به گزارش روز دوشنبه ایرنا، روزهای اخیر مرزهای مشترک پاکستان با افغانستان در شمال غرب این کشور شاهد درگیری‌های شدیدی بود. این ناآرامی‌ها پس از تشدید حملات علیه نظامیان پاکستانی که به گفته مقامات این کشور از داخل خاک افغانستان طراحی و توسط عناصر ضدپاکستانی از جمله گروه تروریستی «تحریک طالبان» اجرا می‌شود، اتفاق افتاد.
در آخرین این حملات، ۷ نظامی پاکستان در منطقه «وزیرستان شمالی» درپی حمله عناصر تروریستی کشته شدند. منابع خبری نیز اعلام کردند که یک روز پس از این حادثه، حملات بی‌سابقه‌ای از پاکستان به برخی از مناطق مرزی در داخل افغانستان صورت گرفت.
با انتشار گزارش‌هایی مبنی بر حملات هوایی و توپخانه‌ای ارتش پاکستان به دو ولایت افغانستان واکنش‌های تندی از دولت کابل مشاهده شد که شدیدترین آن احضار سفیر پاکستان از سوی قائم مقام وزارت امور خارجه طالبان به شمار می‌رود.
عصبانیت طالبان از اقدامات متقابل ارتش پاکستان نشان دهنده همکاری شکننده طرفین است. هرچند پس از رخدادهای تابستان سال گذشته درپی تصرف کابل از سوی طالبان دولتمردان پاکستانی در قبال حاکمیت موقت افغانستان مواضع نرمی از خود نشان دادند اما تداوم ناآرامی‌ها در مرزهای مشترک نیز ثابت می‌کند که سایه فضای بی‌اعتمادی میان دو کشور همچنان مانند گذشته بر روابط دوجانبه سنگینی می‌کند.
ناظران سیاسی در پاکستان معتقدند: هر چند ارتش این کشور درخصوص رخدادهای اخیر در داخل خاک افغانستان و حملات هوایی که گفته می‌شود پاکستان در آن دخیل بوده، سکوت کرده است اما واقعیت این است که اسلام‌آباد نسبت به تعهدات دولت طالبان به ویژه وعده آنان برای مبارزه با گروه‌های ضدپاکستانی ناامید است و همین امر باعث تنش‌های جدید میان طرفین شده است.
منابع خبری در پاکستان مدعی شدند: فرمانده ارتش این کشور روزهای اخیر طی دیدار با برخی از نظامیان و افسران بازنشسته ارتش در شهر لاهور خطاب به طالبان گفت که آنان باید بدانند تا زمانی که علیه گروه‌های تروریستی و عناصر ضدپاکستانی در داخل افغانستان برخورد نکنند، پیشرفتی در همکاری‌ها و روابط دو کشور صورت نخواهد گرفت.
به تعبیر ناظران سیاسی در پاکستان، انعطاف پذیری در سیاست این کشور در قبال طالبان، تلاش برای کمک به حل بحران پیش روی مردم افغانستان و رویکرد تعامل گرایانه برای گفت وگو با طالبان شکی باقی نمی‌گذارد که اسلام‌آباد آهسته اما محتاطانه در مسیر پذیرفتن حاکمیت طالبان در افغانستان است اما تنش‌ها در این مناسبت و افزایش اختلافات درخصوص برخی مسائل قدیمی مانند خط مرزی، حصارکشی و سنجش عملکرد طالبان افغانستان در مبارزه با عناصر ضدپاکستانی، تلاش‌های دو کشور برای گسترش روابط را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد.
امتیازی که اسلام‌آباد با قدرت نمایی طالبان در کابل دریافت کرد توقف موقت بازی اتهام زنی و سرزنش میان پاکستان و افغانستان بود زیرا دولت اشرف غنی همواره اسلام‌آباد را متهم به پشتیبانی از طالبان و کارشکنی در مسیر برقراری صلح می‌کرد، اما با مشاهده تحولات اخیر میان دو کشور احساس می‌شود که طالبان نیز اسلام‌آباد را در افزایش ناآرامی‌ها در مرزهای مشترک مقصر می‌شناسد و در مقابل پاکستان نیز از عملکرد بی‌نتیجه رهبران طالبان در مقابله با تحرکات تروریستی ناخرسند است.
