای آنها در طبیعت می‌پردازد، اما یک پرنده‌شناس بر مبنای تحقیق علمی از نزدیک به بررسی ژنتیک، عادات و رفتار گونه‌ های مختلف پرندگان می‌پردازد.

پرنده‌نگری لذت مشاهده پرندگان، بدون تماس و لمس پرنده‌ها در زیست‌گاه‌های طبیعی آنها است؛ در این شیوه، مخاطبان به رصد پرندگان پرداخته و از تماشای آنها لذت می‌برند. امروزه پرنده‌نگری پرطرفدارترین شاخه گردشگری مبتنی بر طبیعت در جهان است که علاوه بر جذب گردشگر و جلب توجه اقشار مختلف جامعه در حفاظت از زیستگاه‌های طبیعی پرندگان نقش مهمی ایفا می‌کند.

طبیعت‌گردی اصول و قواعدی بر مدار احترام به منابع‌طبیعی، حیات‌وحش و محیط‌زیست دارد و آداب پرنده‌نگری علاوه بر همه اینها تاکید دارد گردشگری که وارد طبیعت می‌شود نباید به لانه پرندگان نزدیک شود، نباید به تخم پرنده دست بزند، نباید در تغذیه آنها دخالت کند، نباید از ایجاد صدا برای جذب پرنده استفاده کند و یا آرامش آنها را به هم بزند.

در حال حاضر پرنده‌نگری حتی به عنوان یک صنعت در بیشتر کشورهای جهان رونق پیدا کرده و افراد برای گذران اوقات فراغت به تماشای پرندگان می‌پردازند و اگر حرفه‌ای‌تر باشند از آنها عکاسی هم می‌کنند، بر همین اساس در بسیاری از کلان‌شهرها اماکن مدیریت‌شده برای تفرج و تماشای پرندگان و بهره‌گیری از ظرفیت بالقوه آنها در تحقیقات، آموزش و گذران اوقات فراغت، احداث می‌کنند.

خلیج فارس با گستره نزدیک به ۲۳۷ هزار و ۴۷۳ کیلومتر مربع بین ۲۴ تا ۳۰ درجه و ۳۰ دقیقه عرض شمالی و ۴۸ تا ۵۶ درجه و ۲۵ دقیقه طول شرقی از نصف‌النهار گرینویچ واقع شده است و جزیره زیبای قشم، همچون نگینی بر پهنه آب های نیلگون آن می درخشد.

استان هرمزگان با دارا بودن بیش از ۹۰۰ کیلومتر مرز دریایی از سواحل شرق استان (جاسک) در دریای عمان تا سواحل نیلگون خلیج فارس در شرق استان (پارسیان) و برخورداری از جزایر ۱۴ گانه خلیج فارس، یکی از مهم ترین و راهبردی ترین استان های ایران است که از جاذبه های منحصر به فردی چون جنگل های بی همتای حرا و مرغوب ترین مروارید جهان و ده ها اثر تاریخی و طبیعی برخوردار است.

این روزها و با ورود پرندگان مهاجر به جزیره قشم سرزمین عجایب هفتگانه چشم انداز زیبای جنگل های حرا در شمال غربی این جزیره به عنوان یکی از جاذبه های دیدنی خلیج فارس، پرنده نگاران و پژوهشگران داخلی و خارجی را بسوی خود می خواند.

قشم، بزرگترین جزیره غیر مستقل جهان و دارای بیشترین سواحل در کشور است و هر سال پذیرای پرندگان مهاجر از اقصی نقاط جهان و مسافران و گردشگران علاقمند به این عرصه است.