روایت خاشقچی از اصلاحات بن سلمان كه سرش را به باد داد

مرور یكی از آخرین مقالات جمال در واشنگتن پست
روایت خاشقچی از اصلاحات بن سلمان كه سرش را به باد داد

تهران- ایرناپلاس- جمال خاشقچی، روزنامه‌نگار باسابقه عربستانی با وجود موضع مثبت‌تر به حكومت سعودی، مقالاتی در نقد رویه‌های اصلاحات در این كشور منتشر می‌كرد و گویا همین مواضع به حكام سعودی خوش نیامده كه سر این تبعه خود را زیر آب كردند.

او در یكی از آخرین مقالات خود در واشنگتن‌ پست كه قبل از كشته شدنش منتشر شده، وضعیت اصلاحات در عربستان را ناامیدكننده توصیف و تأكید می‌كند كه وضعیت نسبت به گذشته بدتر شده است. خاشقچی كه از سال‌ها پیش عربستان را ترك كرده بود، در این مقاله می‌گوید به واسطه فشار حكومت شش ماه سكوت كردم، اما دیگر این سكوت قابل تداوم نیست.

مرور مقاله او به شناخت جایگاه خاشقچی و موضع وی در قبال حكومت سعودی و اصلاحات بن سلمان كمك می‌كند.

در ادامه متن این مقاله را با عنوان «اصلاح طلبان عربستان سعودی اكنون با انتخاب وحشتناك مواجه‌اند» می‌خوانید:

اینكه تصاویر افراد 60 ، 70 ساله كه بخشی از برنامه اصلاحات هستند، به عنوان خائن در صفحه اول مطبوعات سعودی منتشر شود، ناامیدكننده است.

زنان و مردانی كه طی هفته گذشته در عربستان دستگیر شدند، از آزادی‌های اجتماعی مشابه، از جمله حق رانندگی زنان حمایت می‌كردند كه در حال حاضر توسط شاهزاده بن سلمان پیگیری می‌شود. این برخورد‌ها حتی مدافعان دولت را شوكه كرده است.

این دستگیری‌ها نشانگر اوضاع نامساعدی است كه تمام سعودی‌ با آن روبه‌روست. از ما می‌خواهند تا امید به آزادی سیاسی را رها و در مورد دستگیری‌ها و ممنوعیت سفرها سكوت كنیم. از ما انتظار دارند شدیداً این اصلاحات اجتماعی را تحسین كنیم و مردم شاهزاده را به این دلیل ستایش كنند، اما از اشاره به پیشگامان این قبیل اصلاحات كه در دهه‌های گذشته این مسائل را طرح می‌كردند، پرهیز شود.

دستگیری‌های هفته گذشته، به سادگی روایت این كنترل‌گری‌ها را نشان می‌دهد. این پیام برای همه روشن است: هر نوع فعالیتی باید از جانب دولت باشد و هیچ صدای مستقل یا عقیده مخالفی مجاز نخواهد بود و همه باید در مسیر طبقه حاكم باشند.

راه دیگری برای ما وجود ندارد؟ ما باید بین این نمایش و حقوق شهروندی‌مان، هم در حمایت از اقدامات دولت و هم در انتقاد از آن، سكوت را انتخاب كنیم؟ ما تنها باید صدای رسا برای تصمیمات رهبران‌مان باشیم؛ این دیدگاه بن سلمان درباره آینده ماست و در مقابل، حق زندگی و سفر آزادانه را برای خودشان و همسران و فرزندانشان می‌خواهند؟

به من گفته شد باید بپذیری و از اصلاحات اجتماعی سپاسگزار باشی كه البته من مدت‌ها درباره مواردی، از جمله باتلاق یمن، اجرای اصلاحات اقتصادی شتابزده، محاصره قطر، بحث در مورد همگرایی با اسرائیل برای مقابله با ایران، و حبس ده‌ها تن از روشنفكران و روحانیون سعودی در سال گذشته، سكوت كرده بودم.

