به گزارش ایرنا، آیت الله محسن اراکی روز پنجشنبه در همایش فقه نظام ساز که در موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا(ع) قم برگزار شد، فقه نظام را بحثی گسترده دانست و افزود: ما در فقه نظام حکم داریم و این حکم متعلقی دارد که مکلف است و این مکلف موضوعی دارد.
وی گفت: موضوع در فقه نظام چیزی است که ما از آن به مکلف کلان در مقابل مکلف خرد تعبیر می کنیم؛ جامعه از دو شخصیت تشکیل می شود و انسان هایی که در جامعه زندگی می کنند، یک شخصیت فردی و یک شخصیت جمعی دارند.
عضو شورای عالی حوزه های علمیه خاطرنشان کرد: برخی از رفتارها فردی و برخی دیگر رفتارهای جمعی افراد است. هر اجتماعی جامعه نیست و هر گاه مجموعه انسان ها به وسیله حاکمیت واحد اراده هماهنگ و جمعی پیدا کردند، جامعه شکل می گیرد.
اراکی اضافه کرد: اراده واحد جمعی است که جامعه را تشکیل می دهد و این اراده را حاکمیت واحد شکل می دهد؛ ولایت امری جامعه ساز بوده و انسان های پراکنده را به جامعه یا انسان کلان تبدیل می کند.
وی بیان کرد: ما یک مکلفی داریم که مکلف کلان است؛ یعنی وقتی مردم دور هم جمع شدند و حاکمی را به عنوان حاکم اسلامی پذیرفتند، مکلف کلانی ایجاد می شود که این مکلف احکام است.
عضو شورای عالی حوزه های علمیه تاکید کرد: وقتی مکلف کلان معلوم شد، فعل کلان که فعلی اجتماعی است ایجاد می شود؛ ما در جامعه رفتارهایی داریم که اجتماعی است؛ مثلا کاری که بانک انجام می دهد، رفتاری اجتماعی است.
اراکی تصریح کرد: ما تا جامعه نداشته باشیم، نمی توانیم چیزی به نام حکومت داشته باشیم؛ حکمرانی یک فعل جمعی بوده و این فعل جمعی، فقه مخصوص به خود را دارد که از آن به فقه کلان یا فقه نظام تعبیر می شود.
وی اظهار داشت: کار حاکمیت نظم بخشیدن به رفتارهای فردی و تبدیل آن به رفتارهای جمعی منظم است؛ جامعه به نظم احتیاج دارد و نظم این جامعه را فرمان حاکمیت ایجاد می کند.
عضو شورای عالی حوزه های علمیه مطرح کرد: در فقه نظام ما یک موضوع داریم که وجود جمعی انسان هاست که به جامعه تعبیر می شود؛ یک متعلق داریم که رفتار جمعی است و یک حکم داریم که متعلقی دارد که مربوط به رفتار جمعی است.
اراکی ابراز کرد: اگر کسی بگوید ما فقه نظام نداریم، معنی فقه و نظام را نفهمیده و نمی شود بگوییم که ما یک رفتار اجتماعی داریم که از انسان برمی خیزد، اما این رفتار حکم شرعی ندارد.
وی یادآور شد: ما در دوران پیش از انقلاب اسلامی چیزی به نام جامعه اسلامی نداشتیم؛ رفتارهای مسلمین فردی بود و آنچه رفتار فردی را به رفتار جمعی تبدیل می کند، حاکمیت است و ما پیش از انقلاب حاکمیت اسلامی نداشتیم.
عضو شورای عالی حوزه های علمیه ابراز کرد: فقه اکبری که ما بیش از هر چیز مکلف به تعلیم و اجرای آن هستیم، فقه نظام است؛ این همان فقهی است که جامعه نیکوکار می سازد، هر چند تک فردهای جامعه معصیت کار باشند، اما نظام حاکمیت و رفتارهای جمعی مردم، الهی است.
اراکی افزود: این راهپیمایی هایی که ما در طول انقلاب داشته ایم، نماد این است که رفتار جمعی ما الهی است؛ هر چند ممکن است هر فرد حاضر در راهپیمایی در سطح فردی معصیتی انجام دهد، اما رفتار جمعی او الهی است.
وی گفت: ما بدون فقه نظام نمی توانیم حکمرانی داشته باشیم؛ فقه نظام به معنی نظام عادلانه اجتماعی است و بر اساس فقه نظام حکمرانی اسلامی قابل تحقق است.
عضو شورای عالی حوزه های علمیه با اشاره به رابطه فقه نظام با تمدن تصریح کرد: تمدن یعنی برقراری و شکل دهی جامعه مبتنی بر نظم برتر؛ این به معنی شکل گیری شهر یعنی جامعه منظم است؛ جامعه نظم یافته جامعه شهری است و کسی که در بیابان زندگی می کند، محکوم به نظم نیست.
اراکی عنوان کرد: امروز کسی می تواند در اروپا زندگی کند، اما شهروند جامعه اسلامی باشد؛ مثلا در دل اروپا متاثر از فرهنگ اسلامی جمهوری اسلامی باشد؛ یا از طرف دیگر در ایران زندگی کند، اما کارهایی مانند سگ گردانی، حق مردم خوردن و دیگر کارهای ناهنجار داشته باشد.
وی اظهار داشت: رفتارهای ناهنجار علنی در راستای رفتارهای ضدنظام است؛ رفتارهای فردی اینگونه نیست، اما رفتارهای علنی که نابهنجار باشد، مانند اینکه بگوید من می خواهم با هر حجاب که مایل هستم در شهر حاضر شوم، ضدنظام است.
عضو شورای عالی حوزه های علمیه اضافه کرد: اینکه کسی بگوید خودروی شخصی محدوده فردی است و خانم می تواند کشف حجاب کند، سخنی غلط است؛ اگر این خودرو در خانه باشد بله؛ اما اگر این خودرو وارد خیابان شود، هر رفتاری درون آن رخ دهد امری جمعی است؛ ما که جلوی این کارهای نابهنجار را می گیریم، در وهله نخست از حق خودمان دفاع می کنیم.
نظر شما