هر چند ایران و آمریکا برای برداشتن نخستین گام برجامی به قول معروف توپ را در زمین طرف مقابل می اندازند اما با نگاهی به سیگنال های انعکاس یافته می توان به این نتیجه رسید که بازگشت آمریکا به برجام در دولت دموکرات بایدن دور از ذهن نیست. همین موضوع هراس به دل دشمنان جمهوری اسلامی ایران افکنده ‌است؛ هراسی که باعث شده به انحای مختلف برای تغییر دیدگاه بایدن بکوشند.

کارشکنی کج‌دار و مریز محور عربی

کشورهای عربی منطقه که در دولت دموکرات اوباما، فرصتی برای کارشکنی نمی یافتند و در نهایت نظاره گر امضای توافق هسته ای بین تهران و ۱+۵ بودند، در دولت ستیزه جوی ترامپ فرصت عرض اندام یافتند و در موضوعات مختلف برجامی و غیر برجامی، دشمنی خود را با ایران آشکار ساختند. به عنوان نمونه پس از اینکه ترامپ سپاه پاسداران را در فهرست گروه های تروریستی مد نظر وزارت امور خارجه گنجاند، این اقدام با استقبال آل سعود مواجه شد و وزارت خارجه عربستان با انتشار بیانیه ای، خشنودی خود را از این تصمیم اعلام داشت. در جریان حمله به نفت کش ها در بندر فجیره و دریای عمان نیز عربستانی ها مستقیما آن را به ایران نسبت دادند.

همچنین محور عربی در دوره ترامپ از هیچ کوششی برای انزوای ایران دریغ نکرد. شورای همکاری خلیج فارس به رهبری عربستان مهرماه در آستانه لغو تحریم‌های تسلیحاتی ایران در قطعنامه ۲۲۳۱ از شورای امنیت سازمان ملل درخواست تمدید تحریم تسلیحاتی ایران را کرد. این سازمان در بیانیه‌ای، ایران را به مداخله در کشورهای همسایه متهم و بر ضرورت تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران تاکید کرد.

تلاش دولت‌های عربی منطقه با شکست آمریکا در صحن شورای امنیت و پایان ‌یابی زمان تحریم‌های تسلیحاتی پنج ساله، راه به جایی نبرد. آنها اینک دست به دامان بایدن شده‌اند به امید آن که رییس جمهوری جدید آمریکا از راهی که اوباما رفته بود، دور شود؛ راهی که پایان آن اجرای برجام و پایبندی دو طرف توافق به مفاد آن است.

چندی پیش «ترکی الفیصل» رییس پیشین سازمان اطلاعات سعودی و سفیر پیشین این کشور در آمریکا از بایدن درخوست کرد که در هر مذاکره احتمالی جدید با ایران، متحدان منطقه‌ای واشنگتن را نیز در نظر بگیرد. همچنین وی خطاب به بایدن ادعا کرد: اشتباهات و کاستی‌های توافق قبلی نباید تکرار شود، هر توافق غیرجامعی، صلح دایمی و امنیت را در منطقه ما محقق نخواهد کرد.

همچنین «عبداللطیف رشید الزیانی» وزیر امور خارجه بحرین نیز به پایگاه خبری آمریکایی «اکسیوس» گفت که انتظار دارد دولت بایدن قبل از پیش رفتن به سمت یک توافق هسته‌ای جدید، با بحرین و دیگر کشورهای خلیج‌فارس مشورت و رایزنی کند.

افزون بر آن، «یوسف العتیبه» سفیر امارات در آمریکا که با کمک ترامپ نقش مهمی در عادی‌سازی روابط کشورش با رژیم صهیونیستی داشته در گفت‌وگو با شبکه ۱۲ تلویزیون رژیم صهیونیستی اظهار داشت به دستیابی به یک توافق جدید با تهران باور دارد اما در این توافق نه فقط یکی از مشکلات بلکه همه آن‌ها باید مطرح شوند.

در مجموع، دول عربی منطقه با ورود بایدن به کاخ سفید و پررنگ‌تر شدن احتمال بازگشت واشنگتن به برجام، تلاش می‌کنند تا مطالبات خود را با مطرح کردن ایده لزوم حضور همسایگان ایران در مذاکرات آتی به کرسی بنشانند؛ همانند طرحی که «امانوئل مکرون» پیشنهاد داد تا بازیگران منطقه ای همچون عربستان نیز در مذاکرات آتی مشارکت داشته باشند. این ایده اما قاطعانه از سوی مقامات جمهوری اسلامی رد و تاکید شد که دیپلمات های تهران تنها پشت میز مذاکره با اعضای برجام خواهند نشست.

