نشست نقد و بررسی کتاب «روانشناسی ارتباطات و اقناع؛ نظریه‌ها و کاربردها» نوشته «کلود شابرول» استاد دانشگاه سوربن و «میرونا رادو» کارشناس عالی آموزش تکمیلی «بنگاه ادوانسیا» با ترجمه «محمدمهدی فتوره‌چی» و «نصراله قاسم‌پور» دیروز (شنبه ۲۱ آبان)به صورت مجازی به همت پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات برگزار شد.
در این نشست دکتر «باقر ساروخانی» عضو هیات علمی دانشگاه تهران، دکتر «محمدمهدی فتوره‌چی» مدرس علوم ارتباطات و پژوهشگر فضای مجازی و دکتر«محمود اسعدی» مدرس مدیریت رسانه به سخنرانی و بررسی کتاب پرداختند. همچنین دکتر« اسماعیل افقهی» عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات دبیر نشست بود.
بیش از سواد رسانه، نیازمند سواد گفتمان هستیم
«فتوره‌چی» نخستین سخنران نشست در خصوص کتاب و معرفی آن گفت: امروزه به دلیل تغییرات و تحولات در جوامع، شاهد هستیم دانش «روانشناسی اجتماعی، ارتباطات و اقناع» از اهمیت بسیاری برخوردار است. به ویژه در روزهای اخیر شاهدیم که مسئولان، ریاست جمهوری و سایر سیاست‌گذاران بر موضوع اقناع مخاطبان و اهمیت آن تاکید می‌ورزند. بنابراین این کتاب امروزه می‌تواند حاوی آموزه‌های موثری برای متولیان فرهنگ باشد.
فتوره‌چی: اقناع از جمله مفاهیم اساسی است. ما بیش از سواد رسانه، نیازمند سواد گفتمان هستیم؛ این در حالی است که اموری از این دست در ایران مغفول‌مانده و اکنون زمانی برای خیزش برداشتن به سوی آن استوی افزود: کتاب از سه بخش اصلی و ۱۲ فصل تشکیل شده که هر کدام از این فصل‌ها ذیل سه بخش «ارتباطات اقناعی، فرایند پردازش اطلاعات: شناخت عواطف»، «ارتباطات اقناعی و مدل‌های اجتماعی - شناختی» و «ارتباط اقناعی»، تلاش دارند ارتباطات اقناعی را از نظر فرایند رفتار با اطلاعات، مدل‌های شناختی - اجتماعی و هم‌ساختاری روانی اجتماعی تجربی، مورد مطالعه و بررسی دقیق قرار دهند.
این استاد دانشگاه ادامه داد: اگرچه روانشناسی ارتباطات در کشور ما به عنوان حوزه جدید مطرح است اما از جمله حوزه‌هایی است که در آمریکا در اموری مانند تبلیغات، سلامت، پیشگیری و انتخابات استفاده می‌شود. مخاطبان این حوزه بیشتر دانشجویان سال دوم و یا سوم دانشگاه در رشته‌هایی مانند روانشناسی، علوم ارتباطات و سایر حوزه‌ها هستند.
وی افزود: اقناع از جمله مفاهیم اساسی است که نویسندگان این اثر در همه بخش‌های کتاب به آن اشاره کرده‌اند، زیرا از نظر آنها امروزه ما بیش از سواد رسانه، نیازمند سواد گفتمان هستیم. این در حالی است که اموری از این دست در ایران مغفول‌مانده و اکنون زمانی برای خیزش برداشتن به سوی آن است.
فتوره‌چی درباره نویسنده کتاب گفت: «کلود شابرول» در ۲۴ ژوئن سال ۱۹۳۰ در پاریس به دنیا آمد. در جوانی ادبیات و حقوق خواند و بعد شروع به نوشتن نقد فیلم برای مجله معتبر «کایه دو سینما» کرد. وی همچنین به تهیه‌کنندگی چند فیلم از کارگردانانی مانند «ژاک ریوت، فیلیپ دوبرکا و ژاک دونیول والکروز» پرداخت. وقتی هنوز ۳۰ ساله نشده بود نخستین فیلمش را در سال ۱۹۵۸ ساخت. نخستین فیلم شابرول به نام «سرژ زیبا» با ستایش گسترده منتقدان سینمایی روبه‌رو شد.
