به گزارش ایرنا، این روزها کوچ دسته جمعی و پرواز پرندگان مهاجر بر فراز آسمان اراک تصویرهای زیبایی را خلق کرده که ناخداگاه چشم هر بیینده ای را در آسمان به خود جلب می کند.
پرواز گونه های مختلف پرندگان با نغمه های متفاوت، حال و هوای ویژه ای را به این شهر داده و صدای دلنشین آنها آرامش خاصی را برای گردشگران، دوستداران طبیعت و پرندگان خلق کرده است.
تالاب میقان اراک زیستگاه بین المللی پرندگان مهاجر است که هر سال در فصول مختلف به ویژه پاییز میزبان طیف بزرگی از پرنده ها از جمله درنای خاکستری است و گونه‌های مختلف پرندگان برای زمستان گذرانی به این تالاب میقان کوچ می کنند.
پرنده های مهاجر تالاب میقان با نخستین بارش سنگین برف زمستانی، مسیر خود را به سمت نواحی جنوبی و گرمسیری ایران تا شمال آفریقا ادامه می دهند و در بهار دوباره از مناطق گرمسیر به سمت این زیستگاه پر گشوده و پس از اقامت کوتاهی کوچشان را از سر می‌گیرند.
در بخش مرکزی ایران، تالاب میقان تنها تالابی است که در فصل پاییز دارای آب است و همین امر سبب کوچ پرندگان مهاجر به این تالاب شده است و سالیانه با سرد شدن هوا شمار زیادی از انواع گوناگون پرندگان مهاجر به این منطقه سفر می‌کنند.
پرندگانی مانند مرغابی‌ها، آنغوت، درناهای خاکستری، اردک سر سفید، عقاب صحرایی، هوبره، عقاب خالدار بزرگ، دم سیاه، سنقر سفید و غیره میهمانان این تالاب هستند، اما از میان این پرندگان، درناها جایگاه ویژه ای دارند و بیشترین تعداد پرندگان در این اکوسیستم متعلق به درناها است.
از آنجا که روستانشینان حاشیه این تالاب کشاورز و دامدار هستند، شرایط مناسبی برای تغذیه درناها از دانه‌ها و ریشه‌های محصولات کشاورزی وجود دارد و این امر حضور پرندگان زیبا را پررنگ تر می کند و چند سالی است که روز پانزدهم آبان ماه به دلیل تجمع درناها در این تالاب به عنوان روز درنا نام گذاری شده است.
تالاب میقان اراک به دلیل قرار گرفتن در زاویه برخورد ۲ رشته کوه البرز و زاگرس و شرایط آب و هوایی خشک و نیمه خشک، تنوع زیستی بالایی دارد و آن را به عنوان منبع گیاهان شور نیز می شناسند و چون میانگین ارتفاع آن از سطح دریا در میقان یک هزار و ۷۰۰ متر است، به عنوان یکی از مرتفع ترین شوره زارها در کشور ایران به شمار می رود و شوری آب بالای این تالاب موجب ایجاد گنبدهای نمکی در سطوح زیرین شده است.
انواع زیستگاه های تالاب شامل زیستگاه های آبی، کنار آبی، بیابانی و درختچه ای است، درختچه‌های باارزش قره داغ و آتریپلکس که در اطراف این تالاب وجود دارند بهترین مکان برای زندگی گونه های با اهمیتی همچون روباه، شغال و زرده بر هستند.
پساب فاضلاب تصفیه خانه اراک وارد آب تالاب می شود و این پساب منجر به رشد نیزارهایی در بخش هایی از آن شده است که این نیزارها به عنوان زیستگاه های اصلی پرندگان مهاجر استفاده می شوند و این پرندگان برای حفاظت جان خود از دست سایر حیوانات در پشت این نیزارها آشیانه سازی، استتار و تولید مثل می‌کنند.
مردم از دست زدن به جوجه پرندگان در تالاب میقان خودداری کنند
یک فعال زیست محیطی استان مرکزی در حوزه پرندگان گفت: تالاب میقان اراک با وسعت ۲ هزار و ۵۰۰ هکتار یکی از بزرگترین تالاب های ایران است که هر ساله میزبان گونه های زیادی از پرندگان مهاجر است.
