شب قدر، فرصتی برای خودسازی و راهی برای تکامل

به گزارش ایرنا، قدم به نوزدهمین شب از ماه رمضان می‌گذاریم، شبی که فرشتگان، زمین را به آسمان متصل کرده و دل‌ها را نورباران و محیط زندگی را با نور فضل و لطف الهی منور می‌کنند.
شب قدر، شبی است که قرآن به یک‌باره بر پیامبر اسلام نازل شده و در آن تقدیر خلایق تعیین می‌شود و در این شب فاصله زمین و آسمان به حداقل رسیده و دعای بندگان مستجاب می‌ شود.
انسان‌های آگاه و هوشیار در این شب‌، با شب زنده داری و احیا، روح را صفا داده و خود را برای درک سرنوشت ‌خوب آماده می‌کنند.
به گفته کارشناسان مذهبی، شب قدر فرصتی برای خودسازی است، در چنین شبی راه تکامل انسان هموار می‌شود و شکوه بندگی و تجلی ایمان به اوج خود می‌رسد.
این عده معتقدند، زمان دقیق شب قدر معلوم نیست ولی طبق بسیاری از روایات، در ماه رمضان واقع شده و یکی از شب‌های نوزدهم، بیست و یکم یا بیست و سوم است.
در خصوص اهمیت و فضیلت‌ شب قدر بسیار گفته شده است،  مقام معظم رهبری در خصوص اهمیت شب‌های قدر می‌فرمایند: «در حقیقت از شب قدر، انسان مؤمن روزه‌دار، سال نویی را آغاز می‌کند، در شب قدر تقدیر او را کاتبان الهی می نویسند و انسان وارد یک سال نو، مرحله‌ نو و در واقع یک حیات و ولادت نو می‌شود».
با توجه به جایگاه و اهمیت شب قدر، شاید این سوال برای خیلی‌ها مطرح شود که چرا شب قدر مخفی است؟ به نظر کارشناسان مذهبی، فایده مخفی داشتن این شب آن است که مردم برای عبادت خدا تلاش بیشتری کنند.
برای بررسی بهتر این موضوع، خبرنگار ایرنا به سراغ کارشناسان مسائل مذهبی رفته و از دیدگاه آنها به تشریح اهمیت شب قدر و اعمال توصیه شده در این شب پرداخته است.

شب قدر، شب نزول قرآن و رقم خوردن سرنوشت بندگان خداست
رییس شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی استان قزوین گفت: شب قدر، شب نزول قرآن کریم و شب رقم خوردن سرنوشت بندگان خداست.
حجت الاسلام غلامحسن شهسواری با اشاره به فضیلت شب‌های قدر و بهره‌گیری مسلمانان از آن، افزود: در شب نزول قرآن، امور خیر و شر مردم، ولادت، مرگ، روزی، طاعت، گناه و خلاصه هر حادثه‌ای که در طول سال متناسب با اراده، دعا و قابلیت انسان باشد، مقدر می‌شود.
وی اظهار داشت: خداوند هرساله در شب قدر نگاهی دوباره به پرونده‌ بندگانش می‌کند و به همین دلیل ممکن است برخی از اراده‌های الهی در این شب تجدیدنظر شود.
حجت الاسلام شهسواری از ماه مبارک رمضان به عنوان فرصت مناسب برای خودسازی یاد کرد و افزود: در این ماه مبارک که ماه مهمانی خداوند است، باید انسان در خود تحول ایجاد کرده و به اصلاح شیوه زندگی گذشته خود بپردازد. ‌
این کارشناس مذهبی تاکید کرد: شب قدر برای بیدار شدن است نه بیدار ماندن و تا می‌توان باید از فضیلت‌های این شب بهره برد.
حجت الاسلام شهسواری خاطرنشان کرد: مفسرین معانی مختلفی از جمله منزلت، ارزش و تنگنا برای قدر بیان کرده‌اند؛ همچنین قدر به معنای تقدیر و سرنوشت است، یعنی شبی که در آن مجدداً مقدرات و سرنوشت انسان‌ها معین می‌شود.
وی ادامه داد: شب قدر، شب با ارزش و پر فضیلتی بوده و با امور مهم و با عظمتی همانند نزول اجمالی قرآن، پیدایش فضای خاص معنوی و تقدیر و تعیین سرنوشت‌ها همراه است.
رییس شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی استان قزوین تصریح کرد: در رابطه با عظمت شب قدر همین‌ مقدار بس که خداوند متعال برای این شب یک سوره در قرآن کریم با نام سوره قدر نازل کرده؛ ضمن اینکه در آموزه‌های دینی و سفارش‌های بزرگان دینی به بهره‌برداری از شب قدر بسیار توصیه شده است.
حجت الاسلام شهسواری اضافه کرد: شب قدر مهلتی برای همه آنان است که عمر خود را به بی راهه رفته‌اند، تا لحظه‌ای به خود آیند و اندیشه کنند؛ اگر انسان می‌خواهد خدا چیزی به او عطا کند قطعاً بدون تلاش و کوشش و بی‌جهت به آن دست نخواهد یافت و باید در این زمینه و برای رسیدن به آن تلاش کند.
وی یادآور شد: انجام اعمال مختلفی همچون غسل شب احیا، خواندن دو رکعت نماز این شب، قرآن به سر گرفتن، خواندن دعای جوشن کبیر، دعای افتتاح، دعای ابوحمزه ثمالی و استغفار و توبه در این شب توصیه شده است.

