تفکیک زباله از مبدا در چهارمحال و بختیاری؛ نیازمند مشارکت همگانی

آمار جهانی تولید زباله به ازای هر نفر، نزدیک به ۳۰۰ گرم در ۲۴ ساعت است که ۷۰ درصد آن بازیافت می‌شود، این آمار در ایران حدود ۷۰۰ گرم با نسبت ۷۰ درصد زباله تَر و ۳۰ درصد خشک است.

امروزه صنعت بازیافت در کنار ایجاد فرصت‌های شغلی جدید نزدیک به ۱۵ درصد تولید ناخالص داخلی برخی کشورهای پیشرفته را شامل می‌شود و جداسازی پسماندها در مبدا، می‌تواند تاثیر بسزایی در افزایش بهره‌وری این صنعت داشته باشد.

نگاهی اجمالی به گزارشات مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که با وجود تولید ۸۰ درصد زباله‌ها در شهرها و سهم تنها ۲۰ درصدی نقاط روستایی، تنها ۱۰ درصد زباله‌ها در مبدا تفکیک می‌شود که نشان‌دهنده مشارکت کمرنگ شهروندان برای تحقق هدف‌های طرح مدیریت پسماند است.

بنابر آمار سازمان مدیریت پسماند شهرداری شهرکرد، روزانه بین ۱۳۵ تا ۱۴۰ تن زباله در شهرکرد جمع آوری میشود که مربوط به پنج گروه پسماندهای عادی، بیمارستانی (ویژه)، کشاورزی و صنعتی است و بخش عمده آن مربوط به زباله های عادی خانگی است.

بررسی روند جمع‌آوری زباله در شهرکرد

رییس سازمان مدیریت پسماند شهرداری شهرکرد می‌گوید: در شهرداری شهرکرد سازمان مدیریت پسماند و حوزه خدمات شهری عملیات جمع‌آوری انواع زباله را منطبق بر قانون مدیریت پسماند بر عهده دارند.

داود مومنی افزود: زباله‌های خانگی حجیم‌ترین زباله‌هایی است در طول شبانه روز توسط شهرداری شهرکرد جمع‌آوری می‌شود و حدود ۱۳۵ تُن زباله خانگی در ۲۴ ساعت در سطح شهر شهرکرد جمع‌آوری می‌شود و به سایت دفن زباله منتقل می‌شود.

وی ادامه داد: کارخانه بازیافت شهرکرد حدود یکسال پیش با مشارکت بخش خصوصی و شهرداری شهرکرد در کنار سایت دفن زباله افتتاح شد و در حال حاضر مشغول به کار است.

مومنی تاکید کرد: با در نظر گرفتن زباله‌های دفن شده و همچنین زباله‌های غیر قابل بازیافت در واحدهای تولید کمپوست، می‌توان نتیجه گرفت که در مجموع ۴۵ درصد از این مواد زاید بازیافت و سایر آن از دسترس خارج می‌شود. 

این مسوول در شهرداری شهرکرد اظهار داشت: شهروندان شهرکردی می‌توانند با تفکیک زباله در مبدا، تحویل و بسته‌بندی مناسب زباله‌ها و قراردادن به موقع زباله‌ها در محل مناسب در معابر کمک زیادی به جمع‌آوری زباله و بازیافت آن‌ها بکنند.

وی گفت: در حال حاضر تفکیک زباله در مقصد انجام می‌شود و بخشی تبدیل به کود کامپوست و بخش‌های دیگری به منظور تبدیل و بازیافت جداسازی می‌شود ولی بهترین، تمیزترین و مناسب ترین روش جداسازی، جداسازی در مبدا است و اینکار فقط با مشارکت شهروندان امکان‌پذیر است.

مومنی تاکید کرد: کارخانه بازیافت زباله در سطح استان، تنها در شهرستان شهرکرد وجود دارد ولی در یکی دو سال گذشته با توجه به صرفه اقتصادی برای برخی از خانوارها، تعدادی از خانوارها در سطح استان اقدام به این کار می‌کنند.

وی یاد آور شد:کارخانه بازیافت شهرکرد در جوار سایت دفن زباله‌های در اراضی ۲۰ هکتاری  منطقه رحمتیه قرار دارد و امکان پذیرش زباله در محل کارخانه در محدوده شهرستان شهرکرد در آن وجود دارد.

کیوسک‌های جمع‌آوری زباله شهرکرد در انتظار تاییدیه سازمان حفاظت محیط‌زیست

رییس سازمان مدیریت پسماند شهرداری شهرکرد در مورد احداث کیوسک‌های جمع‌آوری زباله و تجهیزات لازم آن در سطح شهر گفت: پیش از این یک پیمانکار به مدت ۱۰ ماه مسئولیت جمع‌آوری پسماندهای شهرکرد را در ۱۰ کیوسک جمع‌آوری بازیافت در سطح شهر بر عهده داشت.

وی افزود: در دوره جدید مقدمات برون‌سپاری جمع‌آوری پسماندهای شهرکرد در ۱۵ کیوسک ثابت و همچنین به‌صورت سیار به کمک سامانه اعلام وجود پسماند در منازل  به کمک گوشی فراهم شده است. 

