یك روانشناس كودك:احساسات كودكان را جدی بگیرید

ثریا علوی نژاد روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: بیان احساسات، چگونگی غلبه بر آن و روش هایی كه بتوان احساسات را تقویت كرد، همه این مدل ها نشان از پیچیدگی احساسات در افراد با هرنوع جنسیت و سن و سال دارد به ویژه اینكه آن فرد یك كودك باشد.
وی اضافه كرد: اكثر خردسالان حتی متوجه نمی شوند كه چرا بزرگترها آن چه را كه می خواهد به او نمی دهند یا او را درك نمی كنند و از گریه كردنش ناراحت می شوند.
آموزش شناخت احساسات به كودك می تواند یكی از بهترین راه ها برای پیشگیری از مشكلات رفتاریاز جمله سر و صدا به پا كردن، پرخاشگری و لجبازی باشد. كودكی كه می گوید، «من از دست تو عصبانیم» كمتر احتمال دارد كه دیگران را كتك بزند و كودكی كه می تواند، بگوید « به احساسات من ضربه زد»، بهتر می تواند در حل تعارضاتش چاره جویی كند.
این روانشناس كودك و نوجوان درباره درك و فهم و كنترل احساسات و همچنین چگونگی تشویق كودكان، گفت: خانواده ها و حتی افراد بزرگسال باید اطلاع داشته باشند كه دنیای كودكان با دنیای آن ها بسیار متفاوت است و درك و فهم بچه ها از محیطی كه در آن زندگی می كنند همراه با واقعیت تا تخیل، تلخ و شیرین به عنوان دو گزینه اصلی نقش اساسی در تشكیل دنیای آن ها دارد.
علوی نژاد با بیان اینكه رفتار بزرگسالان نقش تاثیرگذاری در تشكیل شخصیت فرزندان دارد و والدین باید در تربیت كودكان آگاهانه تصمیم گیری كنند، افزود: پدر و مادر در برابر كودك خود مسئول هستند و برای درك احساسات و پاسخ صحیح به نیازهای آن ها باید تمام جوانب را درنظر گرفته تا خللی در روند رشد آنان وارد نشود.
وی افزود: كودك كارهای خود را با نگاه به رفتار و پدر و مادر به پیش می برد و تلاش می كند با الگو برداری از اعمال بزرگترها خود را هماهنگ كند و در این میان والدین باید سعی و تلاش كنند تا با بكار بردن رفتار و گفتار صحیح و تشویق بچه ها به كارهای درست، فرزندان را در تصمیم گیری های آینده ساز راهنمایی كنند.
علوی نژاد با بیان اینكه گفتار محترمانه و در مقابل زشت و زننده تاثیر بسزایی در نقش كودكان دارد، افزود: تشویق بچه ها بر انجام كاری براساس میل و اراده آن ها باید باشد و پافشاری كردن بر مطلبی نتیجه عكس خواهد داشت چرا كه نتیجه چنین رفتاری در ادامه اعمال و رفتار كودكان و همچنین بالابردن انگیزه آن ها در همكاری با خانواده موثر است.
وی گفت: خانواده ها برای تقویت اعتماد به نفس بچه ها بهتر است آن ها را با جملات و عبارات مثبت مورد خطاب قرار دهند و از جملات پسر خوب یا دختر خوب در كارهای روزانه بهره برداری كنند. برای نمونه وقتی كودك دختر خانواده ای جمله 'دختر خوب' را بعد از انجام كاری از سوی پدر یا مادر می شنود، اینطور تلقی می كند كه چون كاری كه انجام داده مورد پسند بوده ضمن تشویق، با اعتماد به نفس و اشتیاق بیشتر و حتی بدون ترس و استرس به همكاری خود با خانواده ادامه خواهد داد.
این روانشناس كودك و نوجوان گفت: بچه ها بیشتر با اسباب بازی و لوازم شخصی خود انس دارند و پدر و مادر برای اینكه بتوانند حس نوع دوستی را در آن ها تقویت كنند، می توانند با تشویق بچه ها به تقسیم شادی های خود با دیگران و حتی قرض دادن وسایل بازی به دوستان خود، آن ها را در تصمیم گیری درست و تقویت اعتماد به نفس راهنمایی كنند.
علوی نژاد افزود: كودكان به نقاشی كردن و بازی با رنگ ها بسیار علاقمند هستند و این بهترین فرصت برای پدر و مادرها است كه آن ها را به كارهای خوب و زیبا تشویق كنند و برای نمونه وقتی كودكی كار هنری ارائه داد با احترام به عقیده آن سعی كنند از قضاوت نابجا و تحمیل نظر خود به كودك پرهیز شود و او را به ادامه كار تشویق كنند.