سیره و سلوک صالحان و بزرگان دینی در شب‌های قدر
رییس شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی استان قزوین با اشاره به سیره و سلوک صالحان و بزرگان دینی در شب‌های قدر گفت: سیره و روش رسول خدا (ص) سرمشق همه خلایق و حتی اسوه امامان معصوم (ع) بود. آن حضرت در شب‌های قدر، حال و هوای دیگری داشت. امیرمؤمنان علی بن ابی‌طالب (ع) در این باره می‌ فرماید: پیامبر اسلام خود و خاندانش در دهه آخر ماه مبارک رمضان، شب را احیا می‌ کردند و به خواب نمی ‌رفتند.
وی اظهار داشت: همچنین حضرت فاطمه زهرا (س) نیز چون پدر معصومش، شب‌های قدر را احیا ‌می‌گرفتند نه تنها خودش، شب زنده دار بود بلکه کودکان و نوجوانان خانه را نیز با این سنت آشنا می‌ ساخت و شب‌های قدر که فرا می ‌رسید به فرزندان خود، توصیه می‌ کرد غذای کمتری بخورند تا بر اثر پرخوری زودتر به خواب نروند و برای شب زنده داری حال و نشاط بیشتری داشته باشند.
حجت الاسلام شهسواری افزود: امام خمینی (ره) نیز به محض طلوع ماه رمضان دیدار رسمی و عمومی با مردم و برخی از کارهای خود را تعطیل می‌ کردند و به دعا، نیایش، عبادت و خودسازی می ‌پرداختند و جان تازه ‌ای می‌ گرفتند و پس از پایان ماه رمضان، با قدرت و توان و تأییدات مضاعف الهی و معنوی، در صحنه سیاست حضور پیدا می کردند.
وی تصریح کرد: با عنایت به آموزه‌های دینی و سفارش و توصیه‌های بزرگان در خصوص اهمیت شب قدر می طلبد همه ما مخصوصاً نوجوانان و جوانان این فرصت‌ها را قدر دانسته و نهایت استفاده را از لحظات معنوی این ماه عظیم الشأن و با شرافت به ویژه شب‌های احیا داشته باشیم و خودمان را به درگاه ربوبی خداوند متعال عرضه کنیم.

شب قدر، شب تصمیمات بزرگ و آشتی با خداست

نماینده ولی فقیه در سپاه صاحب الامر (عج) استان قزوین، شب قدر را تجلیگاه توحید و ولایت دانست و گفت:شب قدر شب بخشش و مغفرت الهی، شب تفکر و تعقل، شب تصمیمات بزرگ و آشتی با خداست.
حجت الاسلام علی معبودی افزود: شب قدر، یک شب استثنایی است و باید لحظه به لحظه این شب‌ را غنیمت شمرد و با بازگشت، توبه و تضرع به سوی پروردگار عالم رفت.
وی با  اشاره به فضایل شب‌های قدر و اهمیت درک این شب‌ها اظهار داشت : ماه مبارک رمضان در میان ماه‌ها از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده و رمضان ماه بهار قرآن است و شب قدر از این جهت نامگذاری شده، چون تمامی مقدرات بندگان در طول سال در شب قدر معین می‌شود.  
حجت الاسلام معبودی تصریح کرد: شب‌های قدر از اهمیت والایی برخوردار بوده و به تعبیری می‌توان گفت اوج قله رمضان همین شب‌های قدر است که فرشتگان نیز به زمین نزول پیدا می‌کنند.  
این مسوول تاکید کرد: شب قدر شب نزدیک شدن آسمانی‌ها با زمینی‌ها و شبی است که بنابر آیات قرآن از هزاران ماه برتر می باشد و آدمی می‌تواند مسیر چندین ساله خود را در این شب رقم بزند و اما اینکه کدام شب از شب‌های ماه رمضان، شب قدر باشد تفسیرهای زیادی شده است.  
مسوول نمایندگی ولی‌فقیه در سپاه صاحب‌الامر(عج) قزوین ادامه داد: شب قدر شب آشتی انسان با خداوند متعال بوده و هرکس اگر بنا به عللی طی ماه‌های گذشته از خداوند دور بوده است شب قدر فرصتی مناسب برای نزدیکی دوباره با خداوند می باشد و همچنین نامه اعمال انسان در این شب به امضای امام زمان(عج) می رسد و برنامه یکساله آدمی در آن مقرر می‌شود.
وی با اشاره به اعمال سفارش شده در شب‌های قدر، خاطر نشان کرد: اعمال ویژه‌ بسیاری در مفاتیح‌ الجنان و ادعیه دینی برای لیالی قدر مطرح شده‌اند که می‌توان از میان آنها به غسل، خواندن دو رکعت نماز استغفار و همچنین زیارت امام حسین(ع) اشاره کرد.
حجت الاسلام معبودی اضافه کرد: قرائت ادعیه‌هایی چون دعای افتتاح، مجیر، ابوحمزه ثمالی و جوشن کبیر و همچنین احیای این شب به عبادت و بندگی از دیگر اعمال سفارش شده است.
وی افزود: شب قدر فرصتی طلایی و استثنایی برای جبران اشتباهات گذشته، پاک کردن رذائل اخلاقی و آلودگی‌ها و حرکت به سوی فضائل اخلاقی، احیای جان و روح و نابودی دشمنان درون و بیرون است.
نماینده ولی فقیه در سپاه صاحب الامر (عج) ادامه داد: آنچه که در این شب‌ها مومنان باید به آن توجه کنند درخواست و دعا از خداوند برای توجه به سرنوشت فردی و اجتماعی است.
وی یاد آور شد: گرچه تدبر در قرآن به ایمان عمق می‌بخشد، اما قرائت قرآن در ماه رمضان جایگاه ویژه‌ای دارد و یکی از دلایلی که مانع از تحریف قرآن شده همین امر است.

