سایه بحران غذا و انرژی بر چالش تغییرات آب و هوایی

به گزارش روز دوشنبه ایرنا به نقل از تارنمای روزنامه "فایننشال تایمز"، شوک های گسترده در سطح جهانی سبب شده تا بسیاری از کشورها بحران گرمایش زمین را نادیده بگیرند و صرفا بر مقابله با چالش های داخلی به ویژه کمبود انرژی تمرکز کنند. هرچند برخی دیگر امید دارند تا نشست آب و هوایی "کاپ۲۷" (کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد) نگاه ها را بار دیگر متوجه بحران گرمایش زمین سازد.

نمایندگان کشورهای شرکت کننده در نشست کاپ۲۷ قرار است ماه آینده در مصر گرد هم آیند و این در حالی است که جهان در گرماگرم مقابله با چالش های  گوناگون از جمله جنگ اوکراین و شوک‌های غذایی و انرژی متعاقب آن است.  

برخی کارشناسان نگران هستند که بحران انرژی و غذا مذاکرات بر سر انتشار کربن را از مسیر اصلی منحرف سازد و گذار به سوی انرژی پاک را در مقطعی حساس متوقف کند.

«تام ایوانز» مشاور سیاستگذاری در اندیشکده "آب و هوا E۳G" می گوید: وضعیت ژئوپلیتیک در سال جاری سبب شده تا از سرعت بسیاری از روندهای رو به رشد پیشین کاسته شود.

وی شوک های غذایی و انرژی متعاقب جنگ اوکراین را دلیل اصلی انحراف تمرکز دولت ها از مساله مهم گرمایش زمین می داند؛ موضوعی که باعث شده تا رهبران کشورهای گوناگون بر مسائل داخلی متمرکز شده و با تقویت منابع انرژی خود، ذخایر غلات را افزایش دهند.

ایوانز خاطرنشان می کند که این وضعیت کاملا متفاوت از شرایط سال گذشته نشست کاپ۲۶ است؛ زمانی که شرایط همه گیری کووید-۱۹ روحیه همکاری را بیشتر تقویت کرد. به عقیده این کارشناس بحران آب و هوا در آن زمان، فضای ژئوپلیتیکی بسیار بازتری وجود داشت و فرصت لازم برای اقدامات اقلیمی فراهم بود. اما اکنون جنگ اوکراین باعث ایجاد شکاف های ژئوپلیتیکی شده و نظام غذایی جهانی را که پیش‌تر به دلیل کووید تضعیف شده بود را تحت تاثیر قرار داده است.

به عقیده ایوانز، کشورهای در حال توسعه در آسیا و آفریقا از جمله اصلی ترین مناطق متاثر از شوک های غذایی هستند و و ترکیب این وضعیت با تغییرات آب و هوایی سبب بروز خشکسالی های گسترده و از بین رفتن محصولات کشاورزی در این مناطق شده و همین امر جوامع را در شاخ آفریقا و جاهای دیگر در آستانه قحطی قرار داده است.

اما برخی دیگر از ناظران امیدوارند که نبرد جاری در اوکراین تغییرات واقعی در کاپ۲۷ را سبب شود. «محمد آدو» مدیر اندیشکده انرژی و اقلیم "پاور شیفت افریکا" می‌گوید: «این واقعیت که نشست پیش رو در خط مقدم بحران‌های همگرای آب‌وهوایی، غذا و انرژی در آفریقا برگزار می‌شود، فرصت زیادی را برای این بخش از کره زمین فراهم می کند. به باور این کارشناس، نشست کاپ۲۷ تنها یک همایش نیست، بلکه کنفرانسی برای کمک به جهان به منظور رسیدگی به همه بحران‌های متقاطع است.

هرچند بسیاری از ناظران بر این باور هستند که بحران انرژی شکنندگی اتکا به سوخت‌های فسیلی را آشکار کرده است.

به گفته تحلیلگران، نشانه ها حاکی از آن است که شمار متعددی از رهبران غربی مایل به رها کردن سوخت های فسیلی نیستند. همانگونه که شاهد بودیم بریتانیا به تازگی تعلیق حفاری های نفت و گاز را لغو کرده و «جو بایدن» رئیس‌جمهوری آمریکا نیز در تابستان سال جاری از عربستان سعودی درخواست تولید نفت بیشتر را کرد. از ژاپن تا هلند، کشورها یا در حال ساخت نیروگاه های جدید زغال سنگ هستند و یا اقدام به بازگشایی آنها کرده و تعطیلی آن را به تعویق انداخته اند.

از این رو بسیاری معتقدند انرژی یکی از چندین گسل بین کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه خواهد بود و این تقسیمات لحن همه گفتگوها را در نشست آتی آب و هوا تعیین خواهد کرد.

براساس این گزارش، در نشست سال گذشته کاپ۲۶ در گلاسکو، کشورهای در حال توسعه استدلال کردند که نباید از فرصت برای تقویت رشد با استفاده از بهره برداری از ذخایر گاز طبیعی و نفت خود محروم شوند. موضعی که با مخالفت سرسختانه اروپا و آمریکا روبرو شد. اما اکنون غرب در تلاش است تا منابع جدید سوخت های فسیلی را در کشورهای کم درآمد ایجاد کند؛ موضوعی که بار دیگر اتهامات ریاکارانه اروپا و آمریکا را برانگیخته است.

محمد آدو در بخش دیگری از سخنان خود به این روزنامه یادآور می شود که به‌دلیل بحران‌های کنونی، آفریقا شاهد موجی از تلاش کشورهای غربی برای خرید گاز است؛ وضعیتی که عملا این قاره را به پمپ بنزین اروپا بدل می‌کند و پیامدی جز تشدید بحران گرمایش زمین نخواهد داشت.

هرچند وی امیدوار است که اجلاس آب و هوا رهبران جهانی را وادار کند فراتر از نگرانی‌های داخلی و رقابت‌های ژئوپلیتیکی بیندیشند و بار دیگر بر وظیفه عظیم خود برای رسیدن به کربن صفر تمرکز کنند.

آدو در پایان خوش بینانه خاطرنشان می کند که در جهانی پر از تفرقه که در آن غرب  با روسیه بر سر اوکراین جدال دارد، بحران آب و هوا شاید بتواند به ایجاد همکاری جهانی کمک کند.