وزرات امور خارجه پاکستان روز گذشته با صدور بیانیه‌ای بدون تکذیب و تایید هرگونه حملات هوایی و توپخانه‌ای این کشور به قلمروی افغانستان بر تعهد اسلام‌آباد بر احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی افغانستان تاکید کرد و خواستار واکنش موثر و برخورد قاطع کابل علیه نیروهای تروریستی و آن دسته از عناصر ضدپاکستانی شد که از خاک افغانستان برای حملات علیه پاکستان استفاده می‌کنند.
**اختلاف بر طرح حصارکشی و خط دیورند، آتش زیر خاکستر
از عمده اختلافات میان کابل و اسلام‌آباد، اختلافات بر سر نوار مشترک مرزی متقابل است به نحوی که پاکستان خط مرزی را به عنوان مرز رسمی و بین المللی میان دو همسایه تلقی کرده و با تکمیل طرح حصارکشی آن را تثبیت کرده درحالی که افغانستان این مرز به عنوانی موسوم به «دیورند» می‌شناسد و اعتقادی به رسمیت موقعیت فعلی خط مرزی ندارد.
ارتش پاکستان از اوایل سال ۹۶ شمسی عملیات حصارکشی مرزهای مشترک خود با افغانستان را آغاز کرد و تا به امروز حدود ۹۰ درصد حصارکشی ۲۶۰۰ کیلومتر مرز مشترک تکمیل شده است.
طی سال‌های اخیر به ویژه در زمان دولت اشرف غنی، مقامات افغانستان و برخی از رهبران سیاسی و قومی این کشور مخالفت جدی خود را با طرح حصارکشی مرزها از سوی پاکستان اعلام کرده و این موضوع تنش دائمی میان دو کشور محسوب می‌شود.
اما با کنار رفتن دولت غنی در کابل و قدرت نمایی طالبان به نظر می‌رسد راهبرد حصارکشی مرزهای مشترک توسط پاکستان تثبیت شده و این کشور انتظار دارد تا تشکیلات سیاسی جدیدی که در کابل تاسیس شده و یا در آینده دولت مستقلی که قرار است قدرت را به دست بگیرد، اقدامی برای دامن زدن به اختلافات کهنه به ویژه طرح اختلاف دیورند نکند.
طی ماه‌های گذشته رهبران طالبان نیز به حصارکشی مرزهای پاکستان با افغانستان واکنش نشان داده و در برخی مناطق گزارش‌هایی مبنی بر درگیری نظامیان پاکستان با نیروهای طالبان و مخالفت شدید طرف‌های افغانستانی با تداوم طرح حصارکشی نیز منتشر شد.
تداوم ناآرامی‌ها در مزهای مشترک و همچنین اختلاف خط دیورند به مثابه آتش زیر خاکستر در روابط پاکستان و افغانستان است و تا زمانی که مخالفت با این طرح در کابل و یا دیگر گروه‌های سیاسی و قومی دنبال نشود، اسلام‌آباد به تثبیت موضع خود بر بین المللی بودن خط مرزی فعلی میان دو کشور ادامه خواهد داد.
اختلاف‌هایی بین پاکستان و افغانستان در خصوص مسائل مرزی وجود دارد و به ویژه موضوع خط دیورند، از جمله مهم‌ترین و قدیمی‌ترین این اختلافات است. دولت پاکستان و جامعه بین‌المللی خط دیورند را به عنوان مرز بین‌المللی بین دو کشور به رسمیت می‌شناسند. اما افغان‌ها معتقدند خط دیورند که در سال ۱۸۹۶ احداث شد، حاصل اقدام یک تبعه انگلیسی به نام 'مورتیمور دیورند' است که بخشی وسیع از خاک افغانستان را با این خط جدا کرده و موجب اختلافات مرزی امروزی میان پاکستان و افغانستان شده است.
ناظران و تحلیل گران سیاسی معتقدند، دولتمردان پاکستانی مجبور به واکنش علیه عناصر تروریست در آن سوی مرزهای افغانستان هستند، اقدامی که منجر به تشدید فضای بی‌اعتمادی میان دو کشور خواهد شد؛ فضایی مسموم که مقامات دو کشور برای غلبه بر آن راه طولانی درپیش دارند.
نظر شما