رسانه و فرهنگ عمومي در چهل سالگي انقلاب اسلامي

به گزارش ايرنا اين نشست با حضور سيد محمد حسيني وزير پيشين فرهنگ و ارشاد اسلامي، محمد جواد حق شناس رئيس كميسيون فرهنگي و اجتماعي شوراي اسلامي شهر تهران، محمد خدادي مديرعامل سابق خبرگزاري جمهوري اسلامي(ايرنا) و احمد بخارايي عضو هيات علمي دانشگاه پيام نور برگزار شد.
مديرعامل سابق خبرگزاري جمهوري اسلامي(ايرنا) در اين نشست گفت: دوران رسانه هاي سنتي و رسمي به پايان رسيده است و متاسفانه رسانه هاي كشور مهارت توليد اطلاعات را ندارند.
خدادي افزود: فضاي تكنولوژي رسانه به جايي رسيده كه هر فرد با كمك تلفن همراه خود و دسترسي به شبكه هاي اجتماعي صاحب رسانه شده و اين مرحله پايان دوران انحصار رسانه اي است؛ ما بايد پايان دوران رسانه هاي سنتي، دولتي و رسمي را اعلام كنيم و آنها به مفهوم رسانه بايد كاربري ديگري ايفا كنند.
وي با بيان اينكه امروز در محتواي رسانه گرفتار شده ايم افزود: در ايران عادت كرده ايم به جاي تبيين به تبليغ بپردازيم و به جاي شريك به دنبال هوادار و پيرو باشيم؛ مهارت توليد اطلاعات نداريم و كاركرد رسانه اي ما، امروز دچار چالش اساسي و موضوعي است.
مديرعامل سابق خبرگزاري جمهوري اسلامي(ايرنا) با بيان اينكه رسانه بستر فرهنگ و محل تضارب آرا است اظهارداشت: رسانه منعكس كننده مناسبات و كنش هاي مردم و توليدكننده ارتباطات است و اگر ارتباط را از جامعه بگيريم، جامعه ساكن خواهد شد.
وي در بخش ديگري از سخنان خود با بيان اينكه ماهيت مردم ما فرهنگي است و تك تك آنان كنشگر فرهنگي هستند افزود: ماهيت انقلاب اسلامي ريشه در خواست هاي مردمي دارد، رژيم سابق بناي تغيير فرهنگ مردم داشت و به تقابل با فرهنگ مردم برآمد و طبيعتا با واكنش روبه رو شد.
خدادي وقوع انقلاب اسلامي را نتيجه كنشگري مردم دانست كه با سليقه ها و خواسته هاي مختلف به رهبري امام خميني(ره) حضور حضور پيدا و 2 نهاد ايراني و اسلامي بودن را نهادينه كردند.
مديرعامل سابق خبرگزاري ايرنا گفت: بين آنچه بوديم و آنچه كه شديم خيلي اختلاف وجود دارد اما بين آنچه شديم و آنچه بايد بشويم خيلي فاصله است و بايد بپذيريم كه در بخش هايي رشد خيلي خوبي داشته ايم و در بخش هايي اينطور نبوده، به عنوان مثال تاكنون نتوانستيم در موضوع موسيقي موضع خود را مشخص كنيم.
وي افزود: پس از انقلاب اسلامي، تلاشمان استقلال بود كه در دوران دفاع مقدس شاهد آن بوديم و رسانه ها كاركرد مؤثري در اين دوران داشتند.
خدادي اظهارداشت: در دوران بعد از انقلاب اسلامي بيشترين كارشناس و خبرنگار را پرورش داديم و امروز شاهد فعاليت 200 روزنامه، 100 خبرگزاري، پنج هزار سايت و شبكه هاي تلويزيوني مختلف هستيم اما در توليد اطلاعات مشكل اساسي داريم و الگوي رسانه اي كشور دهه 60 است درحالي كه در دهه 90 زندگي مي كنيم.
به گزارش ايرنا وزير پيشين فرهنگ و ارشاد اسلامي نيز در اين نشست اظهارداشت: انقلاب ما فرهنگي بود و تحول فكري در جامعه ايجاد و نظام اسلامي را حاكم كرد؛ رويكرد ما بعد از انقلاب اسلامي در تمامي عرصه ها بخصوص بخش فرهنگي، سينما، تئاتر، موسيقي، شعر و ادب هم در فرم و محتوا متحول شد.
سيد محمد حسيني گفت: قبل از انقلاب محصولات بومي نداشتيم و 90 درصد محصولات تبليغاتي بود اما امروز مضامين ديني و قرآني متعالي شده است و همچنين در حوزه سينما مي توان به فيلم هايي همچون حضرت مريم(س)، يوسف پيامبر اشاره كرد كه با تأكيد بر اعتقادات و باورهاي ما در معرض نمايش قرار گرفتند.
وي افزود: در هر دوره اي اتفاقات مثبت و منفي رخ داده اما ما اتفاق هاي غالب را مي گوييم كه پس از انقلاب رشد بيشتري نسبت به پيش از انقلاب داشتيم.
حسيني ادامه داد: در حوزه رسانه پيش از انقلاب تنها يك خبرگزاري داشتيم اما امروز 42 خبرگزاري با همه طيف هاي سياسي كشور مشغول فعاليت هستند.
وزير اسبق فرهنگ و ارشاد اسلامي با اشاره به فضاي مردم سالاري پس از انقلاب اسلامي اظهارداشت: انتخابات پيش از انقلاب به صورت صوري برگزار مي شد و شاه مملكت اختياري از خود براي اداره كشور نداشت.
حسيني افزود: نظام جمهوري اسلامي ايران به استقلال و قدرتي دست يافته كه در جهان بي همتاست.
وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي دولت دهم اظهارداشت: رسانه ها مي توانند نقش مفيدي در فرهنگ سازي، آموزش حقوق شهروندي و فرهنگ عمومي داشته باشند؛ موضوعاتي همچون طلاق، اعتياد، خشونت، بدرفتاري، بي نظمي و بي قانوني مي تواند با ورود رسانه ها مرتفع شود.
حسيني ادامه داد: در دولت دهم بيش از 2هزار مجوز نشريه صادر شد و در اين دوران وضعيت رسانه هاي استاني بهبود يافت.
رئيس كميسيون فرهنگي اجتماعي شوراي اسلامي شهر تهران نيز در اين نشست با اشاره به اينكه رويكرد انقلاب اسلامي، فرهنگي بود اظهارداشت: استقلال و آزادي دو شعار اصلي جمهوري اسلامي بود و نقش فرهنگ در شعارهاي انقلاب هم روشن است؛ رهبر انقلاب اسلامي نيز شخصيتي فرهنگي بود و در جريان انقلاب افرادي همچون دكتر شريعتي و شهيد مطهري سعي در تغيير باور جامعه داشتند.
محمدجواد حق ‌شناس با مقايسه دوران قبل و بعد از انقلاب اسلامي گفت: اگر بخواهيم منصفانه قضاوت كنيم نمي ‌شود قبل از انقلاب را يكسره رد كنيم و بعد انقلاب را هم همگي مهر تاييد بزنيم؛ در دوران انقلاب شاهد رشد و پرورش جواناني بوديم كه در پيروزي انقلاب نقش موثري داشتند و جنگ هشت ساله را اداره كردند.
وي افزود: سال هاي 57 تا 60 دوره آزادي مطلق بود و همه ديدگاه ها و عناصر فكري آزادانه قلم زدند اما در سال 59 به دليل آغاز جنگ و بحراني كه كشور را فراگرفت با حكم دادستاني 159 نشريه متوقف شد، از سال 60 فضاي جديدي شكل گرفت و بيشتر شاهد سخت گيري هايي بوديم كه با اهداف انقلاب همخواني نداشت.
رئيس كميسيون فرهنگي اجتماعي شوراي اسلامي شهر تهران ادامه داد: بعد از سال 60 به دليل روند جنگ مسلحانه گروه‌ هاي سياسي كه در خيابان ها حركت براندازانه داشتند، فضا تا حدودي به سمت يكسري سختگيري گرايش پيدا كرد و بعد از پايان جنگ و آغاز دوره سازندگي هم روند گذشته ادامه داشت هرچند فضا براي گفتمان فرهنگ بازتر بود.
حق شناس گفت: با انتخابات سال 76 شاهد جريان دوم خرداد بوديم و فضاي گفت وگومحور در كشور شكل گرفت، تا جايي كه روزنامه اي با تيراژ يك ميليون نسخه منتشر شد و هشت سال اين دوره ادامه داشت؛ در دوره بعدي شاهد بسته شدن بسياري از رسانه ها بوديم و پس از آن دوباره به يك دوره اعتدال دست يافتيم.
احمد بخارايي جامعه شناس و عضو هيات علمي دانشگاه پيام نور نيز در اين نشست با اشاره به اينكه انقلاب فرهنگي يك واژه مجهول است گفت: جنبه هاي مثبت در هر دوره اي وجود دارد و ما در هر دوره اي شاهد تحولات فرهنگي بوديم؛ سال ۵۷ بخش هايي از ارزش هاي فرهنگي و باورهاي ما برجسته شد، همچنين ارزش هاي ديني هم بخشي از فرهنگ است.
وي افزود: ارزش هاي فرهنگي شامل مباني فرهنگي، جمع گرايي و فردگرايي، نگاه درازمدت داشتن و فاصله گرفتن از تفاسير است و با استفاده از اين ارزش ها مي توانيم مقايسه اي براي رسانه پيش از انقلاب و پس از انقلاب داشته باشيم.
اين جامعه شناس گفت: نقش برجسته رسانه ها بر كسي پوشيده نيست اما آنچه در جامعه شاهد آن هستيم، گسستگي در خانواده ها و كاهش ارتباط افراد با صدا و سيماست.
بخارايي اظهارداشت: جامعه امروز ما در شرايط مناسبي به سر نمي برد و از بعد اجتماعي شكننده است، بنابراين رسانه ها بايد به اين سمت سوق پيدا كنند كه بر چگونه انديشيدن جامعه تأكيد داشته باشند؛ آنها بايد تلاش كنند نگرش مردم را تقويت كنند و به فكر تغيير نگرش ها نباشند.
عضو هيات علمي دانشگاه پيام نور گفت: رسانه ها به جاي انشايي رفتاركردن بايد اقنايي باشند و آينده نگري را پيش روي خود قرار دهند.
وي افزود: رسانه هويت ساز است و البته هويت معناي عام دارد كه رسانه هاي ما بخشي از اين هويت را براي خود ترسيم و سياستگذاري كرده اند كه اين بخش گرايي چندان مناسب حال رسانه ها نيست.
به گزارش ايرنا برگزاري سلسله نشست هاي تخصصي «چهل سال با رسانه ها» به مناسبت چهلمين سالگرد پيروزي انقلاب اسلامي با هدف بررسي چهار دهه تجربه رسانه اي انقلاب اسلامي پاييز و زمستان امسال با حضور استادان حوزه علوم ارتباطات در فرهنگسراي رسانه و شبكه هاي اجتماعي برنامه ريزي شده است.
نشست هاي تخصصي چهل سال با رسانه ها در 2 بخش با موضوع مديريت فضاي فرهنگي و بررسي تجربيات بخش هاي مختلف رسانه اي كشور برگزار مي شود.
تهرام/7245// 1008