این سكوت، انتخاب من از ژوئیه گذشته است. بعد از آن كه برای آخرین بار عربستان را ترك كردم، به واسطه فشار حكومت شش ماه سكوت كردم. من تعجب می‌كنم از اینكه فردی مثل من، لجین الهذلول، یكی از برجسته‌ترین فعالان زن عربستانی كه هفته گذشته دستگیر شد، با چنین معضلاتی مبارزه كرده است. همچنین وكیل او ابراهیم مدیمغ با این درگیری‌های داخلی برخورد كرده است. نیروهای امنیتی، آن‌ها و دیگران را به درگیری در فعالیت‌هایی كه مذهب و وفاداری ملی را خدشه‌دار می‌كند، متهم می‌كنند؛ این گروه به ارتباط با گروه‌های خارجی و افرادی كه به‌تازگی در موقعیت حساس حكومتی استخدام شده‌اند، مظنون است.

اگرچه الهذلول به دستور دولت به سكوت درباره دهه‌ها فعالیتش در حمایت از حق رانندگی زنان تن داده است، اما حتی اجازه رفع ممنوعیت رانندگی زنان هم تنها توسط شاهزاده، اعتبار دارد. او و همكارانش به‌دلیل گفت‌وگو با رسانه‌های خارجی درباره مسئولیت رفع ممنوعیت‌ها در ماه‌های آتی و تغییرات اجتماعی در عربستان سعودی، مجازات شدند.

هیچ چیز برجسته‌ای درباره ارتباط با رسانه‌ها و سفارت خارجی وجود ندارد. زمانی كه من به عنوان یك روزنامه‌نگار در عربستان سعودی زندگی می‌كردم، این یك امر رایج بود. حتی این اتفاق، بیشتر توسط بخشی از حكومت كه اصلاحات را دنبال می‌كند، ترویج شده است. با این حال اكنون، برخلاف دو، سه سال پیش، هر ارتباطی با خارج، فراتر از چارچوب‌های تأییدشده، خیانت نامیده می‌شود. بله، خیانتكار - این همان كلمه‌ای است كه برای بدنام كردن بازداشت‌شدگان نزد عموم استفاده می‌‌شود. من هرگز شاهد چنین واكنش سختگیرانه‌ای به هرگونه ارتباط عادی با روزنامه‌نگاران و مقامات خارجی كه مخاطره‌انگیز نیست، نبوده‌ام.

این با آثار مثبتِ باز كردن فضا و اصلاحات شاهزاده، و دیدار‌های اخیر موفق او با اروپایی‌ها و آمریكایی‌ها همخوانی ندارد. این رویه مصاحبه‌های بن سلمان با روزنامه‌نگاران و جلسات محرمانه با سردبیران روزنامه‌های مهم از جمله واشنگتن پست را تخریب می‌كند؛ جایی كه او حدود دو ساعت با سردبیران درباره سیاست‌های اصلاحاتش صحبت می‌كرد. تعصبات مذهبی برای دهه‌ها، وجهه عربستان را تیره كرده بود، اما راه جدیدی كه پیش روی ما قرار داده شده، شاید بیشتر از آن تعصب مهلك باشد، چرا كه منجر به سرسپردگی كور به رهبران‌مان می‌شود.

این معامله غلطی است كه من آن را انجام نخواهم داد. من انتظار دارم هر روز صبح كه از خواب بیدار می‌شوم، روی انتخابم فكر كنم و آنچه درباره عربستان سعودی اتفاق می‌افتد و در ذهن دارم را بگویم. این یك الگوست كه من به آن عادت كرده‌ام. علی‌رغم درد و رنجی كه به من وارد می‌كند، به من یادآوری می‌كند كه چقدر دلتنگ كشور و خانه‌ام هستم. اما اكنون، پس از این دستگیری‌های جدید و تحقیر عمومی این افراد، شك و تردید من بسیار كاهش یافته است. اصلاحات اجتماعی كه در عربستان سعودی اهمیت زیادی دارد، نمی‌تواند فضای عمومی برای بحث و مناظره در اختیار ما قرار دهد. هیچ‌گاه سركوب و تهدید و ارعاب نباید مورد قبول حامیان اصلاحات باشد.

**اداره كل اخبار چندرسانه‌ای**ایرناپلاس**