کارگردان تئاتر: رعایت اخلاق حرفه‌ای اصل اساسی در ارتقای جایگاه نمایش است

فاطمه حقانی قاسمیان روز چهارشنبه در گفت و گو با ایرنا افزود: من با ۲۶ سال سابقه کار در حوزه نمایش، این حرفه را با عشق و علاقه آغاز کرده ام و اگر به گذشته برگردم، بار دیگر در این مسیر قدم می گذارم.

وی اضافه کرد: در حوزه هنر اگر اخلاق حرفه ای و مسوولیت اجتماعی رعایت نشود، طرف هر قدر هم که کاربلد باشد، جایگاه خود را نمی یابد و در بین همقطارانش ارزشی نخواهد داشت.

وی ادامه داد: بیشتر به کارهای مرحوم اکبر رادی علاقه مندم و حدود ۱۰ اثر نمایشی از جمله «آفرینش»، «آهنگ های شکلاتی»، «کاکتوس» را اجرا کرده ام، ضمن اینکه کارهایی مانند «من قاضی القضاتم» نوشته نصرالله قادری را اجرای عمومی و دانشگاهی داشته ام.

حقانی قاسمیان یادآوری کرد: کار کردن با فعالان حوزه تئاتر آذربایجان شرقی همواره برایم لذت بخش و افتخارآفرین بوده و همیشه از اینکه این رشته را برای فعالیت خود انتخاب کرده ام، شکرگذارم.

وی بیان کرد: حال تئاتر تبریز خیلی خوب نیست، زیرا بچه های تازه کار حمایت نمی شوند و کار اولی ها که عموماً به فعالان تئاتر با کمتر از ۲۰ اجرا این عنوان اطلاق می شود، نیز باید ضمن برخورداری از حمایت های مادی و معنوی نهادهای مسوول و پیشکسوتان حوزه تئاتر باید اخلاق حرفه ای را نیز رعایت کنند.

وی با گلایه از اینکه متاسفانه برخی از تازه واردین به عرصه تئاتر تبریز با اصول اولیه فعالیت در این حوزه فرهنگی- هنری نیز آشنا نیستند، افزود: این امر باعث می شود که برخی از آنها گاهاً در فرآیند یک اثر نمایشی حتی به اصول ابتدایی کار و اخلاق حرفه ای نیاز پایبند نباشند.

این کارگردان و دانش آموخته هنر نمایش با اشاره به اینکه زیبایی هنر و هنرمند به نیکی اخلاق و وجدان اوست، ادامه داد: خود من اخیراً با یکی از کار اولی ها همکاری داشتم که به رغم فکر و ایده و مضمون خوب نمایش، در فرآیند کار شاهد بداخلاقی کارگردان اثر بودم.

وی گفت: مشارکت من در این اثر نماشی تنها به دلیل نذری بود که داشتم و چون محتوای اثر نمایشی نیز مذهبی و کاملاً متناسب با نذر من بود، در راستای عمل به توصیه یکی از اساتید، بدون کوچک ترین تامل و تردید و چشمداشت مادی برای کمک به آماده سازی و اجرای اثر اعلام آمادگی کردم.

وی افزود: این اثر نمایشی، کار خوبی بود، اما گروه حرفه ای نبود؛ من از هشتم تیر ماه تا بیست و ششم شهریور ماه سال جاری، با این گروه همکاری کردم و در این مدت غیر یکی از سفر مذهبی به مشهد مقدس که از خیلی وقت قبل برنامه ریزی کرده بودیم، همه اوقاتم را صرف آماده سازی این اثر نمایشی کردم.

حقانی قاسمیان با بیان اینکه ما برای اینکه کار را به موقع آماده کنیم، حتی شب ها هم تمرین می کردیم، اضافه کرد: من در این مدت علاوه بر دستیاری کارگردان، تحلیل نمایش و کاراکتر می کردم و مسوولیت تمرین بانوان به من سپرده شده بود.

وی ادامه داد: کارگردان این اثر نمایشی بیست و ششم شهریور ماه بدون مقدمه به من گفت که در گروه تلگرامی اعضای گروه نمایش بنویسم که بیمار هستم و نمی توانم دیگر ادامه دهم و گروه را ترک کنم که با پاسخ منفی من مواجه شد.

وی با تاکید بر لزوم پایبندی به اخلاق و رفتار حرفه ای در اجرای اثر نمایشی گفت: من متاسفم که کارگردان این اثر بعد از سه ماه تمرین شبانه روزی اعلام کرده من از نظر تخصصی رضایت وی را جلب نکرده ام و بعد از من با ۲۵ سال سابقه کار، کسی را جای من آورده که تجربه حضور حتی در یک اثر نمایشی را ندارد.

این کارگردان تئاتر به فعالان حوزه نمایش توصیه کرد که به هنگام حضور در یک گروه برای اجرای اثر نمایشی حتما اصول کاری را در انعقاد قراردادهای هکاری رعایت کنند.

وی افزود: من تا به حال هیچ رفتار غیرحرفه ای از همکارانم در حوزه نمایش تبریز ندیده ام و اگر این تجربه تلخ را هم گفتم از این بابت بود که آن را با دیگر دوستانم به اشتراک بگذارم تا آنان دچار این قبیل بدرفتاری و رفتارهای غیرحرفه ای نشوند.

وی از منصور حمیدی به عنوان یکی از چهره های درخشان تئاتر تبریز یاد کرد و گفت: من در آثار نمایشی از قبیل «بابک»، «سارای»، «نی لبک و بهمن»، «پگاه در شب» در خدمت این استاد بودم و با آقای رامین راستی نیز «ستارخان» را کار کرده ام.

