به گزارش ایرنا، اگر خواهان این هستید که با زندگی مردمان کُرد در گذشته‌های دور و سده معاصر آشنا شوید بازدید از خانه کُرد سنندج می‌تواند گزینه بسیار مناسبی برای شما باشد.
خانه کُرد در دل عمارت آصف قرار دارد که پس از آن که این بنا از خانواده آصف وزیری به تملک اداره کل میراث فرهنگی کردستان درآمد، امروزه به عنوان موزه مردم شناسی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
عمارت آصف از سال ۱۳۸۲ به عنوان خانه کُرد تغییر نام و کاربری داد و یکی از قدیمی‌ترین و با ارزش‌ترین بناهای تاریخی موجود در استان کردستان است که در چهار دوره ساخت و تکمیل شده است.
تاریخ دقیقی از سال ساخت این بنا وجود ندارد، اما آن گونه که آمده این عمارت توسط «آصف اعظم» (میرزا علی نقی خان لشکرنویس) در دوره صفویه احداث شده و در دوره‌های قاجار و پهلوی تکمیل‌تر شده است.
برای بازدید خانه کُرد باید به خیابان امام خمینی(ره) شهر سنندج بروید که علاوه بر آن، بناهای تاریخی دیگر همچون موزه باستان شناسی(عمارت حبیبی)، مسجد جامع دارالاحسان و عمارت مشیردیوان نیز در نزدیکی این بنا قرار دارند.
اولین چیزی که در نگاه اول توجه انسان را به سمت خود جلب می کند، سر در نیم هشتی آن است، پس از گذر از درب اصلی، دالان ورودی قرار دارد که بعد از گذر از این دالان، حیاط اصلی عمارت دیده می‌شود.
خانه کُرد دارای چهار حیاط است
در مجموع این عمارت دارای چهار حیاط بیرونی(اصلی)، اندرونی، مستخدمین و مطبخ است که حیاط اصلی مستطیل شکل بوده و ۲ ایوان و آب‌نما و باغچه و چند درخت در فضای آن دیده می‌شود.
حیاط اندرونی در ضلع شمالی عمارت قرار دارد و بر اساس معماری بومی ساخته شده است. این حیاط به صورت ۲ طبقه، با یک طبقه زیرزمین و ایوانی با شش ستون چوبی و تزیینات گچبری ساخته شده و دارای آب‌نمایی لوزی شکل با باغچه‌هایی در اطراف است.
حیاط مستخدمین نیز در ضلع جنوبی مجموعه و در کنار دالان ورودی واقع شده است و در گوشه همین ضلع جنوبی عمارت هم حیاط کوچک دیگری قرار دارد که به حیاط مطبخ معروف است و دارای آب‌نمایی سنگی است.
شیوه معماری خانه کُرد
شیوه معماری و تزئینات عمارت آصف چشم هر ببیننده‌ای را به سمت خود جلب می‌کند، بویژه تالار اصلی آن که در ضلع شمالی با تزیینات منحصربفرد شامل گچ بری‌ها، مقرنس کاری و اورسی زیبا با نقوش هندسی تحسین علاقمندان به تاریخ و فرهنگ را بر می‌انگیزد.
الگوی معماری مسکونی این بنا با خانه‌های اصفهان و تهران و بویژه با ابنیه‌های مسکونی دوره قاجار کاملاً مشابه است.
خانه کُرد شامل بخش‌های مختلفی از جمله نگارخانه و حیاط ورودی، حمام، غرفه‌های زندگی شهری، مکتب خانه، قلاب بافی، زیورآلات، بخش کشاورزی، مشاغل و فنون، بخش اسناد و عکس‌های تاریخی، اتاق خان، بخش پوشاک، غرفه شکار، غرفه صنایع دستی، غرفه بخش مطبخ، زندگی روستایی، کتابخانه و مرکز اسناد است.
در فضای داخلی یکی از اتاق‌های خانه کُرد، نحوه زندگی مردم کُرد در زمستان و در اتاقی دیگر در فصل بهار به تصویر کشیده شده است.
کلاس درس یا مکتب خانه قدیم
مکتب‌خانه هم در یکی دیگر از اتاق‌های این موزه قرار دارد که یک استاد و چهار کودک پسر با لباس‌های محلی حلقه زده و در مقابل آنها کتاب‌هایی بر روی کرسی قرآن دیده می‌شود.
مکتب‌خانه در واقع یک کلاس درس بوده که در آن معمولا علوم اسلامی، قرآن و کتاب‌های شاعران بزرگ همچون گلستان سعدی تدریس می‌شده است.
حمام تاریخی خانه کُرد یادگار دوران قاجار
از دیگر قسمت‌های مهم این عمارت، حمام آن بوده که از زیباترین حمام‌های تاریخی سنندج است و دارای ستون‌های سنگی حجاری شده و تزیینات آهک بری و کاشی کاری است.
حمام دارای خزینه است و یک دلاک و مشتری با لباس مخصوص حمام در فضای آن دیده می‌شوند.
عرض راهروهای حمام به قدری باریک ساخته که ۲ نفر همزمان نمی‌توانند از کنار هم عبور کنند، هرچند این نوع ساخت راهرو حتما دلیل خاصی داشته است، مثلا به جهت جلوگیری از هدررفت گرمای داخل حمام شاید اینگونه ساخته شده باشد.
این حمام در زمان قاجاریه بنا شده و شیوه ساخت آن از نوع معماری اصفهانی بوده و تنها مورد استفاده شخصی خانواده آصف بوده است.
