به گزارش خبرنگار ایرنا ، این میزان حیف و میل ارزی ناشی از یك اختلاف آماری جدای از هزینه هایی است كه واردات مازاد بر تولید داخلی تحمیل می كند.
وزارت صنعت ، معدن و تجارت میزان سرانه مصرف برنج برای هر ایرانی را بین 40 تا 42 كیلوگرم محاسبه می كند ، در حالی كه بر اساس برآورد جهاد كشاورزی ، میانگین مصرف سرانه این محصول راهبردی تنها 36 كیلو گرم است.
بر اساس اعلام مركز آمار ایران ، جمعیت كنونی كشور 80 میلیون نفر است و مصرف برنج این تعداد جمعیت بر اساس سرانه 42 كیلو گرم وزارت صنعت سالیانه سه میلیون و 360 هزار تن و با مقیاس وزارت جهاد كشاورزی 2 میلیون و 880 هزار تن محاسبه می شود كه اختلاف این دو رقم 480هزار تن است .
بر پایه آمارهای وزارت جهاد كشاورزی ، سالانه حدود 2 میلیون تا 2 میلیون و 200 هزار تن برنج سفید در كشور تولید می شود كه عمده آن در استان های گیلان و مازندران به دست می آید كه حدود 480 هزار هكتار شالیزاری دارند.
بنابر این اگر بر اساس سرانه مصرف 42 كیلو گرمی وزارت صنعت محاسبه كنیم باید سالانه حدود یك میلیون و 200 هزار تن برنج وارد شود و بر اساس رقم سرانه مصرف 36 كیلو گرمی وزارت جهاد كشاورزی هم نیاز كشور واردات كمتر از 700 هزار تن است و اختلاف این دو رقم هم به 500 هزار تن می رسد.
چنانچه هر تن برنج وارداتی را با نرخ یكهزار دلار محاسبه كنیم ، نیازمند تامین دستكم 500 میلیون دلار ارز یارانه ای خواهیم بود و با توجه به این كه وارد كنندگان این روزها سنگ نرخ یكهزار و 200 دلار را برای واردات هر تن برنج به سینه می زنند ، میزان ارز یارانه ای مورد نیاز به 600 میلیون دلار خواهد رسید .
**قیمت محصول ، مبنای واردات برنج
استاد اقتصاد دانشگاه مازندران درباره این وضعیت برای واردات برنج و اختلاف 500 میلیون دلاری، گفت : به نظر می رسد قیمت و نوسانات یك محصول وارداتی از جمله برنج مبنایی برای مقدار واردات در كشور است و به همین دلیل برآورد دقیقی از مقدار تولید و نیاز كشور برای اعلام سرانه مصرف صورت نمی گیرد.
زهرا كریمی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : دولت های مختلف نیز برای جلوگیری از افزایش بی رویه قیمت محصول مهم و استراتژیك برنج و با هدف حمایت از اقشار ضعیف جامعه ، همواره مقدار واردات را بر اساس قیمت ها تنظیم می كنند.
وی اختلاف رقم سرانه مصرف برنج بین 2 وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت و جهاد كشاورزی را در نبود برآورد دقیق از مقدار تولید و نیاز كشور دانست و بیان داشت : با توجه به مقوله مهم قاچاق كالا ، این اختلاف مقدار سرانه فرصتی برای تنظیم قیمت برنج برای دولت هاست.
استاد اقتصاد دانشگاه مازندران در عین حال تاكید كرد : به طور یقین عده زیادی از سودجویان از این اختلاف سرانه مصرف برنج سوء استفاده می كنند.
وی گفت : با توجه به وضعیت فعلی ارزی كشور ، به نظر می رسد قاچاق برنج در حال حاضر كم شود و در نتیجه به تولیدات برنج داخلی سال زراعی جاری لطمه ای نمی خورد.
** واقعیت جدید سرانه مصرف برنج كشور
اختلاف سرانه مصرف برنج در حالی مبنای نیاز به واردات قرار می گیرد كه بررسی میدانی خبرنگار ایرنا نشان می دهد در یك دهه اخیر مصرف برنج در استان های شمالی كه بیشترین میزان مصرف در كشور به شمار می رود همواره در حال كاهش بوده است و برای كل كشور هم این موضوع صدق می كند.
خانوارهای ساكن در خطه های شمالی كشور زمانی 2 وعده اصلی غذایی روزانه خود را با برنج تامین می كردند ، ولی در سال های اخیر بیشتر خانواده ها میزان مصرف را به یك وعده در روز كاهش دادند و همچنین خانواده های جوان حتی به دو تا سه وعده در هفته كفایت كرده اند.
شماری از شالیكاران استان مازندران كه طرف مصاحبه با خبرنگار ایرنا قرار گرفتند ، تایید كردند كه در چند سال اخیر مصرف برنج در خانوادهایشان بسیار كم شده است و از 2 وعده ناهار و شام به یك وعده كاهش یافته است.
