پايان همه حاشيههاي يك ملاقات نابههنگام همين يك جمله بود: «با استعفاي شما موافقت نميشود»؛ عدم موافقتي كه شايد روز سهشنبه با يك توفان توييتري و هشتگ «ظريف بمان» از سوي مردم به نمايش درآمد، ارسال مرقومهاي از يك مقام بلند پايه نظام خطاب به ظريف را به دنبال داشت كه حاوي اين پيام بود: « رفتن شما به مصلحت نيست»، توضيح سردار سليماني در مورد ناهماهنگيهاي اتفاق افتاده شنيده و خوانده شد و در نهايت صبح چهارشنبه بر عدم تمايل و موافقت مجموعه دولت و حاكميت براي اين خداحافظي نابههنگام با نامه حسن روحاني مهر تاييد زده شد.در واقع حمايت مردم و طيفي از نمايندگان آنها در مجلس در دو روز گذشته راي اعتمادي دوباره به مشي ديپلماسي ظريف روحاني بود، ديپلماسي كه برجام را به ارمغان آورد.
پايان استعفاي شبانه وزيري كه از ناديده انگاشتن شأن و جايگاه حقوقي وزارتخانهاش گلايه داشت، پاياني خوشي بود چرا كه محمدجواد ظريف به «باغ ملي» بازگشت. با اين حال قطعا نبايد بازگشت ظريف به ساختمان وزارت خارجه را به معناي تغيير و تحول يكي، دو شبه در مراجع تصميم گيرنده در حوزه سياست خارجي يا دستكم كاهش فشارها بر ظريف تعبير كرد. استقبال تندروهاي داخلي و خارجي از رفتن ظريف يا تمسخر او و تحكم به ماندن و آنچه پاسخگويي در قبال برجام توصيف كردند، نشان ميدهد كه راه ظريف احتمالا راه پر مشقتتري خواهد بود چرا كه استعفاي او يك استعفاي معمولي نبود بلكه به چالش كشيدن مجموعه نهادهاي موثر در سياست خارجي كشور بود كه شايد وزارت خارجه در آن نقشي محدودتر داشته باشد.
** پذيرش استعفا برخلاف مصالح كشور است
اما ورق استعفا چگونه برگشت؟ صبح روز چهارشنبه پس از انتشار توضيحاتي از سوي فرمانده سپاه قدس و از حاضران اصلي در ملاقات بشار اسد، رييسجمهوري سوريه با رهبري و برخي ديگر از مقامات، پاسخ حسن روحاني به استعفاي محمدجواد ظريف منتشر شد.
رييسجمهوري در اين نامه نوشت: «نامه استعفاي مورخ ششم اسفندماه 97 جنابعالي را ديدم. اهتمام جنابعالي به حفظ شأن و اعتبار وزارت امور خارجه و جايگاه شخص وزير امور خارجه به عنوان بالاترين مقام مسوول در اجراي سياست خارجي كشور، قابل درك و مورد تاييد اينجانب است.»او همچنين ادامه داد: «وزارت امور خارجه عهدهدار روابط خارجي و زمينه ساز تحقق امنيت و منافع ملي است. لذا همان طور كه بارها دستور دادهام تمامي دستگاهها، اعم از دولتي يا حاكميتي بايد در هماهنگي كامل با اين وزارت، در زمينه روابط خارجي باشند. از زحمات و تلاشهاي بيوقفه جنابعالي در دوران تصدي مسووليت سنگين وزارت امور خارجه، در دولت يازدهم و دوازدهم قدرداني ميكنم و از آنجا كه شما را به تعبير مقام معظم رهبري «امين، غيور، شجاع و متدين» و در خط مقدم ايستادگي در برابر فشارهاي همهجانبه امريكا ميدانم، پذيرش استعفاي جنابعالي را بر خلاف مصالح كشور ميدانم و با آن موافقت نميكنم.»
