طبيعت گردي كهگيلويه و بويراحمد، ظرفيت ها، چالش ها و راه حلها

به گزارش ايرنا امروزه گردشگري و مشاهده زيبايي هاي طبيعت، بخش مهمي از فعاليت هاي شركت هاي جهانگردي را در دنيا دارد و جهانگردان براي لذت بردن از زيبايي هاي طبيعي و جلوه هاي حيرت انگيز خلقت به كوهستان ها، رشته كوه ها، جنگل ها، دره هاي عميق، صخره ها، دشت ها و بيابان ها سفر مي كنند.
اين گرايش قوي و تمايل خاص بـه بهره مندي از طبيعت، اكوتوريسم يا طبيعت گردي نام دارد و براساس نظر كارشناسان، كهگيلويه و بويراحمد ظرفيت هايي در اين بخش دارد كه هنوز استفاده چنداني از آن نشده است.
نظر كارشناسان درباره طبيعت گردي و امكان توسعه اين صنعت در استان چيست؟ آيا پژوهشي در اين زمينه صورت گرفته است و آيا مي توان به اين صنعت در توسعه استان اميدوار بود؟
**وضعيت كنوني طبيعت گردي در كهگيلويه و بويراحمد
به گفته مسئولان و برخي كارشناسان بخش عمده گردشگران امروزه كهگيلويه و بويراحمد را طبيعت گردان تشكيل مي دهند.
براساس آمارهاي رسمي سالانه سه ميليون گردشگر از كهگيلويه و بويراحمد ديدن مي كنند كه بخش عمده آنان طبيعت گردان هستند.
بخش عمده اين گردشگران در تعطيلات نوروز از استان ديدن مي كنند كه طبيعت بخش عمده استان بويژه در بخش گرمسيري سرسبز است.
مديركل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري كهگيلويه و بويراحمد گفت: يك ميليون و 843 هزار نفر از 28 اسفند 1396 تا پايان روز 13 فروردين از جاذبه هاي گردشگري و مناظر طبيعي و تاريخي اين استان ديدن كردند.
محمود باقري اظهار داشت: در اين مدت يك ميليون و 80 هزار نفر نيز در در مدارس ، هتل ها، پارك ها، كمپ هاي گردشگري و ساير اماكن اقامتي در سطح استان اسكان داده شدند.

**تعداد گردشگران نوروزي 30 درصد افزايش مي يابد
معاون عمراني استاندار كهگيلويه و بويراحمد گفت: پيش بيني مي شود شمار گردشگران ورودي به استان در ايام نوروز 98 بيش از 30 درصد نسبت به مدت مشابه پارسال افزايش يابد.
عزيز فيلي اظهار داشت: يك ميليون و 843 هزار نفر از 28 اسفند 1396 تا پايان روز 13 فروردين 97 از جاذبه هاي گردشگري و مناظر طبيعي و تاريخي اين استان ديدن كردند.
وي افزود: دستگاه هاي اجرايي عضو ستاد خدمات سفر اين استان در ايام نوروز امسال براي رفاه حال گردشگران و خدمات رساني لازم به آنان وظايف خود را به نحو احسن انجام دهند و از هيچ تلاشي دريغ نكنند.
فيلي با اشاره به ظرفيت هاي متعدد گردشگري كهگيلويه و بويراحمد در حوزه هاي طبيعي، تاريخي، مذهبي و فرهنگي،بيان كرد: شكوفايي هر چه بيشتر اين قابليت ها مستلزم تلاش و برنامه ريزي متوليان امر است.
وي عنوان كرد: با هدف افزايش تعداد روزهاي اقامت مؤثر گردشگران و مسافران در كهگيلويه و بويراحمد، بايد امكانات مورد نياز تأمين و تمهيدات لازم نيز انديشيده شود.
معاون عمراني استاندار كهگيلويه و بويراحمد تصريح كرد: با توجه به وضعيت بارندگي هاي پيش رو مكان هايي براي اسكان اضطراري مسافران پيش بيني شود.

41 طرح گردشگري در كهگيلويه و بويراحمد در دست اجراست
مديركل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري كهگيلويه و بويراحمد گفت: 41 طرح عمراني مربوط به زيرساخت هاي گردشگري در اين استان در دست اجراست كه با بهره برداري از اين پروژه ها زمينه جذب گردشگران بيشتري در اين خطه فراهم خواهد شد.
محمود باقري اظهار داشت: اردوگاه هاي گردشگري در باغ فردوس گچساران، رود رونه باشت، تنگ ماغر بهمئي، پارك آبي و هتل چهار ستاره ياسوج از جمله طرح هاي گردشگري در دست احداث كهگيلويه و بويراحمد است.
مديركل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري كهگيلويه و بويراحمد گفت: با مشاركت بخش خصوصي از سال ۹۲ تاكنون يكهزار و 700 ميليارد ريال طرح گردشگري در قالب هتل، هتل آپارتمان، رستوران‌ سنتي، بوم گردي‌ها و اردوگاه‌هاي رفاهي و تفريحي در استان سرمايه گذاري شده است.

