زنده‌نام محمدرضا حسن‌بیگی، کتاب پژوه، نویسنده و از فعالان عرصه مطبوعات شامگاه چهارشنبه (اول بهمن) در سن ۶۹ سالگی بر اثر ابتلا به کرونا دارفانی را وداع گفت.
محمدرضا حسن‌بیگی طی یکی دو دهه اخیر عمده فعالیت فرهنگی خود را بر نگارش و اجرای برنامه‌های رادیویی در حوزه‌های کتاب، ادبیات و شعر متمرکز کرده بود. هرچند وی فعالیت مطبوعاتی خود را در سال‌های پیش از انقلاب شکوهمند اسلامی آغاز کرد و در طی این دوران با نشریاتی همچون اطلاعات هفتگی، جوانان امروز، خانواده، اسرار، جوان امروز در مقام نویسنده و یا دبیر سرویس همکاری داشت.
زنده‌نام حسن‌بیگی همچنین سال‌ها با رادیو فرهنگ به عنوان نویسنده، کارشناس و مجری همکاری نزدیکی داشت و علاوه بر برنامه «هفت کوچه» با روایت فرهنگ مردم و تهران قدیم در مسابقه «کتابستان» نیز به عنوان طراح سوال و مشاور محتوایی (سردبیر) همکاری می‌کرد.
آخرین برنامه به سردبیری و طراحی سوالات مسابقه کتابستان محمدرضا حسن‌بیگی ظهر امروز جمعه (سوم بهمن ماه) ساعت ۱۲ و ۳۰ دقیقه از آنتن شبکه رادیویی فرهنگ پخش شد.
زنده‌نام حسن‌بیگی مولف کتاب‌هایی همچون تهران قدیم، بازارها و بازارچه‌ها، زیارتگاه‌های تهران، از بلدیه تا شهرداری، آخرین سلطان و غیره بود.
برای آشنایی با ویژگی‌های اخلاقی و حرفه‌ای زنده نام محمدرضا حسن‌بیگی با رویا ولی‌زاده تهیه‌کننده دو برنامه کتابستان و هفت کوچه و مهدی دادجو مدیر گروه کتاب شبکه رادیویی فرهنگ که دو برنامه نام برده از مجموعه برنامه‌های این گروه شبکه رادیویی فرهنگ بود به گفت‌وگو پرداختیم.
در کار با زنده‌نام حسن‌بیگی خیالتان از هر حیث راحت بود
رویا ولی‌زاده ضمن تسلیت فقدان این پژوهشگر و فعال مطبوعاتی به جامعه رادیو و خانواده وی به خبرنگار فرهنگی ایرنا گفت: زنده‌یاد حسن‌بیگی در کار و حرفه خود که نگارش و پژوهش متن‌های رادیویی و مطبوعاتی بود آن‌چنان حرفه‌ای بود که تمام همکاران در تعامل با وی ازنظر محتوا و کیفیت آثار خیال‌شان راحت و آسوده بود. مطالبی که او ارائه می‌کرد بسیار گزیده و بازگوکننده فصل و فضای اصلی مورد ساخت برنامه بود و به‌هیچ‌وجه حشو و اضافات در آثار او به چشم نمی‌خورد.
درحقیقت شناسنامه و هویت برنامه‌هایی که زنده‌نام حسن‌بیگی برای آنها قلم می‌زد و متن می‌نوشت، شناسنامه‌ای کاملاً روشن و قابل ارتباط‌گیری با هر نوع مخاطب علاقه‌مند در عرصه فرهنگ و هنر، خاصه حوزه کتاب، ادبیات و شعر بود. او در بحث نوشتاری بسیاری از نکاتی که مدت‌هاست در نوشتار متن رادیویی فراموش شده بود را هنوز رعایت می‌کرد و همین مسئله قرائت متن را برای گوینده بسیار راحت‌تر و همچنین فضاسازی برنامه که کار اصلی تهیه‌کننده است را بسیار سهل‌الوصول تر می‌کرد.
ولی‌زاده تصریح کرد: قلم زنده‌نام حسن‌بیگی در برنامه‌های رادیویی به‌ویژه برنامه‌هایی که با محوریت کتاب، شعر و ادبیات در ارتباط بود به‌عنوان شناسه آن برنامه‌ها شناخته می‌شد. به بیان ساده‌تر وقتی که کار را به زنده‌نام محمدرضا حسن‌بیگی می‌سپردی خیالتان در مقام تهیه‌کننده راحت بود.
قلم حسن‌بیگی تضمین آرامش خاطر و کیفیت برنامه‌سازی برای تهیه‌کننده بود
ولی‌زاده در تأیید قدرت قلم و پیش‌برندگی برنامه با محوریت متن‌های حسن‌بیگی گفت: زمانی که یک تهیه‌کننده، به ویژه در برنامه‌های زنده میکروفونی را به گوینده می‌سپارد باید از دانش و اشراف او در حوزه ادبیات معیار اطمینان داشته باشد. همچنین باید در هر حوزه و برنامه‌ای در انتخاب گوینده، فردی را برگزیند که هنگام سپردن میکروفن زنده این اطمینان را داشته باشد که او همسو با خط، ربط، محور و تم برنامه صحبت می‌کند. متن‌های محمدرضا حسن‌بیگی نیز چنین آرامش خاطر و امنیت برنامه‌سازی را در اختیار تهیه‌کنندگانی که با او در مقام نویسنده کار می‌کردند قرار می‌داد.
وی با اشاره به آنکه زنده‌نام حسن‌بیگی پشتوانه برنامه‌هایی بود که با آنها همکاری می‌کرد یادآور شد: دانش، نگاه پژوهشی و قلم زنده‌نام حسن‌بیگی برای محتوا و متن برنامه پشتوانه محکمی بود. آخرین برنامه‌ای که از او پخش می‌شود امروز (جمعه سوم بهمن ماه) مسابقه کتابستان است که آخرین متن این نویسنده در طی سال‌ها فعالیت او در رادیو به شمار می‌رود. متنی که او برای این مسابقه با محوریت کتاب می‌نوشت نشان‌دهنده اشراف او در حوزه کتاب‌شناسی و دامنه وسیع مطالعاتی او نه‌تنها در حوزه ادبیات و شعر که در تمامی حوزه‌ها بود.
این تهیه‌کننده رادیو فرهنگ تصریح کرد: همین مسئله باعث شده بود که مسابقه کتابستان به‌عنوان یکی از برنامه‌های برتر و شناخته‌شده شبکه رادیویی فرهنگ در حوزه کتاب شناخته شود و مخاطبان خاص خود را نیز جذب این برنامه کند.
ویژگی حسن‌بیگی که کمتر در نویسندگان امروزی برنامه‌های رادیویی وجود دارد
ولی‌زاده دیگر ویژگی متن‌های نوشتاری محمدرضا حسن‌بیگی را به دقت و اشراف او در انتخاب متن‌های مناسب با طیف مخاطبان، گروه سنی و دامنه هدف مخاطبان هر برنامه دانشت و خاطرنشان کرد: چنین ویژگی کمتر در قلم نویسندگان برنامه‌های رادیویی در زمان حاضر وجود دارد. که زنده‌نام حسن‌بیگی از این ویژگی برتر و ممتاز برخوردار بود. به همین سبب برنامه‌هایی که با قلم او تولید می‌شد در جذب و همراهی مخاطب نسبت به دیگر برنامه‌ها توفیق بالاتری را داشت.
وی درباره دیگر تجربه همکاری با زنده‌نام حسن‌بیگی در برنامه هفت کوچه گفت: پیش از آنکه تهیه‌کننده این برنامه شوم، اجرا و کارشناسی این برنامه بر عهده زنده‌نام حسن‌بیگی بود. با شنیدن چند برنامه، پیش از پذیرفتن تهیه‌کنندگی این برنامه، دانش، اشراف، ادبیات و شیوه گویندگی او مرا تحت تاثیر خود قرار داد.
وی افزود: همین مسئله بود که پذیرفتن این برنامه برای تهیه‌کنندگی را برای من ساده‌تر کرد چرا که اطمینان داشتم با توجه به حضور چنین فردی در مقام کارشناس - مجری امر پیش‌برندگی این برنامه حتی با تغییر تهیه‌کننده نه‌تنها خللی در آن وارد نخواهد ساخت که می‌تواند در مسیر صعودی که از پیش آغاز کرده بود به حرکت خود ادامه دهد.
ویژگی ممتاز محمدرضا حسن‌بیگی از دیدگاه مخاطبان برنامه‌های رادیویی
این تهیه‌کننده شبکه رادیویی فرهنگ در بیان دیگر ویژگی‌های حسن‌بیگی به ارتباط‌گیری او با مخاطبان اشاره کرد و گفت: استفاده کردن از بیان و ادبیات ساده و روان و انتخاب درست از آداب و رسوم عامه برای انتقال محتوای برنامه هفت کوچه که براساس ادبیات عامه استوار بود، باعث شده بود تا مخاطبان نیز اقبال بسیار خوبی از این برنامه داشته باشند.
وی ادامه داد: مخاطبان در ارسال پیامک‌ها و ارتباطات تلفنی نیز بارها نسبت به اشراف و زبان ساده و بی‌تکلف و درعین‌حال تاثیرگذار حسن‌بیگی تاکید کرده بودند. این خود یکی دیگر از رموز موفقیت زنده‌نام حسن‌بیگی در عرصه اجرا در حوزه برنامه‌سازی رادیو به شمار می‌رفت.
قدرت زبان تصویری زنده‌نام حسن‌بیگی برای کار در رسانه‌ای شنیداری
مهدی دادجو مدیر گروه کتاب شبکه رادیویی فرهنگ نیز در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا ضمن تسلیت فقدان و درگذشت زنده نام حسن‌بیگی، او را یکی از چهره‌های شناخته‌شده در عرصه نگارش متون رادیویی و اجرای برنامه‌های فرهنگی با محوریت کتاب و ادبیات عامه دانست و یادآور شد: یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های ماندگار زنده‌نام حسن‌بیگی تسلط او بر اشراف و شناخت از رسانه‌ای چون رادیو بود.
وی ادامه داد: ادبیات رادیو برخلاف ادبیات رسانه‌ای تصویری چون تلویزیون (سیما) رویکرد و نگرشی متفاوت را می‌طلبد. علاوه بر آنکه برنامه‌های رادیویی ستون خود را بر ادبیات معیار قرار می دهند اما به سبب آنکه رادیو، رسانه‌ای شنیداری است، نیازمند بهره‌گیری از ادبیاتی متفاوت همراه با زبان تصویری و درعین‌حال روایتی ساده و به دور از مطنطن‌گویی برای برقراری ارتباط با طیف وسیع‌تر مخاطبان به شمار می رود که زنده نام حسن بیگی از این ویژگی نیز بسیار بهره می‌برد.
سهم زنده‌نام حسن‌بیگی در جذب مخاطبان جوان به برنامه‌های رادیویی و کتاب
مدیر گروه کتاب شبکه رادیویی فرهنگ با تاکید بر این مسئله که دامنه کتاب‌شناسی و سیر مطالعاتی زنده‌نام حسن‌بیگی از دیگر وجوه مؤلف و ممتاز این هنرمند فقید به شمار می‌رفت گفت: جایگاه برنامه‌سازی در گروه تخصصی چون کتاب، برای شبکه‌ای مانند فرهنگ، یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌هایی است که می‌تواند در ارتباط‌گیری با مخاطب و تلاش برای ارتقاء سطح کتاب و کتاب‌خوانی و انس با یار مهربان بسیار مؤثر باشد.
حضور کارشناسان و نویسندگانی چون زنده‌نام حسن بیگی با توجه به دامنه‌ای گسترده در حوزه کتاب‌شناسی از یک‌سو و از سوی دیگر مخاطب‌شناسی دقیق، تاثیرگذاری بالایی در جذب و جلب مخاطبان به عرصه کتاب و کتاب‌خوانی دارد.
دادجو در پایان با اشاره به آنکه از دیگر ویژگی‌های بارز فعالیت حسن‌بیگی در شبکه رادیویی فرهنگ ارتباط نزدیک او با نسل جوان بود یادآور شد: همین ویژگی او باعث شده بود که در انتخاب زبان، بیان و ادبیات به‌ویژه برای برنامه‌هایی که مخاطب آن به گروه سنی جوانان بازمی‌گشت بتواند بیشترین اقبال را از سوی جوانان که امروز در مواجهه با انبوه تولیدات رسانه‌ای قرار دارند آنها را به سمت رادیو و برنامه‌های رادیویی جلب کند.
نظر شما