در این اجلاس روسای جمهور و سران جمهوری اسلامی ایران، روسیه، ترکیه، پاکستان، قطر، عراق، ازبکستان، قرقیزستان، جمهوری آذربایجان، فلسطین و تاجیکستان حضور دارند و از چین و ویتنام معاونان رئیس جمهوری دو کشور و مابقی کشورها نیز در سطح وزیران شرکت می کنند.
سیکا یک مجمع بین المللی برای تعامل و تقویت همکاری با هدف تضمین صلح، امنیت و ثبات در آسیا و اقدامات، راه کارها و شیوه‌های دستیابی به اعتمادسازی در این قاره است.
۲۷ عضو دایم آن شامل جمهوری اسلامی ایران، افغانستان، جمهوری آذربایجان، اردن، بحرین، بنگلادش، کامبوج، چین، مصر، هند، عراق، اسرائیل، قزاقستان، قرقیزستان، مغولستان، پاکستان، حکومت خودگردان فلسطین، قطر، کره جنوبی، روسیه، سریلانکا، تاجیکستان، تایلند، ترکیه، امارات متحده عربی، ازبکستان و ویتنام است.
۸کشورهای عضو سیکا با ۸/۳۸ میلیون متر مربع و یا ۸۹ درصد از سرزمین آسیا، حدود ۷۲ درصد منطقه اورآسیا را در برمی‌گیرد و این مجموعه حدود ۳ میلیارد نفر از ساکنان کره زمین را شامل می شود.
کشورهای ناظر نیز شامل مالزی، اندونزی، ژاپن، اوکراین، آمریکا، بلاروس، فیلیپین و لائوس هستند وسازمان ملل متحد، سازمان امنیت و همکاری اروپا، اتحادیه عرب، مجمع پارلمانی کشورهای ترک زبان و سازمان بین المللی مهاجرت از جمله سازمان های عضو آن می باشند.
طرح ایجاد نشست سران تعامل و اقدامات اعتمادسازی در آسیا، اکتبر ۱۹۹۲میلادی در چهل و هفتمین اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل متحد از سوی «نورسلطان نظربایف» رئیس جمهوری قزاقستان به منظور ارتقای روابط دو جانبه و همکاری میان کشورهای آسیایی با هدف ایجاد ثبات و برقراری امنیت در منطقه مطرح شد.
این سازمان در سال ۱۹۹۶ به طور رسمی تشکیل شد و نشست سران سیکا هر ۴ سال یک بار و اجلاس وزرای خارجه هر ۲ سال یک بار در یکی از کشورهای عضو برگزار می‌شود و مقر کنفرانس مزبور در آستانه قزاقستان قرار دارد.
دو سند اساسی و اولیه مربوط به سیکا اهداف و روش های این کنفرانس را معرفی می کند. اولی اعلامیه اصول همکاری مبتنی بر روابط بین کشورهای عضو سیکا است که در نخستین جلسه وزیران امور خارجه کشورهای عضو در ۱۴ سپتامبر ۱۹۹۹ در آلماتی قزاقستان به امضاء رسید.
دومین سند منشور سیکا است که در اولین نشست سران کشورهای عضو این کنفرانس در تاریخ ۴ ژوئن ۲۰۰۲ در آلماتی نهایی شد. این دو سند مسیر کنفرانس را به سمت پیشرفت آینده کشورهای عضو سیکا مشخص می کند.
قرار است ششمین اجلاس سیکا به ریاست قاسم جومارت توکایف رئیس جمهوری قزاقستان امروز و فردا ( ۲۰ و ۲۱ مهر ماه ۱۴۰۱) در آستانه برگزار شود و مهم ترین محورها و دستور کار آن نیز مسائل مهم جهانی و منطقه ای خواهد بود.
چهارمین دور اجلاس سران سیکا به میزبانی شهر شانگهای چین در ۳۱ اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۳ و پنجمین دور آن در خرداد ماه سال ۱۳۹۸ (۱۴ و ۱۵ ژوئن) به میزبانی شهر دوشنبه پایتخت تاجیکستان برگزار شد.
