نسلهای گوناگونی هم در این جلسه آمده بودند که عمری در ادبیات کودک و نوجوان قلم زده بودند و تلاش داشتند تا کودکان و نوجوانان این مرز و بوم را لحظه ای از دانستن و خواندن و آگاهی غافل نکنند تا بتوانند به تربیت انسانهای شریف همچون یمینی شریف بپردازند.
وقتی این جلسه تمام شد با خود فکر میکردم واقعاً در عصر حاضر تا چه میزان نویسندگان و مترجمان حوزه ادبیات کودک و نوجوان را میشناسند و بر نیازهای اطلاعاتی و ذائقه مطالعاتی کودکان و نوجوانان اشراف دارند؟ با توجه به اینکه روزگار آنها با روزگار کودکی و نوجوانی ما کاملاً متفاوت است. عصری که فضای مجازی چنان بر زندگیها سیطره دارد و سایه افکنده که اساساً مفهوم ادبیات کودک ونوجوان هم در حال تغییر و دگرگون شدن است ولی هنوز نتوانسته مغلوب رنگ و لعاب سبک جدید تفکر در فضای مجازی شود.
علی رغم توسعه همه جانبه فناوریهای ارتباطی و اطلاعاتی، مفهوم و کارکرد ادبیات کودک و نوجوان نه تنها محو نشده بلکه به عنوان یک نیاز اساسی ضرورت توجه به آن احساس میشود. به ویژه اینکه تمرکز بر این حوزه و اشراف بر نیازهای اساسی اطلاعاتی کودکان و نوجوانان سبب تقویت تفکر انتقادی در آنها خواهد شد و آنها را از آسیب آلودگیهای اطلاعاتی در فضای مجازی دور خواهد ساخت.
بنابراین در ساحت ادبیات کودک و نوجوان ضرورت دارد چند حلقه درگیر و به هم متصل باشند. خانواده، نویسندگان، مدرسه، کتابخانهها و رسانهها. اتصال هر یک از این نهادها به هم و پرداختن به مقوله ادبیات کودک و نوجوان میتواند به غنی سازی هر چه بهتر و بیشتر منابع اطلاعاتی آنها کمک کند.
اگر نویسندگان و مترجمان ما علائق و نیازهای اطلاعاتی کودکان و نوجوانان را نشناسند و ندانند در دنیای آنها چه میگذرد هرگز نمیتوانند متون مناسب آنها را تدارک ببینند. اگر خانوادهها نتوانند تشخیص بدهند چه منابع اطلاعاتی میتواند مورد نیاز و توجه کودکان و نوجوانان باشد قادر نخواهند بود سبد مطالعاتی و کتابخوانی خانواده را تکمیل کنند و به تربیت افراد فرهیخته و تحویل آنها به جامعه بپردازند.
مدارس نیز در این زمینه سهیم اند و نباید صرفاً دانش آموزان را در فضای خشک کلاسها و دروس متناوب محدود کنند. تقویت کتابخانههای آموزشگاهی و مجموعهسازی این کتابها بر اساس اصول استاندارد ادبیات و متون کودک و نوجوان میتواند زیرساخت تقویت آگاهی و تفکر را در میان کودکان و نوجوانان آماده کند.
از آنجایی که رسانههایی نظیر رادیو و تلویزیون و نیز فضای مجازی نقش برجسته و پررنگی را در جذب مخاطب دارند بهره گرفتن از مشاوره متخصصان ادبیات کودک و نوجوان میتواند به هدفمند کردن برنامههای تولیدی، ترویج آموزش به صورت غیر مستقیم و تقویت تفکر انتقادی بین بچهها بپردازند. کودکان و نوجوانان میتوانند از شخصیتهای گوناگونی که در برنامههای رادیویی و تلویزیونی ایفای نقش میکنند الگوی فراوان بگیرند بنابراین هر کلام و حرکتی که از آنها سر میزند میتواند تا سالهای سال در ذهن این بچهها نقش ببندد و فراموش نشود.
پس چه نیکوست که بیندیشیم برنامههای تولید شده در نهایت باید نگاه آموزشی و تربیتی به صورت بنیادین و اصیل به همراه داشته باشد. در نهایت باید بیان داشت کتابخانههای عمومی و کتابداران این کتابخانهها نقش عمدهای در حوزه ادبیات کودک و نوجوان دارند. آنها با شناسایی رفتار اطلاع یابی و نیازهای اطلاعاتی کودکان و نوجوانان به گردآوری منابع اطلاعاتی مورد نیاز آنها میپردازند و با برگزاری برنامههای گوناگون تلاش میکنند تا نسبت به جذب این افراد به کتابخانهها و تقویت قدرت تفکر و آگاهی در آنها کمک کرده و حلقه نهایی تربیت انسانهایی آگاه، فرهیخته و با تعقل و تدبر باشند.
برگزاری آیینهای گرامیداشت برای فاخران ادبیات کودک و نوجوان همچون عباس یمینی شریف، توران میرهادی و دیگران برای نسل جدید کودک و نوجوان و آشناسازی آنها با تفکر این عاشقان ادبیات کودک و نوجوان، میتواند از جمله راهکارهای تربیت نسلی آگاه و روشن در جامعه باشد.
نظر شما