«حامد پاکپور» افزود: هر ساله با آغاز فصل سرما این تالاب شاهد حضور گونه های مختلف است و این منطقه یکی از پتانسیل های بسیار خاص برای علاقمندان به پرنده نگری است.
وی بیان کرد: تالاب میقان با فاصله هشت کیلومتری از شهر اراک با دارا بودن تنوع زیستگاهی شامل منطقه نیزار، گیاهان قره داغ، دشت کویری، شنزار و حوضچه های آبی، از تنوع بسیار بی نظیر گونه های جانوری برخوردار است و ایجاد ۲ برج پرنده نگری نیز از جمله موارد استثنایی این تالاب در مقایسه با سایر تالاب های کشور است.
این فعال زیست محیطی ادامه داد: با توجه به اسناد تاریخی در مرکز تالاب میقان جزیزه ای به نام فرعون وجود دارد که بخش اصلی آن مورد استفاده پرندگان بومی تالاب برای زادآوری بوده که هم اکنون با برداشت های بی رویه شرکت معدنی املاح در حال نابودی است.
پاکپور عنوان کرد: وجود تنوع زون های مختلف در تالاب این امکان را فراهم کرده است تا گردشگران تخصصی با رعایت اصول زیست محیطی و استفاده از راهنمای متخصص موفق به تماشای تعداد بسیار زیادی از پرندگان بومی و مهاجر موجود در این تالاب شوند.
وی گفت: عدم وجود زیرساخت مناسب مانند سرویس بهداشتی و تابلوهای راهنما بخشی از مشکلات در این منطقه است و الزام استفاده از راهنمای محلی در این تالاب امری ضروری است.
این فعال زیست محیطی در حوزه پرندگان افزود: درنای خاکستری گونه پرنده شاخص مهاجر تالاب میقان است، قد این پرنده حدود ۱۳۰ سانتی متر است و این پرنده تک همسر است و در حدود ۵۰ سال عمر می کند.
پاکپور عنوان کرد: هر ساله به دلیل شرایط مناسب تالاب میقان اراک، تعداد بسیار زیادی از درناهای خاکستری مدتی را برای استراحت در این منطقه توقف می کنند.
وی تصریح کرد: این پرنده به طور معمول صبح ها از تالاب به سمت دشت ها و مزارع اطراف تالاب برای یافتن تغذیه می رود و با غروب آفتاب برای شب خوابی دوباره به داخل تالاب باز می گردد.
این فعال زیست محیطی استان مرکزی ادامه داد: با توجه به شیوع بیماری آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان در سال های گذشته این تالاب توسط محیط بان های اداره کل محیط زیست این استان به صورت روزانه پایش می شود که این موضوع می تواند به حفاظت از گونه های جانوری تالاب کمک بسیاری داشته باشد.
پاکپور تاکید کرد: گردشگران و بازدیدکنندگان از تالاب میقان اراک در صورت مشاهده هرنوع پرنده بیمار با اداره محیط زیست استان مرکزی تماس برقرار کنند و از دست زدن به آنها خودداری کنند، در فصل زادآوری (بهار و تابستان) در صورت مشاهده جوجه پرندگان بومی به هیچ عنوان با هدف کمک به آنها دست نزنند زیرا والدین این جوجه ها در اطراف آنها حضور دارند و به دلیل وجود انسان ها در زیستگاهشان تهدید می‌شوند و کمی از محل حضور جوجه‌ها دور می‌شوند و با ترک محل توسط گردشگران، دوباره به آنها رسیدگی می‌کنند.
وی گفت: انتقال جوجه‌ها به جهت کمک و تحویل به محیط زیست و یا دست زدن به آنها تنها باعث مرگ و یا حذف همیشگی آنها از طبیعت می‌شود.
جمعیت درناها در تالاب میقان در حال افزایش است
معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی از فرود آمدن بیش از ۱۰ هزار قطعه درنای خاکستری در تالاب میقان اراک خبر داد.
« زهره موسوی» افزود: جمعیت درناها به تالاب میقان اراک روز به روز در حال افزایش است و صحنه‌های زیبایی از حضور آنها در این منطقه خلق شده است.