در این نشست که عنوان آن «چشم انداز مشترک برای منطقه ای امن و مرفه» نامگذاری شده بود، موضوعات مهم منطقه ای و بین المللی مورد بررسی و تبادل نظر حاضران قرار گرفت و در بیانیه ای نهایی با عنوان بیانیه «دوشنبه» منتشر شد.
در زمان برگزاری اجلاس چهارم کارشناسان سیاسی ابراز عقیده کرده بودند که با توجه به برگزاری این نشست در دوران افزایش تحریم ها و فشارهای دولت آمریکا علیه برخی از کشورهای آسیایی اجلاس مزبور از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
علاوه بر این در بیانیه دوشنبه کشورهای حاضر در اجلاس سیکا بر تعهد خودشان مبنی بر حق تشکیل کشور مستقل فلسطینی به پایتختی قدس شریف تاکید کردند.
اولین و دومین اجلاس سران سیکا در سال های ۲۰۰۲ و ۲۰۰۶ در شهر آلماتی پایتخت قزاقستان، اجلاس سوم در سال ۲۰۱۰ ( ۱۷ خرداد ۱۳۸۹) در استانبول ترکیه با محورهای خلع سلاح هسته ای، استفاده صلح آمیز از انرژی و افزایش اعتمادسازی در آسیا و اجلاس چهارم نیز در سال ۲۰۱۴ در شانگهای چین برگزار شد.
پنجمین کنفرانس سیکا نیز در شهر دوشنبه پایتخت تاجیکستان در ۲۷ خرداد ماه ۱۳۹۸ برگزار شد.
سیکا در کنار برگزاری اجلاس های مختلف با حضور سران کشورهای عضو با برگزاری سمینارهایی برای به اشتراک گذاری تجارب کشورهای مختلف در رویارویی با مسایل و چالش های مشترک، سعی دارد تا با یک مشارکت و همکاری به حل آنها کمک کند.
در همین ارتباط می توان به طرح موضوع حفاظت از تالاب های ایران در یک نشست مجازی اشاره کرد که در آن تجارب و دستاوردهای این طرح با حضور نمایندگانی از کشورهای ازبکستان، جمهوری آذربایجان، ترکیه، بنگلادش، تایلند و چین به اشتراک گذاشته شد.
علاوه بر این در این نشست مجازی شرکت کنندگان با تجارب فازهای هفتگانه پروژه «الگوسازی مشارکت جوامع محلی برای احیای دریاچه ارومیه» نیز آشنا شدند و درباره ابعاد مختلف آن گفت و گو کردند.
در ششمین اجلاس سیکا در آستانه نیز جمهوری اسلامی ایران خواستار پویایی سازمان های منطقه ای برای مقابله با یکجانبه گرایی در جهان و مقابله با تروریسم و افراط‌گرایی به عنوان مهم ترین مسائل منطقه ای و بین المللی جهان و توجه به آنها به عنوان یکی از محورهای دستور کار این اجلاس و تقویت بیش از پیش ظرفیت های کنفرانس در ارتباط با آنها شده است.
آیت الله سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری اسلامی ایران ۱۳ مرداد ۱۴۰۰ در دیدار غیرت ساریبای مدیر اجرایی کنفرانس تعامل و اقدامات اعتمادسازی آسیا (سیکا) تاکید کرد که پویایی سازمان‌های منطقه‌ای عامل مهمی در مسیر مقابله با یکجانبه گرایی است.
وی تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران بنا دارد تا به‌طور مؤثر از ظرفیت نهادهای منطقه‌ای و بین‌المللی برای دفاع از حقوق و منافع کشورهای مستقل استفاده کند.
