جعفر آقازاده روز چهارشنبه در گفت وگو با خبرنگار ایرنا، بررسی و آسیب شناسی علت عدم موفقیت و چالش های پیش روی شرکت های دانش بنیان در کشور و آذربایجان شرقی را مهم و ضروری خواند و افزود: کسب و کارهای فناورانه و دانش‌بنیان به طور معمول توسط افراد فناور و پژوهشگر بنیان نهاده و اداره می‌شوند، نه مدیران متخصص و باتجربه، از این رو سهم تجربیات مدیریتی در مجموعه های دانش بنیان و فناور به مراتب از شرکت‌های خصوصی کمتر است.
وی با بیان اینکه اگر دلایل شکست کسب‌وکارهای فناورانه و دانش بنیان را بررسی کنیم بیشتر این دلایل به مباحث مرتبط با مدیریت مربوط می شود نه فناوری، اظهار داشت: برای ارایه راهکار در قدم اول باید از تلف شدن زمان، انرژی سرمایه‌گذاران، مدیران و بنیان‌گذاران کسب و کارهای فناورانه و دانش بنیان جلوگیری و از خطاهای مهمی که در پیش روی آنهاست آگاه کرد و در مرحله بعد سهم تجربیات و شیوه صحیح مدیریتی در مجموعه شرکت های دانش بنیان و فناور افزایش یابد.
آقازاده ادامه داد: این شیوه مدیریت می‌تواند در قالب گسترش طیف توانای شرکای اولیه به مدیران باتجربه علاوه بر متخصصان فناوری یا در قالب استفاده از خدمات مشاوره مدیریتی و یا برون سپاری بعضی کارها به شرکت‌های تخصصی مدیریتی باشد که برخی از این مشاوره ها در پارک های علم و فناوری قابل ارایه می باشد.
وی گفت: این روش افزایش تخصص مدیریتی علاوه بر کاهش ریسک و افزایش احتمال موفقیت و بقای کسب‌وکار نوپا و دانش بنیان، به مدیران فناور و دانش بنیان اجازه می‌دهد بر قابلیت‌هایی که در آن تخصص دارند تمرکز کنند و به توسعه فناوری بپردازند و جایگاه فناوری شرکت را روز به روز ارتقا دهند.
آقازاده یکی دیگر از دلایل شکست شرکت‌های دانش بنیان و فناور را مربوط به مسایل سرمایه‌گذاری و منابع مالی دانست و یادآور شد: این شرکت ها فرصت مناسب برای سعی و خطا و تجربه کردن ندارند و عملا" نمی‌توانند به مرور قابلیت‌های مدیریتی خود را ارتقا دهند و همزمان شرکت را فعال نگه دارند، بنابراین در سیستمی غیرقابل جبران تصمیمات بزرگ و حساس بدون تخصص می گیرند و چرخه‌های ناموفق و شکست شرکت را باعث می شوند که این امر منجر به نابودی و ورشکستگی خواهد شد.
وی بر حمایت دولت از شرکت های دانش بنیان تاکید و اضافه کرد: دولت معمولاً وام های بلاعوض و کم بهره را به شرکت های شهرکی پرداخت می کند، در صورتی که شرکت های دانش بنیان هم انتظار دارند موانع مالی این شرکت ها هم از سر راهشان برداشته شود.
آقازاده با بیان اینکه هزینه های کمرشکن تهیه و تولید قطعات مورد نیاز در مجموعه های تولیدی دانش بنیان ها بسیار وسیع است، یادآور شد: در کنار این مشکلات، درگیری با ادارات از جمله دارایی و بیمه هم بر مشکلات افزوده است تا نتوانند در فرایند فروش و تجاری سازی و بازاریابی، مسائل را پیش ببرند.
وی ادامه داد: ایجاد یک کسب و کار نوپا و فناورانه به طور معمول تابع دو رویداد همزمان است؛ اول دستیابی به تکنولوژی یا توانایی صنعتی و دوم شناسایی فرصت در بازار و مشتریانی برای این فناوری و کسانی که این دستاورد علمی ارزشی ملموس و قابل ادراک برای آنها دارد و حاضر هستند برای دریافت آن هزینه کنند.
آقازاده اظهار داشت: افراد متخصص در شرکت های دانش بنیان و فناور با آورده دانش فنی به جایگاه تصمیم‌گیری و مدیریتی می‌رسند، از این رو یک کسب و کار موفق برای ارتقای مجموعه و پیشرفت به مجموعه های متنوع دیگری مانند انواع قابلیت‌های فناورانه و مدیریتی و آشنایی با مسائل قانونی و حقوقی و تجارت نیاز دارد.
این پژوهشگر ملی گفت: توانمندی فناورانه پیش‌نیاز و زمینه ساز اولیه کسب‌وکارهای نوپاست و از ابتدای تشکیل هسته اصلی کسب‌وکار حول این ساختار تشکیل می‌شود، اما تجربیات و توانایی مدیریتی برخلاف توانایی فنی و تخصصی در ابتدای تشکیل کسب‌وکار نقش بیشتری ندارد.
آقازاده با اشاره به اینکه مصرف کنندگان و مشتریان اولیه کسب‌وکار در بیشتر موارد در ابتدا مشخص هستند و ارزش محصول را می‌دانند، افزود: در این زمینه توانایی مدیریتی در شروع کار و مراحل اولیه رشد، به نسبت توانایی فناورانه نقش کمرنگ‌تری دارد و با گذشت زمان و با تغییراتی که در شرکت، محصولات و مشتریان ایجاد می شود، تاثیر استفاده از ساختار علمی مدیریتی پر رنگتر می‌شود.
وی تنها راه توسعه و افزایش شرکت های دانش بنیان را ایجاد بستر مناسب برای حمایت های مادی و معنوی دولتی و بخش خصوصی از این شرکت ها بیان و اضافه کرد: افزایش شتاب دهنده ها و کارگزاری های تخصصی موجب افزایش شرکت های دانش بنیان و ارتقای سطح کیفی این شرکت های خواهد شد.
آقازاده با بیان اینکه طی سال های گذشته تمامی فرایندهای تصمیم گیری در مورد ارزیابی شرکت های دانش بنیان در تهران متمرکز بوده است، گفت: این امر موجب طولانی شدن مدت ارزیابی شرکت ها و عدم تمایل شرکت ها برای دانش بنیان شدن می شود.
نظر شما