روحاني با اشاره به فشارهايي كه بر كابينه به خصوص بر دستگاه ديپلماسي و شخص رييسجمهوري وجود دارد، تاكيد كرد: «اينجانب نسبت به فشارهاي وارده به دستگاه ديپلماسي كشور، دولت و حتي رييسجمهور منتخب مردم به خوبي آگاهم. ما به عهدي كه با خدا و ملت ايران بستهايم، تا پايان وفادار ميمانيم و اطمينان دارم كه به فضل الهي از اين مرحله سخت عبور خواهيم كرد.»
روحاني در پايان نوشت: «موفقيتهاي وزارت امور خارجه فقط طي ماههاي اخير در مقابله با توطئههاي امريكا در نيويورك، وين، بروكسل، لاهه، ورشو، مونيخ و... و پيروزيهاي سياسي در سطح منطقهاي و بينالمللي قابل توجه بوده است. شادي و پايكوبي دشمنان قسم خورده اين مردم همچون رژيم صهيونيستي، از استعفاي جنابعالي بهترين گواه بر موفقيت «محمدجواد ظريف» و بزرگترين دليل براي استمرار فعاليت شما در سمت «وزير امور خارجه جمهوري اسلامي ايران» است. جنابعالي مورد اعتماد اينجانب و مجموعه نظام جمهوري اسلامي و به خصوص مقام معظم رهبري هستيد. شما با قوت، شجاعت و درايت به مسير خود ادامه دهيد كه خداوند با بندگان صالح خود است.»همزمان با انتشار اين نامه محمود واعظي در توييتر خود نيز از بازگشت ظريف به كابينه ابراز خوشحالي كرد و گفت: «مجموعه دولت همچنان از حضور موثر و با نشاط دكتر ظريف بهرهمند خواهد بود.»ظريف نيز كه خبر استعفايش را ابتدا از طريق اينستاگرامي كه مدتها بهروز نشده بود، منتشر كرد خبر بازگشت به وزارت خارجه را نيز در همين شبكه اجتماعي با مخاطبانش به اشتراك گذاشت.
او با انتشار تصويري از پرچم ايران «از مردم و مسوولان قدرداني كرد و گفت: اميدوارم وزارت امور خارجه با همكاري و همدلي همگان و درايت، هدايت و نظارت مقام معظم رهبري، رياست محترم جمهوري بتواند كليه مسووليتهاي خود را در چارچوب قانون اساسي و قوانين كشور و سياستهاي كلي با اقتدار و صلابت به انجام برساند.»
** روحاني و ظريف در سعدآباد
علاوه بر اينكه روحاني با نگارش نامهاي با استعفاي ظريف موافقت نكرد بلكه ظريف از همراهان روحاني در ديدار با هيات مقامات ارمنستاني بود كه پيش از ظهر ديروز عكسهاي آن منتشر شد.حسن روحاني و برخي اعضاي دولت روز گذشته براي استقبال از هيات عاليرتبهاي از ارمنستان در جلسه هيات دولت شركت نكردند و جلسه روز چهارشنبه دولت در پاستور به رياست اسحاق جهانگيري و برخي از وزرا برگزار شد. در حالي كه نامه روحاني خطاب به ظريف منتشر شده بود و هنوز گمانههايي مبني بر بازگشت ظريف يا عدم حضور مجدد او در ساختمان وزارت خارجه مطرح بود، خبر رسيد كه محمدجواد ظريف در قامت وزير خارجه همراه رييسجمهوري و برخي ديگر از وزرا و معاونان در كاخ سعدآباد حضور دارد تا در نشست مشتركي با مقامات ارمنستاني شركت كند. پس از آن هم عكسهايي از آنها در فضاي كاخ سعدآباد منتشر شد كه نشان ميداد ظريف تصميم گرفته كه به مسووليت خود بازگردد.