مدیر اجرایی کنفرانس تعامل و اعتماد سازی آسیا "سیکا" نیز در این دیدار با اظهار امیدواری نسبت به تداوم و تقویت نقش سازنده جمهوری اسلامی ایران در ساز و کار سیکا برای گسترش صلح و امنیت در منطقه و جهان گفت: امروز قاره آسیا تاثیر مهمی در مدیریت تحولات جهانی دارد و سازمان سیکا به دنبال تقویت نقش آفرینی کشورهای آسیایی در عرصه بین‌المللی است.
وی تصریح کرد: محور فعالیت سیکا بر تقویت نقش کشورهای آسیایی در تصمیم گیری برای مسائل این قاره و ممانعت از دخالت کشورهای غیرآسیایی در تحولات این قاره است.
حسین امیرعبداللهیان وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران ۱۵ خرداد ماه ۱۴۰۱ پیش از برگزاری کنفرانس مزبور و در دیدار غیرت ساریبای در تهران ضمن مهم خواندن نقش سیکا در تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی بر ضرورت تقویت هر چه بیشتر ظرفیت‌های این سازمان در مواجهه با موضوعات مهم منطقه‌ای به ویژه تروریسم و افراط‌گرایی تاکید کرد.
وی در ادامه بر حمایت اصولی جمهوری اسلامی ایران از تقویت و ارتقای جایگاه سیکا و ابتکارات آن در ارتباط با مسایل منطقه ای وبین المللی تاکید کرد.
مدیر اجرایی سیکا هم ضمن قدردانی از مشارکت و همکاری‌های سازنده ایران در فعالیت‌های منطقه‌ای سیکا با ارائه گزارشی از اقدامات دبیرخانه به تشریح برنامه‌های پیش روی کنفرانس تعامل و اعتمادسازی آسیا و از جمله برنامه‌ریزی برگزاری ششمین نشست سران کشورهای عضو سیکا در مهر ماه ۱۴۰۱ و ابتکار تبدیل سیکا به یک سازمان بین‌المللی پرداخت.
با توجه به نفوذ نامیمون رژیم صهیونیستی در ساز و کار های منطقه ای و عضویت شخصیت ها و نهادهای ایرانی در ساز و کارهای سیکا از دیگر محورهای دیدار امیرعبداللهیان با ساریبای اعلام شد.
فرجام سخن این که با توجه به جایگاه و نقش سیکا در قاره پهناور و مهم آسیا و حضور کشورهای مهم و قدرتمند جهان آینده در آن این کنفرانس در جهانی که به سرعت در حال تغییر و تحول است، می تواند نقش های اساسی، سازنده و کلیدی در ارتباط با مسایل منطقه ای و جهانی به خصوص در ارتباط با اعضای خود ایفا کند.
علاوه بر این با توجه به جغرافیای سیاسی کشورهای آسیایی و تغییراتی که در نظام جهانی تک قطبی از سال های قبل شروع شده و ما شاهد حرکت مستمر و قدرتمند برخی از کشورهای این قاره مانند ایران، روسیه، چین و هند هستیم، لازم است تا این کنفرانس بیش از پیش به تقویت و جایگاه خود برای نقش آفرینی در عصر حاضر پرداخته تا بتواند بیش از پیش برای اعضای خود امیدبخش و نوید آفرین باشد.
نظربایف نیز در زمان اعلام تشکیل این کنفرانس در توجیه طرح خود به مواردی چون پایان دادن به جهان دو قطبی؛ توسعة پدیدة جهانی شدن و پیامدهای آن؛ روند تدریجی منطقه‌گرایی در سیاست‌های جهانی؛ تحول کیفی در اکثر کشورهای آسیایی و مسائل مشترک مبتلا به کشورهای منطقه اشاره داشت.
توجه به این مهم نیز ضروری است که با توجه به وجود برخی اختلاف های ارضی، مناقشات و دیدگاه های متفاوت در بین کشورهای سیکا لازمه رسیدن به اهدافی که اعضا را در کنار یکدیگر گردآورده است، حل و فصل این مشکلات و تعامل برای رسیدن سریع تر به اهداف مورد نظر سازمان است.
نظر شما