مومنی ادامه داد: مجوزهای لازم این طرح از شورای شهر و کمیته تصویب فرمانداری مرکز اُستان دریافت و شرکتی نیز به عنوان پیمانکار انتخاب شد و مفاد قرارداد این طرح برون‌سپاری نیز برای اعلام نظر به سازمان محیط زیست ارسال شده است.

وی تاکید کرد: با وجود گذشت زمان ۲ ماهه تاکنون جواب مشخصی در خصوص این قرارداد از طرف اداره کل حفاظت محیط‌زیست اعلام نشده است و امید است این طرح بزودی اجرایی شود و اثر بسزایی در کاهش هزینه جمع آوری، ایجاد اشتغال و صرفه جویی در منابع و انرژی داشته باشد.

مومنی یادآور شد: نصب پوستر و فرهنگسازی در مورد جداسازی زباله ها در مبدا نیز از جمله مواردی است که در این طرح در نظر گرفته است و لازمه موفقیت آن مشارکت همه شهروندان در آن است.

مشارکت همگانی لازمه تبدیل تهدید طلای کثیف به فرصت اقتصادی است

مدرس دانشگاه آزاد اسلامی و کارشناس امور شهری در این پیوند به ایرنا گفت : طرح تفکیک زباله از مبدا نیازمند فرهنگ‌سازی و آموزش اصولی و همه جانبه است و این مهم باید در  همه سطوح به ویژه در نظام پایه آموزشی اجرا شود.

ثمینه ابراهیمی دهکُردی افزود: زباله در دنیای امروز به عنوان طلای سیاه شناخته می‌شود و متاسفانه هنور برخی از مزایای طرح تفکیک زباله آگاهی چندانی ندارند و باید برای آگاهی بخشی آنان فکر اساسی کرد.

کارشناس معماری شهری و دانش‌آموخته دکتری شهرسازی ادامه داد: اگرچه برنامه‌ریزان مدیریت شهری در سالیان گذشته درصدد کنترل زباله تولیدی و اثرهای آن بودند اما یکی از مشکلات مغفول، فرهنگ‌سازی در بین جامعه هدف جهت اجرای فراگیر طرح های جداسازی زباله‌ها از مبدا بوده است.

ابراهیمی تاکید کرد: بی‌توجهی به مشارکت همگانی و بی‌اعتنایی به فرهنگ‌سازی در زمینه موجب افزایش هزینه‌ها و طولانی شدن طرح‌ها و ایجاد اختلال در چرخه تولید تا امحا و بازگرداندن پسماندها به چرخه تولید مجدد می‌شود. 

این استاد دانشگاه ادامه داد: جداسازی زباله‌ها از سوی شهروندان در کشورهای پیشرفته‌ ‌به یک اقدام معمولی و متداول تبدیل شده ‌و در نتیجه فرهنگ‌سازی های عمومی و رسانه ای، مردم به ‌صورت اختیاری به این فرآیند کمک می‌کنند.

وی بر ضرورت برگزاری کارگاه‌های آموزشی تفکیک زباله از مبدا توسط شهرداری شهرکرد تاکید کرد و گفت: تشکیل گروه‌های مشارکتی در محلات برای ایجاد و توسعه فرهنگ بازیافت، برپایی دوره‌های آموزشی گروهی و فردی خانم‌های خانه‌دار، برگزاری نمایشگاه‌های آموزشی برای کودکان و استفاده از نوآوری کودکان در گسترش فرهنگ بازیافت در خانواده‌ها می‌تواند زمینه‌ساز اجرای موفقیت آمیز این طرح باشد.

ابراهیمی دهکردی بیان کرد: اقدامات فرهنگی نظیر برپایی نمایشگاه‌های عکس، نمایش محصولات تولیدی از مواد بازیافتی، برگزاری همایش‌ها، طراحی و نصب بنرها و تابلوهای تبلیغاتی در معابر عمومی نیز از دیگر راه‌های ترویج فرهنگی مدیریت پسماند در بین مردم است. 

وی یادآور شد: رسانه‌ها در این زمینه می‌توانند نقش مهم و کلیدی ایفا کنند و می‌توانند با پخش برنامه‌های تبلیغاتی، طنز و پویانمایی با موضوع‌های محوری محیط زیست و پسماند در زمینه فرهنگسازی تاثیر زیادی داشته باشند.

وی ادامه داد: آشنایی دانش‌آموزان با مواد بازیافتی و توزیع جعبه‌های ویژه کاغذهای باطله در مدارس، بازدید اقشار مختلف به ویژه کشاورزان، باغداران و صاحبان غذاخوری‌ها از روش و هدف نهایی بازیافت و تولید کمپوست از زباله‌های تر خانگی از جمله دیگر راهکارهای آسان و زودبازده جهت افزایش حساسیت جامعه نسبت به مقوله بازیافت و تفکیک در مبدا است.

به گزارش ایرنا، شهرکرد مرکز استان چهارمحال و بختیاری دارای بیش از ۲۰۰ هزار نفر جمعیت است و این شهر، مرتفع‌ترین مرکز استان در ایران است و از همین‌رو به بام ایران نیز شهرت یافته است.

روزانه بین ۱۳۵ تا ۱۴۰ تن زباله در شهرکرد جمع آوری میشود که مربوط به پنج گروه پسماندهای عادی، بیمارستانی (ویژه)، کشاورزی و صنعتی است و بخش عمده آن مربوط به زباله های عادی خانگی است.