حقانی قاسمیان با بیان اینکه در طول این سال ها من از هیچ یک از این اساتید کوچک ترین رفتار غیرحرفه ای ندیده ام، افزود: حتی از دیگرانی نیز که افتخار همکاری شان را نداشته ام، غیر از احترام، هم افزایی و کمک چیزی شاهد نبوده ام.

در اعطای مجوز اجرای اثر نمایشی علاوه بر کارگردان باید گروه نیز ارزیابی شود

وی گفت: اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی باید در اعطای مجوز اجرا به فعالان نمایش حتما به کارنامه فرد و توان تخصصی و حرفه ای وی توجه کند، زیرا در غیر این صورت ما شاهد بلبشویی در حوزه نمایش استان خواهیم بود.

وی تشریح کرد: ما فعالان عرصه نمایش اعضای یک خانواده هستیم و اگر قرار باشد به جای احترام متقابل و کمک به همدیگر، با رفتارهای غیرحرفه ای فضا را متشنج و آلوده کنیم، دیگر سنگ روی سنگ بند نمی شود و حیثیت تبریز به عنوان خاستگاه هنر نمایش به خطر می افتد.

این کارگردان تئاتر ادامه داد: پیشنهاد من این است که نهادهای متولی برای کمک به ارتقای جایگاه هنر نمایش در استان باید علاوه بر کارگردان، گروه نمایش را نیز ارزیابی و سپس مجوز اجرا صادر کنند، زیرا در غیر این صورت تازه واردان به این عرصه با مشاهده بدراخلاقی ها و رفتارهای غیرحرفه ای، سرخورده می شوند.

وی اضافه کرد: اکنون برخی از کارگردانان با فعالان عرصه نمایش در تبریز، قرارداد یک طرفه می بندند و آنان را تهدید می کنند که اگر در وسط کار گروه را ترک کنند، فلان قدر غرامت باید بدهند، اما وقتی نوبت به مبلغ قرارداد بازیگران و سایر عوامل نمایش می رسد، سکوت و یا به درج عبارات مبهمی از قبیل «کارت هدیه» اکتفا می کنند؛ متاسفانه این قرارداد ها فاقد هر گونه ارزش حقوقی و قانونی هستند و تنظیم آنها سبب می شود که حق و حقوق کار اولی های حوزه نمایش استان تضییع می شود.

وی بیان کرد: من به کار اولی های حوزه نمایش استان توصیه می کنم که در هر حال و با هر کسی کار نکنند، در تنظیم قرارداد کار، دوستی ها مبنا قرار نگیرد، زیرا در پیش گرفتن این روال گاه موجب سوء استفاده برخی ها می شود.

حقانی قاسمیان اضافه کرد: مشکل دیگر عرصه نمایش استان این است که گاه کسانی وارد آن می شوند که هیچ گونه سررشته و تخصصی در آن ندارند و به عنوان مثال فلوچارت اثر سینمایی یا مجموعه تلویزیونی را در آماده‌سازی یک اثر نمایشی پیاده می کنند که به جایگاه این هنر فاخر ضربه می زند؛ البته در این میان، حامیان مالی وضعیت شان فرق می کند و آنها نیازی به اینکه حتما سواد تئاتری داشته باشند، ندارند.

وی توضیح داد: ما در فلوچارت یک اثر نمایشی، اصطلاحات و پست هایی مانند «تهیه کننده»، «مدیر تولید» و «برنامه ریز» و... نداریم، بلکه به جای اینها سرمایه گذار داریم؛ مگر ما در تئاتر «مدیر صدابرداری» داریم؛ اینها مداخلات نابجایی است که ساختار هنر نمایش را به هم می زند و باعث می شود که این هنر فاخر و فعالان راستین و تلاشگر آن صدمه ببینند.

وی یادآوری کرد: روال مألوف در تعامل تئاتر با سینما در تاریخ معاصر کشورمان این بوده که معمولا هنرمندان تئاتر در سینما و تلویزیون نیز نقش آفرینی می کردند؛ به عبارت دیگر تاکنون جریان سیال هنر از تئاتر به هنر هفتم و تلویزیون بوده، اما اکنون به نظر می رسد این روند معکوس شده که آسیب زاست.

این کارگردان تئاتر گفت: این حرفه را با بازیگری تئاتر شروع کرده ام و کارهای تئاتری ام بیشتر از فعالیت های تلویزیونی ام است؛ از اساتیدم در حوزه تئاتر و سینما می توانم به آقایان حبیبی، راستی و مرحوم خسرو پایاب بودند و اخلاق بازیگری را از استاد خودم آقای منصور حمیدی یاد گرفتم و همواره سعی کرده ام به اخلاق حرفه ای صنف خودم پایبند باشم.

وی خاطرنشان کرد: از سال ۱۳۸۲ نیز وارد عرصه سینما و مجموعه های تلویزیونی شده ام و در مجموعه هایی مانند «طاهره»، «تبریزلی تاجر» (تاجر تبریزی)، «نوروز گولی» و «جوالدوز» و سینمایی «به رنگ برف» ایفای نقش کرده ام.

فاطمه حقانی قاسمیان، متولد ۱۳۵۷ و دانش آموخته کارگردانی تئاتر بوده و از سال ۱۳۷۵ فعالیت در حوزه تئاتر و سینما را آغاز کرده است.