باغ بلبل، بازار هنر، گنبد و جلوخان بی‌بدیل مدرسه چهارباغ به همراه بخشی از بدنه و رواق‌های این مدرسه، هتل جهان و ایوان گشاده بناهای پهلوی، به همراه درختانی که از عناصر اصلی این خیابان هستند، جملگی، چهارباغ دردانه اصفهان را آراسته‌اند.
هشت باغ صفوی و یا به تعبیری یازده باغ پیرامون چهارباغ به همراه سردرها و کوشک‌هایشان در گذر زمان رو به ویرانی رفتند. قاجار دوران این گذار بود و پهلوی باز پرده‌ای دیگر از حیات چهارباغ را متبلور کرد. باغ‌ها جایشان را به هتل‌ها و کافه‌ها دادند و اینبار عصر نو و تجددگرایی، رنگ خود را بر چهارباغ پاشید و باز حیات اجتماعی چهارباغ، جان دیگر گرفت.
هتل جهان اولین هتل مدرن اصفهان در غرب چهارباغ شکل گرفت و بیست سال مرکز تئاتر اصفهان شد. پیش از آن اما نمایش پرده‌هایی از رستم و سهراب در این هتل شهره بود. چهارباغ به مرور سینماها، کافه‌ها، مغازه‌های صنایع دستی ممتاز و کتابفروشی ها را در خود جای داد؛ اینبار باغ‌های صفوی نقش‌شان را در سکون و حرکت مردم در چهارباغ به مراکز فرهنگی و اجتماعی دوران جدید دادند.
در دورانی که گذشت، چهارباغ تصویر صفوی‌اش را از دست داد و کف صفوی، زیر بسترسازی‌های قاجار و پهلوی مدفون شد، اما چهارباغ باز هم به حیات اجتماعی خود ادامه داد، گرچه تصویر کالبدی‌اش دچار تغییر و گسست شد. در نیم قرن اخیر و به مرور در تکوین و توسعه شهر اصفهان نقش فرهنگی چهارباغ رنگ باخت. به اعتقاد کارشناسان، برخی اقدامات دهه‌های اخیر چون عبور مترو از زیر چهارباغ، بدنه‌سازی شرقی چهارباغ از جمله اقداماتی بود که موجب آسیب به عناصر تشکیل‌دهنده چهارباغ شد.
پیاده‌راه‌سازی چهارباغ اولین بار در سال ۵۳ در طرح جامع اصفهان از سوی شرکت مشاور ارگانیک مطرح شد. در اواخر دهه هشتاد شرکت مشاور باوند مطالعات پیاده راه سازی چهارباغ را در بازنگری طرح تفضیلی برعهده گرفت؛ مطالعاتی که نتوانست به طرح تبدیل شود و عاقبت شهرداری اصفهان طرح پیاده راه‌سازی چهارباغ را عملیاتی کرد.
گزارش و اجرا: معصومه شهباز ، تدوین: عاطفه جعفری نژاد
نظر شما