** ظرفيت هاي طبيعت گردي در كهگيلويه و بويراحمد
سياوش شايان؛ استاد دانشگاه كه پژوهشي در زمينه طبيعت گردي كهگيلويـه و بويراحمـد انجام داده است معتقد است كه اين استان، براي گردشگري متمركز و گسترده، نواحي مستعدي دارد و به ويژه براي كاربري گردشگري گسترده از تـوان بالايي برخوردار است.
به باور وي استان كهگيلويه و بويراحمد با وجود مساحت اندك، داراي دو نوع آب و هواي متفاوت است كه اين استان را بـه دو بخـش گرمسيري و سردسيري تقسيم كـرده اســت.
شهرستان هاي بويراحمد و دنا در بخــش سردسيري و شهرستان هاي كهگيلويه و گچساران در بخـش گرمسيري قرار دارند.

** كدام شهرستان ها براي طبيعت گردي مناسب ترند؟
براساس تحقيقي كه شايان انجام داده است شهرستان هاي بويراحمد و دنا براي تفرج تابستانه و شهرستان هاي گچساران و كهگيلويه، براي تفرج زمستانه مناسب هستند.
همچنين هر كدام از شهرستان هاي استان به لحاظ ميزان برخورداري از زيرساخت هاي توسعه توريسم مورد بررسي قرار گرفتند كه براساس آن شهرستان هاي دنا و گچساران براي ارائه خدمات و پشتيباني گردشگري، توانمندي بيشتري دارند.
كهگيلويه و بويراحمد، در 6 ماه اول سال بـراي توسعه اكوتوريسم (تفرج تابستانه ) ظرفيت بالايي دارد. شهرسـتان هاي كهگيلويـه و گچساران، همچون شهرستانهاي بويراحمد و دنا درصد بالايي از نواحي مستعد توسعه اكوتوريسم، را به خود اختصاص داده انـد.
طبق اطلاعات ارائـه شـده شايان، ايستگاه سينوپتيك گچساران (ايستگاه معرف شهرستان هاي گچساران و كهگيلويه )، در 6 ماهه اول سال به لحاظ زيست اقليم، نه تنها وضعيت مساعدي ندارد، بلكه در اين موقع از سال بر اين منطقه ، شرايط بسيار بدي حاكم است .
در واقع مي توان نتيجه گرفت كـه در ايـن موقع از سال، در شهرستان هاي گچساران و كهگيلويه، شرايط براي گردشگري بـه هيچ وجـه مـساعد نيست.
به گفته شايان نواحي مستعد توسعه اكوتوريسم استان در 6 ماه اول سـال، در بخش هاي شمال شرقي و شمالي استان در محدوده شهرستان هاي بويراحمد و دنا و شمال شهرستان كهگيلويه در مجاورت شهرستان بويراحمد، قرار دارد .
طبق يافته هاي اقليم آسايش نيز شهرستان هاي بويراحمد و دنا در فصل بهار و تابستان، آب و هواي مساعدي دارند .
براساس پژوهش هاي اين محقق شهرستان هاي گچساران و كهگيلويه، در ماه هاي سرد سـال بـه لحاظ اقليم آسايش وضعيت بسيار مساعدي دارند و در واقع ، عامل محدود كننده اقليم در فصل گرم سال، در فصل هاي پاييز و زمستان، نه تنها محدوديت خود را از دست داده ، بلكه بـه عامل تسهيل كننده براي كاربري گردشگري تبـديل شـده اسـت .
از نظر اين محققان با توجه به اينكه شهرستان هاي گچساران و كهگيلويه، نواحي وسيعي براي توسعه اكوتوريسم دارند، مي توان گفت كه در فصل هاي پاييز و زمستان كه عامـل محدود كننـده اقليم به عامل تسهيل كننده براي گردشگري تبديل شده، اين نواحي براي كاربري اكوتوريسم، بسيار مساعدند.
عكس اين نكته براي شهرستان هاي بويراحمد و دنا صادق است. در اين 2 شهرستان، عامـل تـسهيل كننـده اقلـيم در فصل بهار و تابستان، در فصل هاي سرد سال به عنوان يك عامل محدود كننده عمل مي كند؛ چـرا كه شهرستان هاي بويراحمد و دنا در فصل پاييز و زمستان، بـه لحاظ زيست اقليم نامساعد هستند و اقليم سرد و خشن اين مناطق، در امر گردشگري محدوديت ايجاد مـي كنـد .
در واقع در فصل سرد سال، عامـل خشن اقليمي باعـث مـي شـود كـه نواحي مستعد شهرستان هاي بويراحمد و دنا، قابليت خود را براي كاربري تفرج از دست بدهند .
براساس پژوهش شايان كهگيلويه و بويراحمد به لحاظ عوامل محيطي، استعداد لازم را بـراي توسعه اكوتوريسم دارد و تنوع اقليمي آن باعـث شـده كـه توانمنـدي لازم را براي توسعه اكوتوريسم در تمام طول سال داشته باشد .
بخش هاي شمال و شمال شرقي استان در محدوده شهرستان هاي بويراحمد و دنا، و بخشهاي شمالي شهرستان كهگيلويه براي تفرج تابستانه و قسمت هاي جنوب و جنوب غرب (شهرستان گچساران و بخشهاي مركزي و جنوب شهرستان هاي كهگيلويه) براي تفرج زمستانه مساعد است.
شهرسـتان هاي بويراحمـد، كهگيلويـه، دنـا و گچـساران بـه ترتيب بيشترين درصد نواحي مستعد اكوتوريسم گسترده طبقه دو را دارند ؛ اما به لحاظ توانمندي در ارائه خدمات گردشگري، شهرستان دنـا اول، گچساران دوم، بويراحمد سوم و كهگيلويه چهارم است كه باز هم مطابقت چنداني بين توزيع نواحي مستعد توسعه اكوتوريسم گسترده با توزيع زيرساخت هاي توسعه توريسم وجود ندارد.

