آغاز خورشیدگرفتگی در ایران/رصد این پدیده نجومی در مناطق مختلف کشور

به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، این خورشید گرفتگی که نخستین خورشیدگرفتگی قرن پانزدهم هجری شمسی است امروز (سه شنبه سوم آبان ماه ۱۴۰۱) به وقت جهانی از ساعت ۹ صبح از شمال اروپا (جزیره ایسلند) آغاز شد و در ساعت ۱۳ در شمال اقیانوس هند به پایان می‌رسد. حداکثر گرفت در میانه روسیه با قدر ۸۶ درصد رخ می‌دهد.

در بازه زمانی چهار ساعته رصد این خورشید گرفتگی در ایران هم امکان پذیر است؛ حداکثر گرفت در خراسان شمالی و بجنورد با قدر ۶۹ درصد و کمینه گرفت در چابهار با قدر ۵۱ درصد است.

این کسوف از مناطق غربی ایران آغاز شده و از ساعت ۱۳:۲۸ دقیقه در ارومیه و ۱۳:۳۸ دقیقه در ایلام قابل مشاهده بوده است و به تدریج شهرهای دیگر رو به مرکز و شمال شرق کشور شاهد آغاز این خورشیدگرفتگی جزئی خواهند بود. خورشیدگرفتگی در ایران حدود ساعت ۱۵ به اوج خود می‌رسد.

کل گرفت در تهران هم ۲ ساعت و ۲۲ دقیقه است که شروع آن به وقت ایران از  ۱۳:۴۱ دقیقه بوده و تا ۱۶:۰۹ دقیقه قابل رؤیت است. زمان اوج گرفت با قدر ۶۴ درصد در ساعت ۱۴:۵۸ خواهد بود. برای دیگر نقاط کشور هم نزدیک همین بازه زمانی اتفاق می‌افتد.

تصاویر این رخداد نجومی که از ساعت ۱۳:۳۰ دقیقه تا ۱۶:۱۵ دقیقه به صورت زنده در تارنمای رصدخانه خیام سازمان فضایی در حال پخش است ازطریق تلسکوپ خورشیدی مجهز به فیلتر طیف اچ-آلفا دریافت شده است.

درصد این کسوف در مناطق مختلف متغیر است و از حدود ۴۳ درصد در بندرعباس تا حدود ۶۰ درصد در بجنورد و مشهد (بیشترین درصد گرفتگی در بین مراکز استان) سطح خورشید با قرص ماه پوشانده می‌شود. 

این ‌خورشید گرفتگی با چشم معمولی اما با فیلترهای استاندارد و یا عینک های خورشید گرفتگی قابل رویت است. براین اساس گرفتی که با آن روبه‌رو هستیم مربوط به چرخه ساروس ۱۲۴ است که هر ۱۸ سال و ۱۱ روز یک بار رخ می‌دهد.

این گرفت در اروپا، شمال آفریقا، کل خاورمیانه و بخشی از هند رخ داده است اما در مقابل آمریکای شمالی و جنوبی، نیمه راست روسیه، آسیای شرقی و استرالیا نمی‌توانند این خورشید گرفتگی را رصد کنند.

خورشیدگرفتگی یا کسوف، هنگامی رخ می‌دهد که سایه ماه بر بخشی از زمین بیفتد و در نتیجه در قسمت‌هایی از کره زمین، قرص ماه قسمتی از قرص خورشید یا تمام آن را از دید ناظر زمینی بپوشاند.

ماه در خورشیدگرفتگی از بین خورشید و زمین عبور می‌کند و این حرکت مانع رسیدن نور خورشید به زمین می‌شود و هنگامی که ماه از مقابل خورشید می‌گذرد سایه ماه روی زمین می‌افتد و آسمان تاریک می‌شود.

خورشیدگرفتگی به سه شکل کلی، جزئی و حلقوی رخ می‌دهد که در هر یک از این اشکال بخش‌هایی از خورشید به اصطلاح می‌گیرد.

این خورشیدگرفتگی جزئی است و در تمام ایران رخ می‌دهد اما با چشم غیرمسلح قابل رویت نیست. فرصتی برای رصد خورشیدگرفتگی که تا پنج سال آینده در ایران وجود نخواهد داشت.