وی خاطرنشان کرد: اقناع مفهومی است که از گذشته مطرح شده و حتی فیلسوفان به آن اشاره داشتند و بیان آن توسط یک فیلم‌ساز می‌تواند ایده خوبی برای این باشد که دانشجویان و استادان، بحث اقناع را در فیلم‌ها و نیز عرصه‌های نمایشی بیشتر ببینند و به کار بندند.
از دیگر فیلم‌های مهم او می‌توان به «پسرعموها» اشاره کرد. این فیلم در سال ۱۹۵۹ جایزه «خرس طلایی» جشنواره بین‌المللی فیلم برلین را به ارمغان آورد. او با فیلم‌های «گل رنج» در سال ۲۰۰۳ و کمدی «قدرت» در سال ۲۰۰۶ باز هم توانست به بخش رقابتی جشنواره برلین راه یابد. شابرول در سال ۱۹۷۳ برای فیلم «عروسی در خون» جایزه «فیپرشی» را از جشنواره برلین گرفت. وی همچنین دارای تحصیلات علمی و آکادمیک در حوزه روانشناسی اجتماعی است. در واقع وی یکی از چهره‌های اصلی «موج نو فرانسه» به واسطه سبک و تکنینک ویژه‌اش است؛ به این صورت که از تجربه‌های واقعی و زیسته خود استفاده کرده است.
اقناع، آرامش ایجاد می‌کند
«ساروخانی» دومین سخنران نشست نیز گفت: بحث اقناع آن‌قدر وسیع و جامع است که گاهی یک ترم به این بحث اختصاص داده می‌شود. اقناع در همه زندگی جریان دارد و از ابتدای زندگی مطرح است و کسی‌که مجهز به این مهارت نباشد، در کار و فعالیتش شکست می‌خورد. بنابراین همه باید قدرت اقناع را داشته باشند. گاهی حتی برخی هوش اقناعی دارند و با توجه به شرایط عمل می‌کنند.
ساروخانی: اقناع نه جامعه‌شناسی و نه روانشناسی محض، بلکه حد وسط این دو است. هنگامی‌که فرد به این مهارت مجهز می‌شود، پیام پایدار می‌ماند و آرامش ایجاد می‌کند. در واقع اقناع در سطح فردی به آرامش، امنیت و خودیافتگی منجر می‌شودوی ادامه داد: اینکه نویسندگان نام کتاب را روانشناسی اجتماعی گذاشته‌اند، کار بسیار درستی انجام داده‌اند. اقناع نه به طور کامل جامعه‌شناسی و نه روانشناسی محض، بلکه حد وسط آنهاست. هنگامی‌که فرد به این مهارت مجهز می‌شود، پیام پایدار می‌شود و آرامش ایجاد می‌کند. در واقع اقناع در سطح فردی به آرامش، امنیت و خودیافتگی منجر می‌شود. همچنین با کسب این مهارت می‌توان برای خود سفیرانی تربیت کرد و با چنین مهارتی می‌توان تاثیرگذار بود.
ساروخانی افزود: یکی از مباحث مهم این کتاب بحث «اقناع کاذب» و به دنبال آن «اخلاق اقناع» است. در اقناع کاذب بحث فریب مردم و سوءاستفاده از آنها مطرح است؛ در حالی‌که برای اقناع درست و پاک و در جهت اخلاق فردی و اجتماعی مواردی لازم است که باید رعایت شود.
ضرورت توجه به «روانشناسی ارتباطات»
«اسعدی» آخرین سخنران نشست نیز گفت: با توجه به شرایط کنونی، توجه به مساله اقناع دو چندان شده و تالیف کتاب توسط محافل علمی و آکادمیک خود شاخصی بر اهمیت این کتاب است.
این استاد دانشگاه افزود: یکی از نکات جالب کتاب موضوع «ترس شدید» در اقناع است. اگرچه ترس شدید در مواردی می‌تواند کارآمد باشد، اما در برخی مواقع نیز موجب تمکین مخاطب می‌شود. همچنین از دیگر نقاط مثبت کتاب وجود مفاهیمی دیگر همچون «ارتباطات تعهدآور، مقاومت در برابر اقناع و تکنیک لمس کردن» است.
وی افزود: عنوان کتاب روانشناسی ارتباطات است؛ در واقع روانشناسی ارتباطات از جمله اموری است که در دنیای امروز بسیار اهمیت دارد، به کار می‌آید و از نیازهای امروز جامعه ماست. ما باید بتوانیم به پرسش‌هایی که در جامعه مطرح است، پاسخ دهیم و روانشناسی ارتباطات تا حدودی در این زمینه می‌تواند موثر و کارساز باشد.
نظر شما