به گزارش ایرنا مردم کهگیلویه و بویراحمد که در همسایگی استان خوزستان قرار دارد بهار امسال بیشتر از سال های اخیر هم از نظر شمار روزها و هم غلظت گرد و خاک شاهد پدیده ریزگرد بوده اند که این امر افزون بر سلامتی آنان، کشاورزی استان را هم دچار مشکل کرده است.
پدیده ریزگرد چیست؟
ریزگرد یک پدیده جوی است که در آن گردوغبار، دود و ذرات خشک موجود در هوا، شفافیت آسمان را می‌گیرند و هنگامی که از دور دیده می‌شود و بسته به جهت دید، این پدیده مه‌مانند می‌تواند رنگ مایل به آبی یا قهوه‌ای داشته باشد.
ریزگردها در ایران هم ناشی از گردو غبار و هم ناشی از دود و ذرات خشک موجود در هوا هستند درواقع زمانی‌که خاک میزان رطوبت خود را از دست بدهد بسیار سبک شده و با کوچک‌ترین وزش باد در هوا معلق می‌شود.
شکی نیست که عوامل داخلی نظیر سیاست‌های اشتباه سدسازی انبوه در کشور، در بروز چنین وضعیتی سهم بسزایی دارند، اما کانون بزرگ ریزگردها در خارج از کشور و در کشور همسایه غربی عراق، قرار دارد بنابراین احتمال هجوم ریزگردها در سال های آینده دور از ذهن نیست و باید افزون بر دیپلماسی راهکارهای دیگر هم مد نظر مسوولان باشد.
کارشناسان حوزه سلامت هنگام بروز پدیده ریزگردها از شهروندان می خواهند با استفاده از ماسک،خودداری از فعالیت های ورزشی در فضای آزاد،ماندن در خانه از اثرات این پدیده بر سلامت انسان ها بکاهند دولت هم با تعطیلی دستگاه های اجرایی،بانک،مدارس و مهدکودک ها در این خصوص تلاش می کند اما گیاهان هم به عنوان موجودات زنده در معرض این خطرات هستند و کمتر کسی توصیه ای در این خصوصی کرده است.
میزان پدیده ریزگرد از نظر تعداد روزهای گزارش شده بهار امسال در کهگیلویه و بویراحمد حدود چهار برابر مدت مشابه پارسال بوده است و در حالی که کمترین دید افقی بهار پارسال بر اثر گرد و خاک یکهزار متر بوده امسال دید افقی ۱۰۰ متر هم در استان گزارش شده که این آمار حکایت از جدی بودن معضل ریزگردها در این خطه دارد.
ریزگردها با گیاهان چه می کنند؟
بر اساس نظر کارشناسان جهاد کشاورزی عوامل محیطی و ژنتیکی تولیدات گیاهی را تحت تاثیر قرار می دهند که یکی از این عوامل زیان آور بر رشد گیاه و عملکرد آنان پدیده ریزگرد است.
این صاحب نظران تاکید می کنند که ریزگردها با کاهش فتوسنتز، افزایش تنفس، افزایش دمای برگ، انسداد روزنه ها، کاهش هدایت روزنه ای بر رشد گیاهان اثرگذار هستند.
بررسی های پژوهشگران حوزه کشاورزی نشان می دهد که وقوع باران های کم مقدار با مرطوب کردن ذرات گرد و غبار بر روی سطح برگ گیاهان باعث افزایش چسبندگی و تاثیرات مخرب آن می شود.
معاون تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد می گوید که پدیده ریزگردها باعث کاهش میزان محصولات کشاورزی در استان شده است.
داریوش حصار با اشاره به اینکه کاهش ۱۵درصدی محصولات باغی یکی از مهمترین اثرات ریزگردهاست افزود که بیشترین پیامدهای این پدیده بر گیاهان در بخش باغ ها است.
وی با اشاره به اینکه سالیانه ۳۰۰ هزار تن میوه در کهگیلویه و بویراحمد تولید می شود افزود: این مساله نقش چشمگیر در کاهش درآمد بهره برداران استان دارد.