** تاثير عوامل مختلف در توسعه اكوتوريسم كهگيلويه و بويراحمد
يك كارشناس ارشد جغرافيا و برنامه ريزي نيز درباره نواحي مستعد توسعه اكوتوريسم در كهگيلويه و بويراحمد تحقيق كرده و معتقد است كه امكانات اقامتي، تسهيلات، شبكه ارتباطي بروني و نحوه برخورد مردم در جذب گردشگر تأثير مثبت داشته است و برعكس ناآشنايي مردم در برخورد با گردشگران و شبكه ارتباطي درون منطقه رابطه معناداري ندارد.
علي عسكر وحيدي راد عنوان مي كند: بين جذب گردشگران و صنايع دستي و دسترسي آسان رابطه اي وجود ندارد اما برعكس عوامل طبيعي به غير از ارتفاعات ارتباط معناداري را با جذب گردشگران به اين منطقه داشته است.

** چالش‌هاي توسعه‌ گردشگري روستايي كهگيلويه و بويراحمد
يك كارشناس توسعه روستايي معتقد است كه موانع سازماني، اجتماعي، رفاهي، فرهنگي، ارتباطي، مردمي و اقتصادي هشت مانع توسعه ي گردشگري روستايي در منطقه ي دنا هستند.
مصطفي احمدوند عنوان مي كند كه بايد در بُعد سازماني، ايستگاه ها يا واحدهاي خصوصي گردشگري در روستاهاي هدف ايجاد شود، تا ضمن راهنمايي، به سازماندهي، اطلاع رساني، نصب و تجهيز تابلوهاي راهنما همت گماشته شود.
به باور وي در بُعد اجتماعي نيز با برگزاري كارگاه هاي آموزشي و جشنواره هاي گردشگري جامعه ميزبان را آماده پذيرش گردشگران كنند.
احمدوند معتقد است: براي توسعه زيرساخت هاي گردشگري در منطقه دنا علاوه بر اينها بايد از سياست هاي حمايتي و تشويقي بهره گيري شود. به همين دليل خدمات رساني بهينه در زمينه امور زيربنايي نظير راه هاي ارتباطي، آب، برق و تأسيسات ورزشي و بهداشتي نيز مي تواند مؤثر واقع شود.