آنان دلیل كم شدن مصرف برنج را قیمت مناسب برای فروش ، تغییر ذائقه و قبول مواد غذایی مشابه مانند انواع ماكارانی و فست فودها و از همه مهمتر فراگیر شدن دانش و اطلاعات علمی در مورد نقش مصرف زیاد برنج در افزایش بیماری قند و چربی خون به عنوان 2 بیماری مهم غیرواگیر در استان اعلام كردند.
خداكرم عباسی یك كشاورز برنجكار ساكن روستایی در بابل كه پدر یك خانواده چهار نفره است ، گفت : سالانه حدود یك تن برنج سفید تولید می كنم كه كمتر از 120 كیلو گرم آن را برای آذوقه سال در نظر می گیرم.
وی با بیان اینكه مصرف برنج در بیشتر خانواده های استان مازندران در یك دهه گذشته بسیار كم شده است ، افزود : یكی از دلایل اصلی می تواند حذف برنج از وعده غذایی شام باشد.
این كشاورز مازنی گفت : بیشتر بچه های امروزی به هیچ عنوان حاضر نیستند برنج در وعده شام آنان وجود داشته باشد و ذائقه آنان به سمت انواع غذاهای آماده از جمله فست فود رفته است.
وی همچنین توضیح داد : پدران و مادران نیز بر خلاف گذشته كه تحركات و فعالیت های بدنی زیادی در انجام كارهای روزمره داشتند ، در یك دهه اخیر به خاطر ماشینی شدن كارهای كشاورزی و دیگر دلایل از جمله بیماری دیابت ،حاضر به خوردن برنج در وعده شام نیستند.
به اعتقاد كارشناسان اقتصادی ، برآورد واقع گرایانه از سرانه مصرف برنج با توجه به تغییر رژیم غذایی جمعیت كشور رقمی حدود 30 كیلوگرم در سال است و بر این اساس حتی اگر واردات بر مبنای برآورد سرانه وزارت جهاد كشاورزی صورت گیرد به منزله واردات مازاد 488 هزار كیلوگرمی است .
** سرانه مصرف روزانه 100 گرم برنج بر اساس برآورد انستیتو تغذیه
رئیس سازمان جهاد كشاورزی مازندران هم در این باره گفت : معیار سرانه مصرف برنج وزارت جهاد كشاورزی بر اساس اعلام نیاز 100گرم برای هر نفر روز از سوی انستیتو تحقیقات تغذیه ای و صنایع غذایی كشور است.
دلاور حیدر پور با بیان اینكه وزارت صنعت ، معدن و تجارت همچنان بر اساس سرانه مصرف 42 كیلو گرم ، مابه التفاوت تولید و نیاز كشور به برنج را مبنای واردات قرار می دهد ، افزود : این درحالی است كه انستیتو تحقیقات تغذیه ای و صنایع غذایی مصرف برنج نفر روز را به 90 گرم كاهش داده است.
وی تاكید كرد : از آنجایی كه در یك دهه اخیر مصرف برنج در بین مردم شمال كشور كه تولید كننده برنج و به اصطلاح ' برنج خور ' هستند كم شده و به كمتر از 30 كیلو گرم رسیده است ، پس به طور یقین این مقدار مصرف در دیگر استان های كشور كمتر شده است.
حیدرپور توضیح داد : با توجه به اینكه قیمت برنج در سه سال اخیر به دلیل هزینه تولید ، بالا رفته و همچنین مصرف دیگر محصولات غذایی نظیر ماكارانی نیز بیشتر است ، سرانه مصرف برنج روند كاهشی دارد.
وی نیاز واقعی واردات برنج را بر اساس نوسانات تولید داخل ، سالانه 700 هزار تن اعلام كرد و گفت : این مقدار واردات برای مصرف غذایی و صنعتی بویژه قنادی ها كافی است.
به اعتقاد كارشناسان اقتصادی ، در سالی كه به نام حمایت از كالای ایرانی مزین شده است و دولت نیز در تامین درآمدهای ارزی با مشكلاتی مواجه است ، برآورد واقع بینانه از سرانه مصرف برنج به عنوان یك محصول راهبردی و نیاز اساسی كشور ضروری است تا از این طریق علاوه بر كاهش میزان وابستگی كشور به واردات ، در مصرف ارزی نیز صرفه جویی شود.
به اعتقاد این كارشناسان ، عاقلانه نیست در حالی كه دولت برای مدیریت درآمدهای ارزی و جلوگیری از سودجویی از این منابع تن به تك نرخی كردن ارز داده تا فشارهای اقتصادی برنامه ریزی شده دشمنان را خنثی كند ، همچنان از شكاف 500 میلیون تا یك میلیارد دلاری برای واردات برنج چشم پوشی شود.
گزارش از : سیدرضا هاشمی كرویی
6990/1654
ساری - ایرنا - اختلاف آمار درباره مصرف سرانه برنج میان وزارت صنعت ، معدن و تجارت با جهاد كشاورزی سالانه به حدود 500 هزار تن واردات مازاد می انجامد كه بر اساس قیمت رسمی اعلامی 500 میلیون دلار برای صندوق ارزی كشور هزینه دارد .