پیامبر اکرم (ص) در دهمین روز از ماه مبارک رمضان اینگونه دعا کردند: اَللّهُمَّ اجْعَلْنِی فِیهِ مِنَ الْمُتَوَکلِینَ عَلَیک وَ اجْعَلْنِی فِیهِ مِنَ الْفَائِزِینَ لَدَیک وَ اجْعَلْنِی فِیهِ مِنَ الْمُقَرَّبِینَ إِلَیک بِإِحْسَانِک یا غَایةَ الطَّالِبِین؛ یعنی خدایا مرا در این ماه از توکل کنندگان، و از رستگاران نزد خود، و از مقرّبان درگاهت قرار بده، به احسانت ای هدف جویندگان.
حجت الاسلام علی‌رضا شاه فضل قمصری به خبرنگار معارف ایرنا گفت: در فراز اول از دعای روز دهم از خدا می خواهیم ما را در زمره متوکلین به خود قرار دهد. معنای توکل این است که انسان ضمن آنکه تلاش و کوشش خود را برای رسیدن به اهدافش انجام می دهد اما به قدرت و برنامه ریزی خود اکتفا نمی کند و با اعتماد به قدرت و رحمت واسعه الهی، به ثمر رسیدن و موفقیت در کار را از خدا طلب می کند.
وی تاکید کرد: توکل به معنای تنبلی و کوتاهی در کار نیست بلکه به معنای آن است که همه قدرت ها و نیروها را از آن خداوند می دانیم و خود را در امور مستقل از خدا نمی دانیم. کسانی که به خدا توکل نمی کنند، توان و نیروی خود را برای انجام کارها کافی دانسته و نیروی خود را مستقل از خدا می دانند که این حالت نوعی شرک خفی است و باید مواظب باشیم گرفتار چنین شرکی نشویم.
شاه فضل ادامه داد: انسان های مومن همواره متوجه این امر هستند که لا حول و لا قوه الا بالله. کسانی که به خداوند توکل می کنند علاوه بر این که از عنایت الهی در کار خود بهره مند می شوند، آرامش روحی لازم را برای انجام کارها خواهند داشت و هیچ گاه احساس تنهایی و نداشتن پشتوانه نخواهند داشت.
برخی معتقدند توکل همان اعتماد به دستورهای الهی است ولی در عمل آن را فراموش می کنیم. حجت الاسلام حسن عامری استاد حوزه علمیه حضرت عبدالعظیم (ع) گفت: توکل یعنی اعتماد کردن به فرامین الهی ولی چرا وقتی خدا می گوید این کار را انجام ندهید، به کلام الهی اطمینان نمی کنیم و به دروغ متوسل می شویم و فکر می کنیم این دروغ در زندگی به نفع خودمان است درحالی که باید به خدا توکل کنیم و از دروغ و مال حرام دوری کرد. کسی که رشوه می گیرد، در واقع به خدا توکل ندارد و وعده های الهی را باور نمی کند. در حالی که اگر این اطمینان به خدا وجود داشته باشد، به مقام فائزین و کسانی می رسیم که در نزد خدا درجه پیدا می کنند.
وی افزود: اگر انسان به خدا اطمینان داشته باشد و به او توکل کند، همچون کسی است که از نردبانی به سمت بالا حرکت می کند و روی هر پله ای که گام می نهد، خدا به او درجه می دهد. چون فوز به معنای درجه است و هر کسی که درجه ای به دست می آورد، به فیض می رسد. به عبارت دیگر وقتی انسان به خدا توکل کرد و برنامه خدا را در زندگی خود پیاده کرد، بر درجاتش افزوده می شود و جزو مقربان درگاه الهی قرار می گیرد که این نیز به خاطر تلاش و عمل ما نیست بلکه به احسان الهی است.
عامری وی با اشاره به نامه امیرمومنان علی (ع) به مالک اشتر گفت: حضرت علی (ع) به مالک سفارش کرد مواظب باشد تا هیچوقت مناسبت ها و مناصب سبب غرور او نشود. چون گاهی مدرک تحصیلی یا درجه علمی یا موقعیت اجتماعی باعث غرور انسان می شود؛ در حالی که انسان باید در همه کارهای خود به خدا توکل کند و همانطور که در دعای روز ششم گفته شد، مقام توکل به گونه ای است که حافظ می گوید راهرو گر صد هنر دارد، توکل بایدش.
حجت الاسلام شاه فضل درباره مقام رستگاران در دعای روز دهم گفت: در فراز دیگر از خدا می خواهیم ما را در زمره رستگاران قرار دهد. رستگارانی که خود را در کنار خدا می خواهند و هر نیکی را مشروط به الهی بودن و رنگ خدایی داشتن می پذیرند. رستگاری حقیقی، داشتن سرمایه و امکانات و آسایش نیست. بلکه رستگاری حقیقی آن است که انسان مورد رضایت الهی قرار گیرد و هر آنچه را انجام دهد که معبود از او می خواهد.
استاد معارف دانشگاه علوم پزشکی کاشان اضافه کرد: رستگاری حقیقی در سایه پیروی از دستورهای الهی حاصل می شود و کسانی که در ماه مبارک رمضان بندگی خدا را انجام می دهند و یک ماه روزه داری و شب زنده داری دارند اینها بهترین وسیله برای رسیدن به رستگاری را انتخاب می کنند.
وی اضافه کرد: در فراز پایانی این دعا از خدا می خواهیم تا ما را به خود نزدیک کند و در زمره مقربین درگاهش قرار دهد. لازم به ذکر است که خدا مثل ما انسان ها نیست که جایی داشته باشد تا ما نزد او برویم بلکه معنای تقرب به خدا این است که ما بتوانیم صفات الهی را در خود ایجاد کنیم. بر همین اساس اگر خدا اهل رحمت به بندگان است، ما نیز اهل رحمت باشیم. اگر خدا نسبت به گناهان بندگان ستار است ما هم نسبت به اشتباهات دیگران ستار باشیم و به همین شکل بتوانیم هر صفت نیکویی که در خدا وجود دارد را در خود ایجاد کنیم.
این حافظ قرآن با اشاره به آیه ۱۷ سوره سجده گفت: کسانی که در زمره مقربین درگاه الهی هستند لذت و بهره ای از دنیا و آخرت می برند که هیچکس نمی تواند آن را تصور کند. ماه رمضان بهترین فرصت برای رسیدن به قرب الهی است. همه آنچه در این دعا از خدا می خواهیم از احسان و تفضل او می خواهیم چرا که او نهایت درخواست درخواست کنندگان است.
نظر شما