** آمايش منطقه اي جاذبه هاي گردشگري كهگيلويه و بويراحمد با تأكيد بر توانهاي اكوتوريسم
كارشناس برنامه ريزي شهري معتقد است گردشگري موتور محركه رشد و توسعه به ويژه در كشورهاي در حال توسعه است و اغلب به عنوان وسيله اي به منظور توسعه اقتصادي مناطق در نظر گرفته مي شود.
اعظم صفرآبادي عنوان مي كند: توسعه گردشگري در يك منطقه همواره متاثر از توان ها و قابليت هاي محلي است. بنابراين، در جوامع علاقه مند به توسعه گردشگري براي دستيابي به پايداري گردشگري، سنجش توان هاي محيطي از يك سو و انتخاب گونه مناسب گردشگري از اهميت ويژه در آمايش سرزمين برخوردار است.
به گفته وي از ميان 153 روستاي انتخاب شده داراي بيش از 100 خانوار در كهگيلويه و بويراحمد اين مناطق از توان هاي طبيعي و اكوتوريستي متعدد و متنوعي در زمينه توسعه گردشگري برخوردار هستند اما توزيع خدمات و تأسيسات در كانون هاي جاذب روستايي نامتعادل است.
صفرآبادي معتقد است: از مجموع 153 روستاي نمونه تعداد 62 روستا در سطح نقطه گردشگري قرار گرفته اند و 50 روستا در سطح مركز گردشگري قـرار دارنـد.
به باور وي داده هاي مربوط بـه توان هاي طبيعت گردي در روستاهاي مـورد مطالعـه حاكي از قابليت هاي بالاي روستاهاي مذكور است بـا اين حال در دسترس نبودن زيرسـاخت هاي مناسـب باعث قرار گرفتن اين روستاها در سطح مركز و نقطه گردشگري شده است و 112 روسـتاي نمونه از زيرساخت هاي مناسب براي توسعه اكوتوريسم برخوردار نيستند.
براساس پژوهش هاي اين محقق در بين شهرستان هاي كهگيلويه و بويراحمد، شهرستان هاي كهگيلويه و بويراحمد بــا 10 و 9 قطب گردشگري رتبه اول و دوم از نظر سطح بندي جاذبه هاي گردشگري و زيرساختي را دارا هستند و چنانچه زمينه سازي بـراي جـذب گردشگران روستايي و اكوتوريسم در ايـن مناطق انجـام شـود بـا توجـه بـه بهـره منـد بـودن از زيرساخت هاي لازم آسيب پذيري كمتري از سوي گردشگران به محيط هاي طبيعي و انساني اين منـاطق وارد خواهد شد.
به باور وي با توجه به توان هاي طبيعي و انساني بــالا امكان معرفي گونه هاي مختلف گردشگري فرهنگي، قومي، عشايري، شيوه معيشت و گذران زندگي، آداب و رسوم و سبك پوشاك و البسه زنان و مردان، غذا و نوشيدني هاي سنتي، گياهان دارويي، آيين رفتاري مـي تـوان براي گردشگران داخلي و خارجي در طول سال و نيز با تاكيد بر فصول خاص جـاذبه ايجاد كرد.
صفرآبادي عنوان مي كند: در فصل هاي بهار و تابستان گردشگري ييلاق در شهرستان بويراحمد و در پاييز و زمستان گردشـگري قشـلاقي در شهرسـتان كهگيلويـه مي توان بـراي علاقه مندان برنامه ريزي كرد.

** اثرات توانمندسازي نيروي انساني در توسعه صنعت گردشگري
يك كارشناس برنامه ريزي عنوان مي كند: گردشگري هم در سطح بين المللي و هم در سطح ملي و داخلي مي تواند منجر به رشد يك كشور شود و بررسي عوامل مؤثر بر پيشرفت و توسعه در جوامع مختلف پيشرفته نشان مي دهد كه همه اين كشورها علاوه بر زيرساخت هاي مناسب و پتانسيل هاي گردشگري، از نهادهاي تربيتي، حرفه اي و آموزشي توانمند و كارا نيز برخوردارند.
علي شمس الديني معتقد است: چهار مولفه نيروي انساني توانمند يعني (مهارت و تخصص شغلي، دانش و اطلاعات شغلي، سطح نگرش و انگيزه شغلي كاركنان سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري)، به عنوان عوامل مؤثر بر توسعە گردشگري در كهگيلويه و بويراحمد هستند.
به باور وي توجه به عواملي همچون مهارت و تخصص شغلي، دانش و اطلاعات شغلي، انگيزه شغلي و ساير عوامل و همچنين بهبود آنها از وضع موجود به مراحل بالاتر تاثير مستقيمي بر قدرت و توان مديريتي بخش گردشگري دارد، كه موجب پيشرفت در اين حوزه و رشد آن مي شود.
شمس الديني عنوان مي كند: بايد به امر توانمندسازي نيروي انساني به عنوان راهبرد توسعە گردشگري و همچنين به عنوان يكي از اساسي ترين راهكارهاي كسب مزيت رقابتي در بازار رقابتي صنعت سودآور گردشگري توجه ويژه كرد.
به اعتقاد وي توانمندسازي نيروي انساني سازماني (به عنوان تصميم گيران و برنامه ريزان)، مي تواند به عنوان مؤثرترين راهبرد براي بقا در عرصە رقابت گردشگري و همچنين كسب مزيت رقابتي در بازارهاي رقابتي صنعت گردشگري محسوب شود.
9928/6110