وی گفت: به كارهای كودكان حتی كم و كوچك اعتبار ببخشید و در ادامه نظر او را در مورد كاری كه انجام داده جویا شوید. برای نمونه در مورد نقاشی و رنگ های آن از كودك بپرسیم نظر خودت درباره نقاشی كه كشیده ای چیست؟ به كودك اجازه دهیم كه تصمیم خود را در مورد زیبایی یا زشتی نقاشی خود مطرح كند شاید در نظر او نقاشی ترسناك باشد. در واقع از او خواسته اید كه كار خود را ارزیابی و نیت و مهارت های خود را نشان دهد. خلاقیت او در زمان بالغ شدن است و با این نظرخواهی در حقیقت او را به درمیان گذاشتن با دیگران، تشویق كرده اید.
علوی نژاد گفت: بسیاری از والدین هوش بچه ها را در اتمام كاری در منزل یا گرفتن نمره خوب در مدرسه می دانند و چنانچه در این مواقع كودك را به ادامه كار تشویق كنیم بطور ناخودآگاه به او پیام می دهیم كه تنها باهوش بودن در انجام این كارها است و از این طریق به خیال خود فكر می كنیم اعتماد و عزت نفس او را زیاد كرده ایم اما باید بدانید كه اینگونه ستودن از شخصیت او واقعا تاثیرعكس دارد.
وی افزود: با گفتن اینكه او باهوش است در واقع فشار زیادی را روی كودك وارد می سازیم. وقتی كودكی حل یك بازی پازل را تمام كرد و به او گفته شود كه چقدر باهوش است، این حرف باعث می شود كه برای حل پازل های سخت تر تلاش نكند و دلیلش هم این است كه او نگران می شود كه شاید پازل را نتواند حل كند و ما او را به باهوش بودن تشویق نكنند.
این روانشناس كودك گفت: برای اینكه بچه ها را به باهوش بودن تشویق كنیم باید ابتدا سعی و تلاش كرد كودك بر روی كاری كه انجام داده و به نتیجه رسیده متمركز شود و ضمن قدرشناسی، اجازه داد كه بفهمد چه چیزی برای پدر و مادر واقعا ارزش دارد.
علوی نژاد ادامه داد: خانواده ها با تشویق كودكان به ادامه این كار، با تقویت اعتماد به نفس در واقع بچه را برای كارهای سخت تر و حل مشكلات بعدی آماده می كنند.
وی افزود: كودكان هرچقدر كه رشد می كنند به همان میزان نسبت به درك مطلب و رفتار اطرافیان داناتر و از طرفی كنجكاوتر می شوند. برای نمونه گریه ابرازی برای اعلام ناراحتی یا ابراز احساسات بچه ها به شمار می رود و هرچه زمان بگذرد و بزرگ تر شود ضمن بالارفتن تحمل آن ها، گریه را پنهان كرده و احساسات و عاطفه خود را به شكل های دیگر بیان می كنند.
روانشناس كودك و نوجوان گفت: تشویق كودكان به ابراز احساس درونی آنان، كمك می كند تا توانایی های خود را تقویت و تنظیم كنند و افراد بزرگسال هم از این قاعده مستثنی نیستند چراكه هرفردی در سراسر زندگی به بیان احساس و توانایی برای حل مشكلات پیشرو نیاز دارد.
وی تعهد والدین به قول های داده شده به فرزندان را بسیار تاثیرگذار در رفتار آنان عنوان كرد و افزود: خانواده ها سعی كنند در تمام امور زندگی صداقت را پیشه خود سازند و از بدقولی و طفره رفتن از تصمیمات قبلی حذر كنند چرا كه پایبندی به تعهدات و مسئولیت پذیری در قبال كارهای انجام شده، الگوی مناسبی برای فرزندان است.
علوی نژاد تهدید كردن كودكان از سوی والدین را كار اشتباهی دانست و افزود: با سختگیری و عصبانیت نمی توان به نتیجه مطلوب دست یافت و از طرفی رابطه كودك با والدین را با خطر مواجه خواهد ساخت.
وی گفت: والدین برای جلوگیری از كارهای مخاطره آمیز كودكان باید با هشدار دادن و بیان خطرات احتمالی پیشرو، تلاش كنند تا كودك به سمت كارهای مناسب تری هدایت شود. سعی كنید درباره خطرات احتمالی كه در كمین است به او توضیح دهید. برای نمونه در زمانی كه بچه ها با یكدیگر درگیر می شوند به آنان خطرات كارشان را گوشزد كنید و در عوض برای خالی كردن انرژی و برقراری امنیت جسمی آنان، تشویق به بازی با بالش و لوازم بی خطر را مطرح كنید. در نهایت این امر باعث می شود تا فرزندان احساسات خود را بهتر كنترل كنند.
اجتمام *1417*9105