شمیم رضوی و طراوت دوباره مشهدالرضا(ع)

عطر گلهای صحن و سرای حضرت رضا (ع) و نوای خوش نقاره های بارگاه رضوی امید و سرزندگی را به دلها روان می سازد و بوی معنویت متصاعد شده از این بارگاه جانها را نوازش می دهد.

نام بردن از حضرت رضا (ع)، فرصت طراوت و رویشی دوباره است زین سبب ابر و باران او را می شناسند او که امواج توفان کرامتش تا عمق دلها را می کاود و کوه غم را در قلبها جابه جا می کند و جویبار اشک را بر چهره ها روان می سازد.

گرچه امروز محبوب خراسان از تمام خلق روی پوشانده است اما پیدا و پنهان او را می شناسند، هنوز گرد برخاسته از گام های او در کوچه های خراسان توتیای چشم کسانی است که خاک را به نظر کیمیا می کنند.

در میلاد امام رئوف، هر کس به مشهد آمده، حاجت گرفته، امروز دستها به سوی مضجع او بلند است و دلها چون کبوتران حرمش بر گرد گنبد او می چرخند تا آقای مهربان از حریم قدسی اش با گوشه چشمی دردهای سخت را از دلها برکند.

در این حریم قدسی، آه از همه قلبهای شکسته پر می کشد و چشم ها تَر می شوند، عکس ضریح اوست که در قاب چشمهاست و چشم هر آیینه به نور اوست که روشن است.

زائران از راه دور به سوی حضرت سرازیر شده اند، وقت ورود در حرم او، هوایی اند و وقت خروج از بارگاهش، تازه زمین گیر می شوند.

امروز گلوی بغض کرده زائران علی بن موسی الرضا (ع) به دنبال واژه ای برای گفتن تبریک میلاد است، امروز همه هستی ما، مشهدالرضا (ع) است، عاشقان باز هم به دیدن او که انیس النفوس است آمده اند.

میزبانی از عاشقان امام هشتم (ع) در دهه پربرکت کرامت از چند روز قبل آغاز شده است، خادمان همچون سالهای گذشته حرم را مهیای پذیرایی از مهمانان حضرت کرده اند، امسال با مشارکت ناظران گل و گیاه، حرم مطهر رضوی با ۱۲۰ هزار بوته و پنج هزار شاخه گل طبیعی رُز گل آرایی شده است.

گل آرایی جایگاه ویژه سخنرانی در صحن جامع رضوی، حوض ها، آبنماها و مبادی ورودی پارکینگ ها به صورت تاج و طبق انجام گرفته و در این ایام گلدان های بالای ضریح مضجع منور حضرت رضا (ع) نیز با ۵۰۰ شاخه از انواع گل های با کیفیت تزئین شده است.

شب گذشته به یمن فرا رسیدن سالروز میلاد امام رضا (ع)، نقاره ها چندین بار نواخته شدند و این میلاد خجسته را به عالمیان بشارت دادند و پرچم سبز گنبد حضرت رضا (ع) و پوشش ضریح نیز طی مراسمی باشکوهی تعویض شد.

یک و نیم قرن جشن در حرم رضوی

قدمت جشنهای میلاد امام رضا (ع) در حرم مطهر ملائک پاسبان رضوی واقع در مشهد مقدس به ۱۵۵ سال قبل باز می گردد و اکنون یک دهه با عنوان "کرامت" به این جشن ها اختصاص یافته است.

گنجینه بی نظیری از اسناد تاریخی مربوط به برگزاری جشنهای میلاد امام رضا (ع) در مدیریت اسناد آستان قدس رضوی به عنوان مجموعه ای ارزشمند از فرهنگ رضوی نگهداری می شود که مورد توجه پژوهشگران قرار دارد.

کارشناس مسئول بخش نمایه سازی اسناد سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: حدود ۱۱۵ سند درباره جشن های میلاد امام رضا (ع) در این مرکز نگهداری می شود که قدیمی ترین آن مربوط به سال ۱۲۸۱ هجری قمری است.

زهرا فاطمی مقدم افزود: براساس این سند جشنهای میلاد امام رضا (ع) با مدیریت آستان قدس رضوی در حرم مطهر رضوی برگزار شده بود که به دوره قاجار و زمان سلطنت ناصرالدین شاه مربوط می شود.

وی اظهار کرد: جشن میلاد امام هشتم (ع) در دوره قاجار بنا به قول شیخ صدوق با آداب و آیین خاصی در روز یازدهم ربیع الاول برگزار می شده است.

