تسلیحات هسته ای در جنوب آسیا؛ بازدارندگی یا بی‌ثباتی راهبردی؟

تهران - ایرنا - پیشرفت‌های تسلیحات و سیستم‌های حمل و نقل و همچنین تغییرات بالقوه بسیار خطرناک‌تر در رویکردها، همگی این قابلیت را دارند که چالش بی‌ثباتی استراتژیک موجود در جنوب آسیا را تشدید کنند. چین؛ هند، پاکستان و آمریکا به عنوان متحد هند در قالب بازدارندگی اتمی به توسعه سلاح‌های خود مشغولند.

به گزارش ایرنا از پایگاه تحلیلی "اوراسیا ریویو"ی آمریکا، فناوری همیشه بر سیاست بین الملل و ژئوپلیتیک منطقه ای تأثیر داشته است. سیاست و استراتژی آسیای جنوبی برای همیشه با استقرار تسلیحات هسته‌ای هند در این منطقه تغییر کرده و به اتخاذ رویکرد بازدارندگی هسته‌ای منجر شده است.

در سال ۱۹۵۳ زمانی که برنامه "اتم‌ها برای صلحِ" دوایت آیزنهاور رئیس جمهوری آمریکا به هند اجازه دسترسی به فناوری هسته‌ای را داد، واضح بود که هند آرزوهایی را برای توسعه سلاح‌های هسته‌ای در سر می پروراند. اولین آزمایش هسته ای این کشور که به "بودای خندان" معروف است در سال ۱۹۷۴ انجام شد. پس از آزمایش هسته ای در ۱۱ تا ۱۳ مه ۱۹۹۸، هند خود را یک کشور دارای سلاح هسته ای اعلام کرد، چهره بودای هندی بار دیگر روشن شد، در پاسخ به فشارهای بین المللی پاکستان در ۲۸ مه ۱۹۹۸ آزمایش های هسته ای انجام داد و بنابراین این گونه بود که چالش بازدارندگی در منطقه به قوت خود باقی ماند.

دشمنانی مانند ایالات متحده، چین و هند یکدیگر را به توسعه سلاح های هسته ای ترغیب کردند. تسلیحات هسته ای و سیستم های حمل و نقل هسته ای، توسط بسیاری از کشورها در جنوب آسیا در حال توسعه است. به منظور تولید سه‌گانه‌های هسته‌ای که می‌توانند در صورت حمله مورد استفاده قرار گیرند، هر یک از این سه کشور درجات مختلفی از توسعه را دارند، در نتیجه، دشمنان ضعیف‌تر هر کشور در معرض خطر قرار می‌گیرند. به دلیل همین پارادوکس امنیتی آبشاری است که ثبات استراتژیک منطقه در خطر قرار گرفته و احتمال بروز فجایع هسته ای منتفی نیست.

موشک‌های مافوق صوت و چندین موشک با قابلیت ورود مجدد (MIRV)، سامانه‌های هسته‌ای تاکتیکی دریایی (اعم از سطحی و غوطه‌ور) با قابلیت دوگانه و همچنین تمام سامانه‌های دفاع موشکی پیشرفته، مدیریت بحران را پیچیده تر و سؤالاتی در مورد تأثیر بالقوه آن بر منطقه ایجاد می‌کنند.

دکترین‌ها و استراتژی‌های هسته‌ای کشورها

به رغم آنچه که در سال ۲۰۱۹ در پولواما- بالاکوت رخ داد، هند و پاکستان هنوز در خطر جنگ قرار دارند (Pulwama-Balakot، حمله هوایی دوازده فروند میراژ ۲۰۰۰ نیروی هوایی هند در منطقه بالکوت پاکستان به این شهر بود که پس از حمله انتحاری گروه شبه نظامی جیش محمد، به پاسگاه پلیس در جامو و کشمیر هند اتفاق افتاد). در سال ۲۰۲۱ پس از مذاکرات آتش بس در مسیر تحت کنترل مرزی برقرار شد. با این حال، دلایل اصلی درگیری دوکشور همچنان به قوت خود باقی ماند که یکی از آنها کشمیر است اما به آن هم محدود نمی شود. علاوه بر این به نظر می رسد که هند و پاکستان هر دو از حوادث سال ۲۰۱۹ درس گرفته اند که این درگیری ها ممکن است در آینده منجر به جنگ هسته ای نیز بشود. هند، پاکستان، چین و ایالات متحده در سال ۲۰۱۹ نشان دادند که تمایل آشکاری برای پذیرش خطرات بیشتر دارند.

روابط هند و چین در چند سال گذشته به شدت رو به وخامت گذاشته است، در تابستان ۲۰۲۰ آنها با شدیدترین درگیری ها پس از دهه ۱۹۷۰ رو به رو بودند. از آن زمان، هند و چین نیروهای خود را از مناطق درگیری خارج کردند، اما هنوز راهی برای بازگشت به وضعیت قبل از سال ۲۰۲۰ پیدا نکرده اند. هر دو کشور سرمایه‌گذاری زیادی روی سخت‌افزارها و تأسیسات نظامی جدید در امتداد مرزهای خطرناک هیمالیا انجام می‌دهند. در نتیجه، درگیری‌های بعدی به احتمال زیاد به جنگ‌های بزرگ‌تر و ویرانگرتر تبدیل می‌شوند. با وجود این، استقرار تصادفی تسلیحات هسته‌ای را در نتیجه گسترش قدرت نظامی متعارف نمی‌توان رد کرد. تنش های مرزی بین هند و چین احتمالاً بر روابط کلی آنها و میزان هزینه های نظامی متعارف و هسته ای شان تأثیر می گذارد.

چین و پاکستان دو همسایه با روابط دوستانه با کشور هند هستند اما این دو همچنین دو همسایه دشمن هم نیز به شمار می آیند. همیشه به ویژه در هند به دلیل پیروی بی رحمانه از پادمان های آژانس بین المللی انرژی اتمی خطر سوء استفاده از مواد اولیه بمب اتم توسط بازیگران غیردولتی وجود دارد. ما همچنین باید نگران این واقعیت باشیم که این وضعیت های مرگبار - دشمنی بین هند و پاکستان، خشونت در مرز چین و هند و تشدید تهدیدات تروریستی - دشوار است.

وقتی نوبت به سایر کشورهای مجهز به سلاح هسته ای می رسد، ایالات متحده در این مورد حرف چندانی ندارد. به دلیل رقابت های درهم تنیده و مسائل سرزمینی در جنوب آسیا، واشنگتن در تصمیم گیری برای انجام هر کاری مشکل دارد. هنگامی که صحبت از تقویت اتحاد استراتژیک با هند و جلوگیری از تجاوز می شود، ایالات متحده باید اهداف متعدد استراتژیک خود را متعادل سازد و در عین حال از اقداماتی که ممکن است منجر به مسابقه تسلیحاتی منطقه ای، افزایش بی ثباتی یا بحرانی تر شدن موقعیت می شود، اجتناب کند.

اخبار مرتبط

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha