مذاکره یا مخاصمه؟

چندی پیش و در پی تبادل چند زندانی میان ایران و آمریکا، مقامات عالی کاخ سفید این بار تنها در فاصله کمتر از شش ماه تا برگزاری انتخابات ۲۰۲۰ و همزمان با اوضاع سراسر آشفته و آشوب آمریکا به دلیل اعتراض های گسترده ضدنژادپرستی، یک بار دیگر ترفند مذاکره با ایران را مطرح کردند تا شاید بخت آنها را در انتخابات ریاست جمهوری سیزده آبان امسال تقویت کند.

تبادل زندانی و تکرار موضوع مذاکره از سوی طرف آمریکایی درحالی مطرح شده که قرار است فردا(۲۶ خرداد)نشست فصلی شورای حکام انجام شود و تا چند روز دیگر نیز نهمین گزارش دبیرکل سازمان درباره آخرین وضعیت قطعنامه ۲۲۳۱ منتشر می شود؛ دو رویدادی که واشنگتن تقلا می کند از طریق اعمال نفوذ در آن، فتیله فشار حداکثری علیه ایران را بالاتر بکشد. از سویی هم جنگ اقتصادی تمام عیار دولت آمریکا علیه مردم ایران که تا حد تحریم دارو و مواد غذایی نیز پیش رفته، هم چنان در جریان است.

سناریوی تازه دیگر برای تشدید فشار حداکثری علیه ایران، ادعاهای آمریکایی درخصوص حمله سال گذشته به تاسیسات نفتی آرامکو عربستان است که این بار از زبان آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل رانده شده است؛ ادعاهایی بدون پایه واساس مبنی بر نقش ایران در این حملات که قویا از سوی مقامات جمهوری اسلامی تکذیب شد. 

مستاجران کاخ سفید خود بخوبی می دانند مذاکره و فشار حداکثر با هم جمع نمی شوند؛ به نظر می رسد آنها با پیش کشیدن موضوع مذاکره، هدفی جز ترمیم وجهه مخدوش خود نزد افکار عمومی آمریکا برای بازگردان بخشی از بخت انتخاباتی از دست رفته خود نداشته باشند. هرگونه گام صادقانه دولت ترامپ در قبال ایران، بدون تردید باید با اقدام و عمل در زمینه رفع تحریم های غیرقانونی و یکجانبه علیه مردم ایران برداشته شود.

دونالد ترامپ چند روز پیش و به دنبال آزادی زندانیان ایرانی و آمریکایی در توییتی از این رویداد ابراز خوشحالی کرد و ضمن تشکر، از ایران خواست برای توافق جدید تا انتخابات آمریکا صبر نکند.

بی تردید پیشنهاد توافق بهتر و مذاکره از سوی آمریکا همزمان با تشدید فشارها و جنگ روانی کاخ سفید علیه جمهوری اسلامی ایران با یکدیگر همخوانی ندارد و می‌تواند به نوعی بلاتکلیفی و سردرگمی عوامل دولت آمریکا را در قبال ایران و یا ریاکاری کاخ سفید را نشان می‌دهد.

در این میان گزارش ها حاکی است که آمریکا به دنبال تصویب قطعنامه‌ای در نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه ایران است. "لورنس نورمن" خبرنگار ارشد نشریه وال‌استریت ژورنال اخیرا در پیامی توییتری اعلام کرد که اطلاع یافته آمریکایی‌ها به دنبال تصویب قطعنامه‌ای در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هستند که حاوی «محکومیت عدم همکاری ایران با پادمان‌های آژانس» باشد.

"کاظم غریب آبادی" سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین نیز روز گذشته از تداوم کارشکنی‌های آمریکا و متحدانش علیه ایران در نشست فصلی شورای حکام آژانس بین المللی انرژی خبر داد.

در مورد مسئله تمدید تحریم تسلیحاتی ایران از سوی آمریکا باید به این موضوع اشاره شود که به موجب قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد که ذیل توافق هسته‌ای ایران موسوم به برجام با اجماع اعضای شورا به تصویب رسید، جمهوری اسلامی ایران مجاز خواهد بود از ۲۷ مهرماه امسال نسبت به خرید و فروش تسلیحات متعارف اقدام کند اما واشنگتن به دنبال تمدید تحریم تسلیحاتی ایران بوده است.

قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل متحد که پس از توافق هسته ای ایران با ۱+۵ صادر شد، هرگونه دادو ستد تسلیحاتی ایران با کشورهای دیگر را برای یک بازه زمانی پنج ساله تا ۱۸ اکتبر ۲۰۲۰  برابر با ۲۷ مهر ماه ۱۳۹۸ ممنوع اعلام کرد. جمهوری اسلامی ایران هم به نشانه پایبندی به این توافق تاکنون از هرگونه تجارت اسلحه با جهان اجتناب کرده است. تا پایان موعد قانونی تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران چهارماه بیشتر نمانده و تکاپوی آمریکا برای تمدید این تحریم‌ها از ابتدای سال جاری شمسی جدی‌تر شده و هر روز هم ابعاد تازه‌ای به خود می‌گیرد.

کاخ سفید اردیبشهت سال ۹۷ به صورت یکجانبه از توافق هسته‌ای که با قدرت‌های جهان آن را امضا کرده بودند، خارج شد. واشنگتن پس از خروج از برجام تحریم‌های غیرقانونی را نیز علیه ایران اعمال کرد. تهران پس از درخواست‌های مکرر از کشورهای اروپایی برای پایبندی به تعهدات خود در برجام سرانجام اردیبهشت سال ۹۸ و در سالروز خروج آمریکا از برجام اولین گام خود برای کاهش تعهدات در برجام برداشت.  ایران اعلام کرد که در چندین مرحله تعهدات خود در توافق هسته‌ای را کاهش خواهد داد و هر زمان طرفین توافق به تعهدات خود عمل کنند تهران نیز از گام‌های خود عقب نشینی می‌کند.

آمریکا در حالی به دنبال از بین بردن توافق هسته ای و قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل است که مقامات روسیه و چین بر پایبندی‌شان نسبت به این دو توافق تاکید داشته‌اند. مقامات روسیه و چین اعلام کرده‌اند که توافق هسته‌ای و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت یک "واحد یکپارچه" را تشکیل می‌دهند که نمی‌توان آنها را از یکدیگر تفکیک کرد و طبق ماده ۲۵ منشور سازمان ملل، طرف آمریکایی ملزم است که تصمیم‌های سازمان ملل را اجرا کند نه آنکه از طریق اقدامهای غیرقانونی آنها را تضعیف کند.

در این میان با توجه به اینکه ترامپ در مسائل داخلی از جمله انتقادها از مدیریت اوضاع کرونا و اعتراض‌های گسترده به تبعیض نژادی در این کشور به شدت تحت فشار بوده، برای رسیدن به هدفش در انتخاب دوباره به عنوان رئیس‌جمهوری آمریکا به شدت در تنگنا قرار دارد و حتی روز گذشته از شکست احتمالی‌اش در انتخابات سال جاری میلادی سخن به میان آورد.

ترامپ، آشفته از عواقب شیوع کرونا در آمریکا و تظاهرات سراسری علیه نژادپرستی در کشورش، آن هم در آستانه انتخاباتی که به شدت نیاز به رو کردن برگ های برنده نزد مردم کشورش دارد، تحت فشار قرار دارد و اخیر هم اذعان کرده که ممکن است برنده انتخابات نشود هرچند تازه ترین نظرسنجی ها هم حکایت از روند کاهشی شانس ترامپ در این انتخابات است.

تشدید اقدامات خصمانه دولت ترامپ علیه ایران و آغاز جنگ روانی جدید کاخ سفید است. هر چند عیار سیاست‌های نخ‌نمای دولتمردان آمریکایی علیه ایران طی چند دهه اخیر مشخص شده اما لزوم هوشیاری و اتخاذ سیاستهای هوشمندانه در قبال طرح‌های پنهانی و ریاکارانه واشنگتن و هم‌پیمانانش بیشتر از هر زمان دیگری امری مهم به شمار می‌رود.

طبق مقررات بین المللی، ایالات متحده به عنوان ناقض برجام حق ورود به قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد را ندارد  چون اصل توافق را نقض کرده بنابراین صلاحیت هرگونه اظهارنظر و موضع‌گیری در مورد برجام و توافق‌های مرتبط با آن را ندارد.

ترفندی نخ‌نما که هر از گاهی از سوی دونالد ترامپ و مقامات نزدیک به او در قبال ایران و با اهدافی چون بهره برداری انتخاباتی مطرح می‌شود، تا به امروز همواره فاقد عنصر اصلی "صداقت" بوده و ادامه روند فشار حداکثری دولت ترامپ بر ایران در حوزه های گوناگون، شاهدی بر این واقعیت است.

اطهر اینانلو