معاون تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد تاکید کرد: همچنین ریزگردها باعث کاهش ۱۰درصدی محصولات زراعی می شود که با توجه به تولید سالیانه ۴۷۰ هزار تن از این محصولات در استان اهمیت ریزگردها بر کشاورزان چشمگیر است.
راهکارهای کاهش اثرات ریزگرد
اما چاره کار چیست و برای کاهش میزان پیامدهای آن بر گیاهان چه باید کرد آن طور که صاحب نظران می گویند: به غیر از پرورش گیاه در محیط های کنترل شده گلخانه ای، آبیاری نوین می تواند کاهش اثرات مخرب ریزگردها کمک کند.
یک کارشناس حوزه کشاورزی در گچساران تاکید می کند که هنگام انجام آبیاری نوین آب بر روی گیاه پاشیده و گرد و خاک شسته می شود به همین خاطر این نوع آبیاری از اثرات ریزگردها در عملکرد گیاهان می کاهد.
آبیاری تحت‌فشار روش نوینی از آبیاری است که در آن آب تحت‌فشار وارد مجاری بسته (لوله‌های اصلی و فرعی) می شود و از روزنه‌هایی که به آن‌ها قطره‌چکان، آب‌پاش یا نازل می‌گویند، به‌صورت قطره یا ذرات ریز خارج می‌شود.
احمد نظری افزود: شستن برگ ها و میوه درختان با استفاده از مخازن آب پاش هم می تواند از پیامدهای مخرب ریزگردها بر رشد محصولات پیشگیری کند.
هم اکنون ۳۶ هزار و۷۰۰ هکتار از زمین های کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد معادل ۴۴درصد از زمین های آبی استان به سیستم های آبیاری نوین مجهز شده است.
۸۶هزار هکتار از زمین های کشاورزی استان معادل ۴۳درصد از این اراضی آبی است یعنی حدود ۵۰ هزار هکتار دیگر از اراضی کشاورزی استان امکان تجهیز به سامانه های آبیاری نوین را دارد بنابراین اختصاص اعتبار برای افزایش زیرساخت های آبیاری نوین در استان باید مورد توجه بیشتر مسوولان باشد.
افزایش پدیده ریزگرد به روایت آمار
مدیرکل هواشناسی کهگیلویه و بویراحمد گفت:شمار روزهای با پدیده ریزگرد بهار امسال نسبت به مدت مشابه پارسال حدود چهار برابر شده است.
رضا کاکاوند داشت: بهار امسال ۱۵۲ روز با پدیده ریز در شهرهای یاسوج،دوگنبدان، دهدشت،سی سخت ثبت شده است در حالی که در مدت مشابه پارسال ۳۹ روز با پدیده ریزگرد در این ایستگاه ها ثبت شده بود.
وی بیان کرد: در این مدت ۳۷ روز با پدیده ریزگرد در شهر یاسوج گزارش شده بود در حالی که پارسال ۱۱ روز کاهش دید افقی بر اثر ریزگرد در این شهر ثبت شده است.
مدیرکل هواشناسی کهگیلویه و بویراحمد عنوان کرد: در ایستگاه هواشناسی شهر دوگنبدان نیز امسال ۵۸ روز با پدیده ریزگرد ثبت شده است در حالی تعداد روزهای با پدیده ریزگرد این شهر در مدت مشابه پارسال ۱۵ روز اعلام شده بود.
وی تصریح کرد: روزهای با پدیده ریزگرد در ایستگاه هواشناسی شهر دهدشت امسال ۳۱ روز و در مدت مشابه پارسال چهار روز بود.
کاکاوند گفت: پارسال ۹ روز با پدیده ریزگرد در سی سخت گزارش شده بود و امسال نیز ۲۶ روز با پدیده ریزگرد در این شهر ثبت شده است.
کارشناس اداره کل هواشناسی کهگیلویه و بویراحمد تاکید کرد: میزان دید افقی در شرایط عادی ۱۰ هزار متر است و کمتر از آن پدیده ریزگرد محسوب می شود.
نظر شما