شب قدر، شب آراستن به خوبی ها و ارزش هاست
استاد حوزه علمیه قزوین، شب قدر را شب آراستن به خوبی ها و ارزش ها دانست و گفت: در حقیقت، شب قدر، شب صیقل دادن دل و جان است.
حجت الاسلام علی عباسی افزود: ماه مبارک رمضان، ماه تهذیب نفوس و خودسازی و آغاز یک دوره جدید سیر و سلوک الی الله است، کسی که از این ماه درست استفاده کند، مانند کسی است که دوباره متولد شده است.
وی اظهار داشت:ما باید لیالی قدر را درک کنیم و از برکات و نتایج آن به نحو احسن بهره ببریم که این مطلب نیاز به مقدمات و زمینه هایی دارد و انسان باید برخی آمادگی های روحی، اخلاقی و باطنی را برای درک فیوضات لیالی قدر فراهم سازد.
حجت الاسلام عباسی تصریح کرد: شب قدر بهترین فرصت برای طلب بخشش و آمرزش گناهان از خداوند است و پروردگار در این شب عنایت ویژه ای به بندگان خود دارد و در واقع آن را بهانه ای جهت آمرزش بندگان خود قرار داده است.  
این استاد حوزه علمیه در قزوین تاکید کرد: جوانان باید در زندگی تصمیم بگیرند که از معصیت و گناه فاصله گرفته و خود را به درگاه الهی نزدیک نمایند و از همان جوانی معصیت و گناه را کنار بگذارند.
وی با بیان اینکه هیچ گاه نباید از رحمت الهی در شب قدر مایوس شد، افزود: ما خدایی بخشنده و مهربان داریم که نظر خاصی نسبت به بندگانش دارد کافی است تصمیم بگیریم که بنده واقعی او باشیم که در این شرایط دیگر شیطان نفوذی نمی کند و انسان معصیتی انجام نمی دهد.
حجت الاسلام عباسی اضافه کرد:  در شب نوزدهم، اعمال ما مقدر و طراحی می شود و باید با توسل به ائمه(ع)، استغفار و تصمیم به انجام اعمال صالح در این تقدیر نقش ایفا کنیم.
وی گفت: طراحی اعمال ما بر اساس نیت و خواسته ها و دعاها شکل می گیرد و اگر خدای ناکرده نیت های نادرستی در کار باشد اعمال و آینده ما به شکل دیگری رقم خواهد خورد.
مدرس حوزه علمیه قزوین افزود: مقدراتی که برای انسان رقم می خورد در شب بیست و سوم به تأیید و امضای خلیفه الهی می رسد و با امضای ایشان زمینه تحقق خارجی پیدا می کند و تا زمانی که این مقدرات به امضای ولی معصوم و حجت خدا نرسد چیزی برای ما رقم نمی خورد.

برآیند: 
خوب است که در این شب های بزرگ از امور معنوی غافل نشویم و نگذاریم شب های قدر همچون سایر شب ها بگذرد و ما همچنان غرق در ناپاکی‌ها باقی مانده و از برکات این لحظه‌های شکوهمند و شیرین بی بهره بمانیم.