وی بیان کرد: علاوه بر درناها، حضور سایر گونه‌های پرندگان نیز در تالاب میقان اراک چشمگیر است و سرشماری دقیق از تعداد پرندگان مهاجر و گونه ها، ۲۴ آذرماه امسال انجام می‌شود.
معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی ادامه داد: حجم ذخیره آب دریاچه میقان اراک هم اکنون به حدود ۲۰ درصد رسیده و امید است بارش نزولات آسمانی باعث افزایش حجم ذخیره آبی این منطقه شود.
موسوی بیان کرد: تاکنون موردی از آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان در تالاب میقان اراک مشاهده نشده و به همین دلیل مشکلی در تردد به تالاب وجود ندارد و علاقه‌مندان می‌توانند با حضور در این تالاب از صحنه‌های زیبای پرواز پرندگان مهاجر در این منطقه لذت ببرند اما به هیچ عنوان اقدام به غذادهی پرندگان نکنند.
وی گفت: درناهای خاکستری بیشترین حضور را در تالاب میقان دارند و این پرنده بزرگ جثه با اندازه ۱۰۰ تا ۱۳۰ سانتی متر است که نسبت به پرندگان دیگر دارای گردن و پاهای کشیده است، بال ها بلند و پهن است و طول بال های گشترده آن ۱۸۰ تا ۲۴۰ سانتی متر است، وزن این پرنده نیز حدود سه تا ۶ کیلوگرم است و تعداد مهره های گردن آن ۱۹ تا ۲۰ عدد است.
معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی افزود: این پرنده دارای منقار بلند، قوی، کلفت و بلندتر از سر و دارای نوک تیز است، نر و ماده هم شکل اما ماده ها کوچک تر از نرها است و رنگ آمیزی پر و بال در همه فصل ها یکسان، رنگ پر و بال خاکستری کبود که سینه و بال ها کم رنگ ترند، شاه پرهای سیاه که داخلی ترین آن ها ( شاه پرهای ثانویه) طویل هستند و به صورت پوششی آویزان روی دم را می پوشانند.
موسوی عنوان کرد: گردن، چانه و گلو خاکستری تیره تا سیاه رنگ است، پیشانی سیاه و نوار سفیدی از عقب چشم تا پایین گردن و بخش بالایی پشت ادامه دارد، قله سر دارای یک لکه قرمز از پوست برهنه است، در نابالغ ها انتهای پرهای بدن قهوه ای مایل به زرد و بدون پرهای آویخته روی دم هستند و الگوی رنگی گردن بالغین را ندارند.
وی تصریح کرد: درناها هر ۲ سال یک بار قبل از مهاجرت پرریزی دارند و به مدت ۶ هفته تا رشد پرهای جدید توانایی پرواز ندارند، چشم ها رنگین و درخشان، با قدرت بینایی عالی که با قد بلند خود، دشمن را از دور تشخیص می دهند.
معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی ادامه داد: پاهای درناها قوی و دارای سه انگشت کوتاه است که در انتها به پرده ختم می شوند، راه رفتن آن ها موزون و متعادل است، این پرنده ها دونده های خوبی هستند و قبل از پرواز باید مسافتی را بدوند و در حالی که پی در پی بال می زنند به دویدن ادامه می دهند تا سرعت کافی برای جداشدن از زمین را به دست آورند، پای درناها نقش فرمان دارد و برای چرخ زدن و عوض کردن جهت پروازها، آن ها را به شکل خاصی در امتداد پشت بدن می چرخانند و هنگام پرواز گردن و پاها را راست و مستقیم نگه می دارند.
موسوی اظهار داشت: جمعیت درناها به هفت جمعیت تولید مثلی اروپای غربی، اروپای شرقی، روسیه اروپایی، ترکیه، غرب سیبری، مرکز سیبری و شمال چین و فلات تبت تقسیم شده است.