بعد از آن هم پست اينستاگرامي ظريف نشان داد كه اين تصميم نهايي شده است. در اين ميان اما ناهماهنگي نيز رخ داد كه نشان ميداد حضور ظريف در جمع هيات دولت تا لحظات آخر نهايي شدن كنداكتور ديدار با مقامات ارمنستان قطعي نبوده است. زماني كه قرار بود تفاهم همكاري ميان سازمان ملي استاندارد ايران و وزارت توسعه اقتصادي و سرمايهگذاري جمهوري ارمنستان و سند همكاري في ما بين شوراي عالي مناطق آزاد صنعتي و ويژه اقتصادي ايران و وزارت توسعه اقتصادي و سرمايهگذاري جمهوري ارمنستان از سوي مقامات دو كشور امضا شود، روحانينژاد بر اساس كنداكتور تهيه شده از نيره پيروزبخت، رييس سازمان استاندارد درخواست كرد كه براي امضا پشت ميز بنشيند اما بنا بر آنچه در فيلم منتشر شده نمايش داده شده، محمود واعظي اشاره ميكند كه ظريف بايد براي امضا پشت ميز قرار بگيرد و در نهايت روحانينژاد نام ظريف را به عنوان وزير خارجه ايران ميخواند تا براي امضاي اين تفاهمنامه اقدام كند.
همچنين حسن روحاني در پايان نشست هياتهاي عاليرتبه ايران و ارمنستان و امضاي اسناد همكاري مشترك سخنراني كوتاهي داشت. او گفت: «در جريان مذاكرات هيات عاليرتبه دو كشور كه با حضور نخستوزير ارمنستان برگزار شد، طيف گستردهاي از مسائل مورد بررسي قرار گرفت و پيرامون آنها توافق شد.»رييسجمهوري با تقدير از مواضع ارمنستان در قبال تحريمهاي غيرقانوني امريكا عليه ايران، بيان كرد: «ما ميخواهيم روابط تهران- ايروان را در همه عرصهها گسترش دهيم. از ابتداي استقلال ارمنستان روابط بسيار نزديك و خوبي بين دو كشور وجود داشته است اما اميدواريم در دولت جديد شاهد تفاهمات و توافقات بيشتري باشيم. روحاني با بيان اينكه در زمينه اقتصادي هنوز ظرفيتهاي بسيار زيادي داريم كه بايد به فعليت و اجرا دربياوريم، گفت: «مهمترين موضوع در همكاريهاي اقتصادي دو كشور در زمينه گاز، برق و تهاتر اين دو است كه در اين مذاكرات راجع به تكميل سد خداآفرين و نيروگاه مغري بحث و گفتوگو كرديم.»رييسجمهور با بيان اينكه علاوه بر مساله روابط دوجانبه اقتصادي در زمينه اتصال برق بين ايران، ارمنستان و گرجستان به صورت سه جانبه و سپس با روسيه به صورت چهارجانبه توافق كرديم، افزود: «در زمينه گاز آمادگي داريم علاوه بر افزايش صادرات گاز به اين كشور، براي صادرات گاز از طريق ارمنستان به گرجستان مذاكرات صورت پذيرد و همچنين اتصال خليج فارس به درياي سياه از طريق ارمنستان و گرجستان بحث و بررسي شد.»
** گفتوگوي تلفني ظريف و وزير خارجه سوريه
ساعاتي بعد از پايان اين ديدار هم خبرگزاري دولتي سوريه (سانا) خبر داد كه محمدجواد ظريف با وليد معلم، همتاي سوري خود تلفني صحبت كرده و نتايج ديدار اخير بشار اسد از ايران را مورد بررسي قرار دادند.
در جريان اين تماس تلفني «راههاي تقويت روابط استراتژيك ميان دو كشور» مورد رايزني قرار گرفت و بنا بر اعلام سانا، دو طرف در اين گفتوگوي تلفني همچنين نتايج ديدار تاريخي بشار اسد از تهران را مورد بررسي قرار دادند.
منبع: روزنامه اعتماد، 1397.12.09
گروه اطلاع رساني**2002**
تهران- ايرنا- پايان استعفاي شبانه وزيري كه از ناديده انگاشتن شأن و جايگاه حقوقي وزارتخانهاش گلايه داشت، پاياني خوشي بود چرا كه محمدجواد ظريف به «باغ ملي» بازگشت. با اين حال قطعا نبايد بازگشت ظريف به ساختمان وزارت خارجه را به معناي تغيير و تحول يكي، دو شبه در مراجع تصميم گيرنده در حوزه سياست خارجي يا دستكم كاهش فشارها بر ظريف تعبير كرد.