اتاق پوشاک، نمونه از پوشش کُردهای سراسر دنیا
بخش پوشاک نیز یکی دیگر از قسمت‌های جذاب خانه کُرد است که در آن لباس مردان و زنان تمامی مناطق کردنشین از جمله استان‌های کردستان، کرمانشاه، ایلام، مناطق کردنشین آذربایجان غربی، خراسان و کشورهای ترکیه، سوریه و عراق از گذشته تا به امروز دیده می‌شود.
البته استفاده از برخی از این نوع لباس‌ها در حال حاضر بسیار کمرنگ و یا به طور کلی منسوخ شده است.
اتاق اسناد و عکس‌های تاریخی هم از جمله بخش‌هایی است که علاقمندان خاص خود را دارد و در آن می‌توان اولین سندهای ازدواج و معاملات و همچنین عکس‌هایی از نحوه پوشش مردم کُرد را در یک سده گذشته به چشم دید.
در یکی دیگر از اتاق‌ها نیز آثار نازک کاری زنده یاد «علی اکبر بهزادیان» نازک کار چیره دست سنندجی وجود دارد که در قالب ۱۳۰ قطعە در معرض دید عموم قرار گرفتە است.
این آثار نمونه‌ای از ۶۷ سال کار و تلاش این استاد زیردست نازک کاری کردستان است که از تنەها و چوب درختان آثاری را خلاقانە ساخته است تا در تاریخ ماندگار شوند.
در اتاق دیگری نیز سردیس‌های مجسمه‌ای نام آوران، مشاهیر و بزرگان کُرد و ایران زمین را می‌توان نظاره کرد که ساخته دست «هادی ضیاالدینی» هنرمند مجسمه ساز مشهور سنندجی است.
در این قسمت سردیس‌های "امان‌الله خان اردلان (والی کردستان)، صلاح‌الدین ایوبی(فرمانده کُرد)، شیخ شهاب‌الدین سهروردی(شاعر و فیلسوف)، مولوی کُرد(شاعر)، ملا حسن حزین (خطاط)، میرزا محمدرضا کلهر (خوشنویس)، مظهر خالقی (موسیقیدان)" و برخی از مفاخر و مشاهیر برجسته را می توان مشاهده کرد.
غرفه‌های مشاغل و کسب و کارهای مردم کردستان
غرفه‌های متعددی هم به مشاغل و کار و پیشه‌های مردم مناطق کُردنشین از جمله آهنگری، مسگری، خراطی، نجاری، چاقوتیزکنی، جولایی، شکار، ماهیگیری، مطبخ، کشاورزی و دامداری اختصاص یافته و وسایل و ابزارآلات قدیمی نیز در آنها دیده می‌شود.
از دیگر نگات قابل توجه خانه کُرد وجود یک سفره خانه سنتی است که در سمت راست همان دالان ورودی قرار دارد و مکان با آرامش و زیبایی برای صرف غذا و نوشیدن چایی است.
نمایشگاه صنایع دستی خاص منطقه کردستان نیز در بیشتر مواقع سال در مجاورت همان سفره خانه سنتی برپا است و بسیار مورد استقبال علاقمندان قرار می‌گیرد.
آب موردنیاز مجموعه عمارت آصف از یک رشته قنات از غرب سنندج تامین می‌شود و برای تنظیم و تقسیم مناسب آب، فضایی در کنار دالان ورودی ساخته شده که به اتاق تقسیم آب معروف است و اکنون آب، آب‌نمای مقابل تالار، حوض حیاط‌های مستخدمین، مطبخ و اندرونی از آن تامین می‌شود.
خانه کُرد را بزرگترین موزه مردم شناسی در ایران می‌دانند که یک قوم خاص (قوم کُرد) را معرفی می‌کند و علاوه بر کُردهای ایران آثاری از اکراد سایر نقاط جهان را نیز در بر گرفته است.
برگزاری مراسم جشن نوروزگاه در ایام نوروز
این روزها که ایام عید است مراسم جشن نوروزگاه در خانه کُرد سنندج در حال برگزاری است که شامل برنامه‌های فرهنگی و هنری همچون هلپرکی(رقص محلی) و نمایش آداب و رسوم خاص منطقه بوده و بسیار مورد توجه بازدیدکنندگان قرار گرفته است.
آیین جشن نوروزگاه از دوم فروردین ماه شروع شده و تا ۱۲ همین ماه ادامه دارد و در مجاورت آن محصولات صنایع دستی، سوغات و غذاهای محلی نیز برای گردشگران عرضه می‌شود.
خانه کُرد هر ساله توجه گردشگران زیادی را از داخل و خارج از کشور به سمت خود جلب کرده است و بیشتر کسانی که به سنندج سفر می‌کنند از این مجموعه بازدید به عمل می‌آورند.
مجموعه عمارت آصف(خانه کُرد) که حدود چهار هزار مترمربع عرصه و اعیانی دارد، در سال ۱۳۷۵ به شماره ۱۸۲۲ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
پارک آبیدر و موزه خانه کُرد سنندج، دریاچه زریبار مریوان، منطقه هورامان، غار کرفتو دیواندره، روستای پالنگان کامیاران، بازار شهرهای سنندج، بانه و مریوان و قرآن تاریخی نگل از جمله مکان‌های گردشگری استان کردستان است که هرساله بیشترین آمار بازدید گردشگران را به خود اختصاص می‌دهد.
تاکنون ۲ هزار اثر شامل آثار تاریخی، غارهای طبیعی، درختان کهنسال، میراث منقول(بناها، محوطه و تپه‌ها)، قنات و مکان‌های طبیعی در استان کردستان شناسایی شده که از این تعداد ۹۵۰ اثر آن به ثبت ملی رسیده است.
نظر شما