وی توضیح داد: جمعیت مهاجر به ایران از جمعیت های غرب سیبری و روسیه اروپایی است، سرزمین تولید مثلی جمعیت غرب سیبری، قسمت های شرقی کوهستانی اورال و شمال قزاقستان است،
جمعیت این گروه در حال کاهش است و این گروه برای رسیدن به سرزمین های زمستان گذرانی، خود را از طریق ازبکستان و ترکمنستان و افغانستان به ایران می‌رسانند، جمعیت روسیه اروپایی در بخش غربی روسیه و اوکراین تولید مثل کرده و با گذر از شرق دریای سیاه به ایران و عراق برای زمستان گذرانی سفر می‌کنند.
معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی اضافه کرد: درناها از نواحی ایستگاهی به طور منظم استفاده می کنند، تالاب میقان و دشت های اطراف آن به عنوان زیستگاه ایستگاهی این درناها در فصل پاییز و زمستان، پذیرای گله های بزرگی از این مسافران سرزمین های دور دست هستند و به همین دلیل در حفظ و ادامه مسیر مهاجرتی این پرندگان نقش عمده ای را به عهده دارند.
موسوی تاکید کرد: انتظار است مردم حمایت ویژه از میهمانان تالاب میقان اراک داشته باشند و در حفاظت آنها برای ادامه حیات آنها بکوشند.
موردی از آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان در تالاب میقان اراک مشاهده نشده است
سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی گفت: کوچ پرندگان مهاجر به تالاب میقان اراک آغاز شده و روز به روز در حال افزایش است.
«یوسف یوسفی» افزود: هم اکنون این تالاب میزبان بیش از ۱۵ هزار گونه پرنده مهاجر از جمله درنای خاکستری، انواع مرغابی، انواع پرندگان آبزی و کنار آبزی، آنغوت ، خوتکا، تنجه و غازهای وحشی است است.
وی بیان کرد: هر سال در آستانه فصل پاییز و سرد شدن هوا مهاجرت پرندگان از عرض‌های شمالی به سمت نواحی جنوب و گرمسیر کشور آغاز شده و در مسیر مهاجرت، تعدادی از این پرندگان زمستان خود را در تالاب میقان اراک می‌گذرانند و تعدادی به مناطق گرم‌تر سفر می‌کنند.
سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی ادامه داد: تالاب میقان اراک در فاصله هشت کیلومتری شمال اراک و در مناطق مرکزی کشور واقع شده و تنها تالاب دارای آب در فصل پاییز است که دارای قابلیت میزبانی پرندگان مهاجر را دارد.
یوسفی اظهار داشت: بیشترین فراوانی حضور پرندگان مهاجر در تالاب میقان اراک در نیمه دوم آبان ماه است.
سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی افزود: تاکنون موردی از آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان در تالاب میقان اراک مشاهده نشده و این اداره کل آمادگی لازم برای مقابله با وقوع احتمالی آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان در فصل مهاجرت پرندگان را دارد.
یوسفی با بیان اینکه این زیستگاه مهم پرندگان مهاجران در فصل‌های پاییز و زمستان از ۵۳ گونه پرنده مهاجر میزبانی می‌کند، عنوان کرد: تالاب میقان اراک در زمستان سال های ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ با شیوع بیماری آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان روبرو بوده است و هر ساله سعی می‌شود پیش از وقوع بیماری و با در نظر گرفتن احتمالات، آمادگی لازم را برای مواجهه با بیماری داشته باشیم.
وی تصریح کرد: تمامی تجهیزات انفرادی و سایر تجهیزات مورد نیاز برای مقابله با شیوع احتمالی آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان تهیه شده و از شهریورماه که احتمال ورود پرندگان مهاجر به تالاب وجود دارد، پایش‌ها از منطقه بیشتر شده است و با توجه به احتمال وقوع بیماری، این پایش‌ها در فاصله زمانی کوتاهتری انجام می‌شود.
تالاب کویری میقان اراک یکی از ۱۰ تالاب مهم کشور است که در ۱۵ کیلومتری شمال شرقی اراک و جنوب غربی شهر داودآباد قرار گرفته است و بسته به میزان بارندگی سالیانه آب تالاب متغیر است، گاهی بسیار پرآب و گاهی خشک و کویری است.
نظر شما