مشاهدات خبرنگار ایرنا از لایروبی خلیج گرگان؛ مسیر و محل احداث دایک کجاست؟

​به گزارش ایرنا، اجرای دستور رییس جمهور مبنی بر لایروبی کانال‌های آب ‌رسان خلیج گرگان با احداث سد خاکی نگهدارنده و با ملاک های محیط زیستی در گستره باتلاقی این منطقه در حال اجراست، اما عده ای با اهداف خاصی و بدون مستندات لازم در صدد آن هستند که شبهه ایجاد کنند و چوب لای چرخ این مصوبه سفر استانی دولت گذارند اما عزم دولت جدی‌تر از تلاش حاشیه سازان است.

خبرنگار ایرنا هفته جاری برای اطلاع از آخرین روند اجرای این پروژه شاخص مصوب سفر دولت در گلستان، عازم خلیج گرگان و محل عملیات فنی - مهندسی پروژه شد.

چند دستگاه ادوات مهندسی نظیر بیل مکانیکی در جزیره آشوراده مستقر شده و یکی از این غول‌های آهنی با حضور در مناطق باتلاقی مجاور کانال آشور (یکی از کانال های سه گانه آب‌رسان بین خلیج گرگان و دریای خزر) مشغول عملیات خاکبرداری و احداث سد خاکی است.

هرچند ، محل عملیات خاکبرداری جزیی از گستره باتلاقی جزیره آشوراده محسوب می شود اما بیش از یک کیلومتر از هسته مرکزی و بافت قدیم این روستا که برای اجرای طرح طبیعت گردی انتخاب شده فاصله دارد.

شرایط میدانی منطقه مبین آن است که احداث این سد خاکی ، منافاتی با مسائل محیط زیستی ندارد و قرار بر آن نیست که هیچ ابزار و سازه  ناهمگونی همانند سیمان و یا اقلام فلزی در اجرایی این دایک بکارگرفته شود.

تا چشم کار می کند ، گل است ، باتلاق و رسوب و هیچ اثری از تخریب رستنی یا آشیانه و لانه هیچ پرنده ای نیست و مدل انتخاب شده برای اجرای این پروژه ، به طور کامل با مباحث محیط زیستی سنخیت دارد.

 پس از حضور آیت الله سید ابراهیم رییسی در اسفند ماه سال گذشته در خلیج گرگان، وی دستور فوری آغاز لایروبی و رسوب برداری از کانال های سه گانه منطقه را صادر کرد و پس از مدت کوتاهی با هماهنگی سازمان بنادر و دریانوردی به عنوان مجری و قرارگاه سازندگی خاتم الانبیا به عنوان پیمانکار ، مرحله نخست این عملیات آغاز شده است.

بر اساس ملزومات فنی قبل از آغاز عملیات رسوب برداری ، احداث سازه ای فنی تحت عنوان دایک یا سد خاکی نگهدارنده به عنوان محلی برای پذیرش و دپو رسوبات در دستور کار قرار گرفت.

این اصطلاح (دایک)به معنای دیوار ساحلی و نوعی خاک ریز ساختۀ انسان است که در طول خط ساحلی برای جلوگیری از زیرآب رفتن نواحی ساحلی احداث می شود.

برای اجرای این بخش از پروژه سه قطعه زمین در جزیره آشوراده در نظر گرفته شد تا رسوبات حاصل از لایروبی در این محل دپو شود، همزمان با اجرای شتابان مصوبه رییس جمهور در رابطه با لایروبی خلیج گرگان برخی از افراد غیر بومی در لوای حامیان محیط زیست به طرح مباحث غیر واقع با هدف توقف اجرای این پروژه مطرح کردند، در همین راستا برخی از این افراد با سوء استفاده از کم اطلاعی و دانش عمومی اجرای این مصوبه را در منافات با اصل زیست محیطی جلوه می دهند.

در این بین یکی از صفحات به اصطلاح طرفدار محیط زیست به درج مطالب غیر واقع در رابطه با اجرای این پروژه مطرح کرده است، در متن پیام و تصاویر گنجانده شده در این صفحه مجازی اینچنین آمده است که " قرار است با دپو رسوبات منطقه ای برای گردشگری متمرکز و انبوه  ایجاد کنند و یا اینکه محل  اجرای پروژه در امن ترین و پرترافیک ترین قسمت مهاجر پذیر پرندگان در جزیره آشوراده اتفاق می افتد"

 مصاحبه با صاحبنظران و البته اظهارات متولیان اجرای این پروژه مشخص می شود که موارد مطرح شده در شبکه های مجازی فرسنگ ها با واقعیت فاصله دارد و صرفا با هدف ایجاد بلوای مجازی و تحریک و تهییج علاقه مندان به محیط زیست بیان شده است.

مصاحبه با یکی از محیط بانان با سابقه و بازنشسته منطقه مشخص شد که  محل اختصاص داده شده برای دایک بیش از یک کیلومتر از محل زون متمرکز گردشگری آشوراده( منطقه ۲۲ هکتاری ) فاصله داشته و هیچ ارتباط به آن محل ندارد.