کارشناس مسئول بخش نمایه سازی اسناد سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی گفت: در این دوره مجالس جشن میلاد امام رضا (ع) که در قالب "مجالس سلام" برپا می شد به طور رسمی در ایوان طلای صحن عتیق و یا گنبد الله وردی خان و با حضور متولی باشی، والی خراسان و سایر صاحب منصبان آستانه ترتیب داده می شد.

فاطمی مقدم افزود: در این مراسم شربت و شیرینی و سایر ملزومات آن توسط تحویل داران تهیه و برای پذیرایی در اختیار پیشخدمت آستانه قرار می گرفت.

وی ادامه داد: چراغانی کردن صحن ها به ویژه صحن عتیق (انقلاب اسلامی) از دیگر اقداماتی است که در شب میلاد امام هشتم (ع) انجام می گرفت، امری که بر انجام آن در نهایت شکوه تاکید می شد.

او اضافه کرد: نواختن نقاره توسط نقاره چیان به جهت ظهور تهنیت، شادیانه و دادن خلعت به برخی کارکنان آستان قدس رضوی از جمله خطیب در این روز از نکات قابل توجه در اسناد موجود در مدیریت اسناد آستان قدس رضوی درباره جشنهای میلاد امام رضا (ع) است.

یادگاری های امام رضا (ع) در موزه و کتابخانه آستان قدس رضوی

کتابخانه آستان قدس ۱۲ هزار و ۴۰۰ نسخه کتابهای خطی، چاپ سنگی و چاپی پیرامون حضرت ثامن الحجج علی بن موسی الرضا (ع) را که قدمت برخی از آنها به ۱۲ قرن می رسد نگهداری می کند.

کارشناس مسئول اداره مخطوطات سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در این باره گفت: در گنجینه مخطوطات این سازمان ۴۰۰ نسخه کتاب خطی و چاپ سنگی مربوط به امام رضا (ع) و یک قرآن منسوب به دستخط آن حضرت وجود دارد.

محمد رضا فاضل هاشمی افزود: قدیمی ترین کتابهای موجود در گنجینه مخطوطات کتابخانه آستان قدس رضوی قرآنی منسوب به دستخط حضرت رضا (ع) است.

وی ادامه داد: نسخ خطی از جمله صحیفه الرضا، مسند الامام الرضا و شرائع الدین شامل روایاتی است که یا توسط خود حضرت کتابت شده و یا به نقل از آن حضرت و به قلم افراد دیگر است.

کارشناس مسئول اداره مخطوطات سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی گفت: بقیه نسخ خطی و چاپ سنگی درباره زندگانی، روایات نقل شده از امام رضا (ع) و احتجاجات حضرت است که در بین آنها "شرح احوال الرضا" که در دوران معاصر توسط سید کاظم عصار نوشته شده معروفیت ویژه ای دارد.

معاون امور موزه های آستان قدس رضوی نیز در این باره گفت: تابلوی "ضامن آهو" اثر فاخر محمود فرشچیان استاد پرآوازه هنر نگارگری کشور از آثار موزه ای مربوط به امام رضا (ع) است که در تالار اختصاصی آثار اهدایی استاد فرشچیان در ساختمان موزه قرآن و نفایس آستان قدس رضوی به نمایش درآمده است.

مهدی قیصری نیک افزود: این استاد هنرمند، حضرت ثامن الحجج (ع) را در هاله‌ای از نور در این اثر نشان می‌دهد و در کانون و مرکز اصلی اثر آهوانی قرار دارند که به ایشان پناهنده شده و از دست صیاد گریخته‌اند و صیاد نادم و پشیمان، کمان را با زانوان شکسته و در حالت تعظیم و تکریم به حضرت رضا (ع) است.

وی سکه های ولایتعهدی امام رضا (ع) را از جمله آثار نفیس موزه حرم مطهر رضوی دانست و گفت: پس از انتصاب این امام بزرگوار به ولایتعهدی مأمون عباسی در هفتم رمضان سال ۲۰۱، سکه‌های طلا (دینار) و نقره (درهم) به این مناسبت به نام آن حضرت ضرب شد.

معاون امور موزه های آستان قدس رضوی گفت: لوح یادبود کنگره جهانی امام رضا (ع) از دیگر آثار ارزشمند این مجموعه است که در تالار مفهومی موزه هدایای مقام معظم رهبری به نمایش درآمده است.

قیصری افزود: آثار متعدد دیگری با موضوع امام رضا (ع) در موزه آستان قدس رضوی وجود دارد که دوستداران فرهنگ و هنر می توانند از آنها دیدن کنند.

۷۴۸۹/‌۱۹۲۲