 مواضع خصمانه رژیم صهیونیستی

در دولت اوباما به دلیل مذاکرات هسته ای و دستیابی به برجام، واشنگتن و تل آویو روابط تیره ای را تجربه کردند اما در دولت ترامپ اوضاع بکلی دگرگون شد تا جایی که ترامپ برای حمایت از اسراییل اقدامات زیادی انجام داد که انتقال سفارت از تل آویو به بیت المقدس و خروج از پیمان یونسکو تنها دو مورد آنها بود. همچنین ترامپ تلاش زیادی را برای اجماع محور عبری – عربی در مقابل جمهوری اسلامی ایران به کار بست.

مقامات رژیم صهیونیستی مواضعی به شدت خصمانه تر از دول عربی منطقه نسبت به ایران دارند و اظهارات تند و ستیزه جویانه آنان حاکی از آن است که با هر نوع مذاکره ای پیرامون برجام مخالفت اند. چندی پیش «ران درمر» سفیر اسراییل در واشنگتن در نشستی با حضور همتایان اماراتی و بحرینی خود گفت که بایدن در صورت بازگشت به برجام مرتکب خطایی بزرگ خواهد شد. سفیر اسراییل ابراز امیدواری کرد که رییس جمهوری منتخب آمریکا با ملاحظۀ خاورمیانۀ جدید پس از امضای توافقات صلح میان اسراییل، امارات و بحرین بکوشد به جای بازگشت به برجام، روند عادی‌سازی مناسبات اسراییل و دیگر کشورهای خاورمیانه را ادامه بدهد.

از طرفی «زاخی هانگبی» وزیر همکاری‌های منطقه‌ای اسراییل نیز با بیان اینکه مواضع بایدن در مورد توافق هسته‌ای ایران می‌تواند به جنگ بین اسراییل و ایران منجر شود، گفت: بایدن مدت‌هاست که علنا می‌گوید به توافق هسته‌ای با ایران باز خواهد گشت. من این را چیزی می‌دانم که در نهایت منجر به رویارویی اسراییل و ایران خواهد شد.

مقامات رژیم صهیونیستی در دولت ترامپ تلاش زیادی را برای بسترسازی یک جنگ تمام عیار بین تهران و واشنگتن به کار بستند. آنها در پی آن بودند که هزینه تقابل با ایران را بر دوش ترامپ و دولت جمهوریخواه آمریکا قرار دهند که در این زمینه ناموفق بودند. ترامپ به دلیل تجارب جنگ آمریکا در عراق و افغانستان و هزینه های چشمگیر مالی و جانی ناشی از وقوع جنگ تمام عیار با ایران به عنوان کشوری قدرتمند با نفوذ منطقه ای بالا، تحت تاثیر تحریکات و تشویقات اسراییل قرار نگرفت.

اینک نیز مقامات رژیم صهیونیستی در صدد غیرصلح آمیز جلوه دادن برنامه هسته ای ایران هستند. انها با هدف فشار بر بایدن و آژانس بین المللی انرژی اتمی، بازه های زمانی مختلف را برای دستیابی ایران به بمب هسته ای مطرح می کنند. آخرین مورد این اتهام زنی ها به ادعای «یووال اشتاینیتز» وزیر انرژی اسراییل برمی گردد که تاکید داشت «ایران برای ساخت اولین سلاح هسته‌ای ۶ ماه زمان نیاز دارد».

واهمه اپوزیسیون خارج کشور از انتخاب بایدن

در کنار محور عبری و عربی و اسراییل، اپوزیسیون خارج از کشور نیز با روی کار آمدن بایدن به هراس افتاده و از تریبون های مختلف، نسبت به بازگشت آمریکا به برجام هشدار می دهند. به عنوان نمونه یکی از بازماندگان خاندان پهلوی چند روز پیش، پیوستن دوباره آمریکا به توافق هسته‌ای را یک خطای بزرگ دانست و با هدف متقاعدسازی بایدن و انصراف او از الحاق به برجام، این بازگشت مجدد را تسلیم رییس جمهوری آمریکا در برابر باج خواهی جمهوری اسلامی ارزیابی کرد.

از نگاه ناظران، دشمنان جمهوری اسلامی ایران در سال های پسابرجام که شکست سیاسی پرهزینه ترامپ را در مجامع مهم بین المللی از سازمان ملل گرفته تا شورای امنیت مشاهده کردند، اینک به هر قیمتی که شده با بازگشت آمریکا به این توافق مخالفت می ورزند. آنها به این درک رسیده اند که اجرای برجام و عادی سازی مناسبات اقتصادی ایران با جهان بر قدرت و بازیگری تهران در منطقه و جهان خواهد افزود و آنها را بیش از پیش به انزوا خواهد راند.