محمدرضا شکوری گفت : اصلا محلی که برای ایجاد دپو رسوبات انتخاب شده است، ویژگی های لازم برای عبور و مرور و تردد را هم ندارد چه به اینکه بخواهیم در آن طرح گردشگری متمرکز پیاده کنیم.

وی در خصوص ادعای دوم گنجانده شده در مطالب این صفحه مجازی گفت که محل احداث دایک پذیرنده  را به عنوان پرترافیک ترین محل  و تجمع پرندگان مهاجر معرفی شده است، باید گفت: کانون زمستان گذارنی کلونی های پرندگان مهاجر حدود یک کیلومتر فاصله زیادی با محل دایک دارد.

​ شکوری افزود:  بیشترین تجمع  پرندگان در محدوده کانال چپاقلی و منطقه " آکاز" و شرق آشوراده است که با محل اجرای دایک فاصله دارد، مضافا اینکه در ۶ ماه نخست سال ،  پرنده مهاجر آبزی در منطقه بندرت دیده می شود.

مدیرکل سازمان بنادر و دریانوردی گلستان  در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت : تمام عملیات اجرایی که در منطقه در حال انجام است بر اساس مصوبات و ملاحظات زیست محیطی پیاده می شود.

اللهیار اسعدی افزود: سازمان حفاظت محیط زیست کشور چارچوب های لازم را برای اجرا تعیین و فعالیت های صورت گرفته برای اجرا دایک  اول که حدود  ۱۰۰ هکتار دارد ، هیچ تهدیدی برای حیات وحش و منطقه ندارد.

وی ادامه داد: پس از پایان احداث دایک شماره یک، عملیات لایروبی در خلیج گرگان آغاز شده و همزمان با لایروبی احداث دایک شماره دو و سه در دستور کار قرار می‌گیرد.

معاون فنی و مهندسی سازمان بنادر و دریانوردی ادامه داد: سه محدوده برای دپوی مصالح حاصل از لایروبی پیشنهاد شده و تلاش کردیم طراحی‌ها کمترین اثرات زیست محیطی را در پی داشته باشد؛ به عنوان مثال در ایجاد دایک از مصالح منطقه استفاده شده و برای دیوارهای اطراف کانال‌های لایروبی هم از مصالح چوبی مانند تراورس استفاده خواهد شد.

محمدرضا اللهیار اضافه کرد: همه هم و غم این است که برای جلوگیری از تشدید کم شدن آب خلیج گرگان بتوان این اقدام را با ملاحظات زیست محیطی و با سرعت انجام داد.

وی بیان کرد: امیدواریم با همکاری خوبی که بین 2 مجموعه بنادر و محیط زیست وجود دارد به نقطه نظر مشترکی برسند و عملیات شتاب بیشتری به خود گیرد.

​ به گزارش ایرنا ، دوشنبه هفته گذشته معاون اول رییس‌جمهور در پنجمین جلسه ستاد ملی هماهنگی و مدیریت تالاب های کشور با اعلام تصویب راهکارهای تسریع در احیای خلیج گرگان و تالاب‌های میانکاله و گمیشان گفت: دستور رییس جمهور برای احیای خلیج گرگان هر چه سریعتر عملیاتی شود.

محمد مخبر در این جلسه اظهارداشت: رییس جمهور در سفر اخیر خود به گلستان احیای تالاب میانکاله و خلیج گرگان را به مردم قول داد که تحقق آن باید دنبال شود.

خلیج گرگان سال‌هاست که گرفتار چالش‌هایی از جمله کمبود آب برای تجدید حیات آبزیان، شکار بی رویه، لایروبی نکردن کانال های آبرسان، افزایش تعداد آب بندان و مزارع پرورش ماهی در بالا دست شده و این عوامل بر بحرانی شدن شرایط منطقه افزوده و ضرورت تلاش برای حل آن را جدی تر کرده است.

 ثبت خلیج گرگان در سال ۱۳۵۴ به همراه تالاب میانکاله و لپو زاغمرز در استان مازندران به‌ عنوان نخستین مجموعه تالاب بین‌المللی جهان در فهرست تالاب‌های کنوانسیون رامسر ثابت کرد این خلیج و نواحی اطراف آن یک مجموعه ارزشمند زیست ‌محیطی است که علاوه بر حفظ چرخه زیست دریای خزر در معیشت جوامع محلی اثرگذاری مستقیم دارد.

خلیج گرگان با کارکرد اقتصادی و اکولوژیکی در تکثیر آبزیان، ماهیان استخوانی و غضروفی، جذب پرندگان مهاجر و حفظ چرخه زیست دریای خزر دارای اهمیت بوده و در معیشت جوامع محلی نیز اثرگذاری مستقیم و نقش مهمی دارد.

خلیج گرگان یکی از بزرگترین مخازن آب شیرین متصل به دریای خزر نیز هست و تداوم زندگی بسیاری از جانداران در بزرگ‌ترین دریاچه زمین به اتصال آن با دریا وابسته است.

این پهنه آبی از لحاظ موقعیت جغرافیایی در جنوب شرقی دریای خزر و حوزه شهرستان های بندرترکمن، بندرگز، نوکنده و بهشهر از ۶۰ کیلومتر طول و حداکثر ۱۲ کیلومتر عرض برخوردار بوده و دارای امتداد شرقی - غربی است.

​