حقوق مؤلف تاريخ شفاهي در ايران شفاف نيست

به گزارش گروه فرهنگي ايرنا از سي‌و‌دومين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران، نشست «حق مولف در آثار منتشر شده تاريخ شفاهي» جمعه (6 ارديبهشت) به همت پژوهشكده‌ اسناد و كتابخانه ملي ايران و با حضور شفيقه نيك‌نفس، پيمانه صالحي و محسن كاظمي از كارشناسان و محققان تاريخ‌نگاري ايران در سالن شهيد مطهري نمايشگاه كتاب تهران برگزار شد.
محسن كاظمي با تاكيد بر اينكه نظام حقوقي در تاريخ‌شناسي متخصص و شفاف نيست گفت: نظام حقوقي در تاريخ شفاهي مصائب زيادي دارد كه در آن حق مصاحبه شونده رعايت نمي‌شود.
وي عضو نبودن ايران در كنوانسيون برن در دفاع از مالكيت فكري و حق كپي‌رايت را از مهمترين دلايل ضعف ايران در پرداختن به حقوق مالكان فكري دانست.
كاظمي خلاقيت و مصاحبه‌ خلاق را جنبه‌اي تعيين كننده در حق مولف در تاريخ شفاهي عنوان كرد و افزود: به‌ شدت معتقدم شرايط حقوقي هر كتاب با كتاب ديگر متفاوت است و بايد بين خاطره‌نگاري و تاريخ شفاهي تفاوت قائل شد.
اين نويسنده و مولف حوزه‌ تاريخ شفاهي، بر شفاف‌سازي حقوق و قوانين در ارتباط با مصاحبه‌گر، مصاحبه شونده و تدوينگر تاكيد كرد و آن را لازمه و اصل اول براي انعقاد تفاهم‌نامه‌‌هاي كار دانست.

***لزوم توجه به حقوق مصاحبه‌گر در تاليف تاريخ شفاهي
شفيقه نيك‌نفس مسئول تاريخ شفاهي سازمان اسناد و كتابخانه ملي نيز در اين نشست تاريخ شفاهي را از بحث‌‌هاي مهم در بخش اسناد ملي و سنت دانست و افزود: تمهيداتي انديشيده‌ايم تا در كنار حفظ حقوق مصاحبه شونده، حقوق مصاحبه‌گر هم مورد توجه و حمايت قرار گيرد.
وي مصاحبه‌گري در تاريخ شفاهي را به آفرينندگي تشبيه كرد و گفت: متاسفانه مالكيت فكري مصاحبه‌گر به درستي تعريف نشده است.
نيك‌نفس خلاقيت و خارج شدن از چارچوب رسمي ثابت و تعريف شده و مصاحبه‌ي پويا و فعال را از ملاك‌‌هاي مولف تاريخ شفاهي خوب دانست.
وي با اشاره به اينكه تاريخ شفاهي بيش از دو دهه است در ايران به كار گرفته شده و بخشي از تاريخ سياسي را پوشش مي‌‌دهد ولي در عرصه شناخت و روش‌شناسي آن با مشكلاتي روبرو هستيم.
مسئول تاريخ شفاهي سازمان اسناد و كتابخانه ملي از در دست انتشار بودن كتابي در خصوص حقوق مولفان تاريخ شفاهي خبر داد و افزود: متاسفانه در ايران به چگونگي جمع‌آوري‌‌هاي مطالب توجهي نمي‌شود و اين كار آسيب بزرگي در حق مولف است و انتشار كتابي جامع در مورد قوانين و چگونگي حمايت از حقوق مولفان كمك‌كننده خواهد بود.
در سي‌ودومين دوره نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران سه هزار و 200 ناشر با حدود 437 هزار كتاب شامل دو هزار و 400 ناشر داخلي با 300 هزار عنوان كتاب و حدود 800 ناشر خارجي از 30 كشور جهان با 137 هزار عنوان كتاب حضور دارند.
چين به عنوان ميهمان ويژه اين دوره نمايشگاه كتاب، 94 ناشر را با چهارهزار عنوان و 15هزار جلد كتاب به نمايشگاه آورده است. همچنين قرار است 20 نويسنده، پژوهشگر، تصويرگر و 50 مدير فروش حق تاليف كتاب، امسال در غرفه ميهمان ويژه (چين) حضوري فعال داشته باشند.
در بخش ناشران عمومي ححدود 14 هزار متر مربع فضا براي حضور 988 ناشر تدارك ديده شده است كه 141هزار و 861 عنوان كتاب را عرضه خواهند كرد.
در بخش كودك و نوجوان نيز 251 ناشر در فضايي به وسعت حدود 6 هزار متر مربع، 24هزار و 13 عنوان كتاب را عرضه مي كنند. در بخش دانشگاهي نيز 428 ناشر در فضايي بيش از شش هزار و 235 متر مربع، 60 هزار و13عنوان كتاب را در سالن هاي كاملا مسقف زير چادر به نمايش و فروش گذاشته اند.
در سالن‌هاي آموزشي نيز 97 ناشر در فضاي حدود سه هزار و 231 متر مربع به ارائه 17هزار و 445 عنوان كتاب مي پردازند.
سي و دومين نمايشگاه بين المللي كتاب تهران با شعار «خواندن توانستن است» از 4 تا 14 ارديبهشت از ساعت 10 صبح تا 20 براي بازديد عموم دائر است.
فراهنگ **9211**9157