به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، روزنامه شرق در سالنامه نوروزی خود در یادداشتی به قلم «محمد ایرانی» مدیركل خاورمیانه و شمال آفریقای وزارت خارجه نوشت: با اطمینان میتوان گفت اخبار نظام بینالملل در سال جاری متوجه منطقه بسیار مهم و استراتژیك خاورمیانه بود.
آنچه میتوان به صراحت به آن اذعان كرد، این است كه به دلیل اهمیت ژئوپلیتیكی و ژئواستراتژیكی خاورمیانه دینامیك تحولات در دو حوزه سیاسی و امنیتی در این منطقه به هم خورد. كانون بحران منطقه كه به نوعی بسیاری از بازیگران خرد و كلان را به خودش مشغول كرد، منازعات سوریه و سپس یمن بود و همچنان این محوریت دیالكتیكی وجود دارد.
یكی از نكتههای مهم هارتلند خاورمیانه، ورود و نقشآفرینی بازیگران مختلف است كه هر كدام به طور طبیعی منافع و سهمخواهی خود را دنبال میكنند. هر چه بازیگران بیشتری وارد صحنه شوند، افق تیرهتر و سرنوشت منازعات پیچیدهتر رقم خواهد خورد. سهم بازیگران بینالمللی در این بحرانها و این رویاروییها به اندازه بازیگران منطقهای و محلهای نبوده است.
در خلال سال ٩٦ در حوزه نظامی وضعیت بحرانی دولت مركزی سوریه نسبت به گذشته بهبود یافت. دیگر بحث كنارهگیری بشار اسد با فشار نظامی منتفی شد، اگرچه تلاشها برای حذف او از طرق سیاسی و فشار نرم همچنان ادامه دارد.
همچنین پیشرویهای ارتش سوریه و متحدانش توانست بخشهای زیادی از خاك این كشور را برگرداند و حوزههای مركزی و جنوبی را به سود خود تثبیت كند كه به همین لحاظ در مذاكرات سیاسی سهم خود و همپیمانانش افزایش یابد و دست برتر را پیدا كنند. اما این را هم میدانیم كه رویارویی در صحنه سوریه صرفا منازعه نظامی نیست. در محور سیاسی، بازیگران غیرمنطقهای در قیاس با گذشته به مراتب فعالتر شدهاند.
ایالات متحده آمریكا و برخی دولتهای اروپایی كه تا پیش از این سهم زیادی در تحولات سیاسی سوریه نداشتند، بهویژه در ششماهه دوم سال ٩٦ تلاشهای زیادی در زمینه نقشآفرینی سیاسی مربوط به پرونده سوریه كردند و هر چه آمریكاییها در مذاكرات خود با روسیه از موضع بالاتر نسبت به گذشته این تحولات را دنبال كردند، فرانسویها با ارائه طرحهایی درصدد جذب بیشتر مخالفان دولت و البته با نیمنگاهی به همپیمانان دمشق برآمدند كه البته خودشان آن را مدیون سیاستهای رئیس جدید یعنی آقای امانوئل مكرون میدانند.
به هر صورت با دخالت نظامی تركیه در عفرین سوریه، بار دیگر وضعیت در شمال این كشور دستخوش تحول شده و وضعیت نامعلومی را به نمایش گذاشته است. احتمال گرفتاری تركها كه منافع سیاسی خود را ملتزم به محور ایرانی_روسی میدانند، در محور نظامی این گرفتاری احتمالی وارد بود.
شمال سوریه و بخشهای كردنشین آن دچار شرایط پیچیدهای شده كه البته كمترین نقش را در آن دولت مركزی دارد. استمرار این روند افق تحولات را بیش از گذشته تیره و تار نشان میدهد؛ پس باید گفت هر چه در صحنه میدان، اوضاع و احوال ارتش همراه با همپیمانان روسی و ایرانی خود امید را به این محور بازگردانده، اما در صحنه سیاسی وضعیت همچنان پیچیده و مبهمتر از گذشته است.
بحران سوریه بحرانی نیست كه در آن فقط یك طرف تعیینكننده نهایی باشد. در واقع رسیدن به ساحل ثبات و بازگشت آرامش به تمامی جغرافیای سوریه نیازمند ارادهای جمعی است، ارادهای كه حتما قادر نخواهد بود از طریق لولههای تفنگ خود را بر سرنوشت سوریه تحمیل كند، بلكه حاصل توافق و تفاهم سیاسی است. بنابراین باید راهی طولانی در پیش باشد.
پژوهشم**458**1601**
ایرنا پژوهش، كانالی برای انعكاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و پژوهش های خبری ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearchهمراه شوید.
تهران- ایرنا- خاورمیانه كانون ورود و نقشآفرینی بازیگران مختلف است كه هر كدام به طور طبیعی منافع و سهمخواهی خود را دنبال میكنند. هر چه بازیگران بیشتری وارد صحنه شوند، افق تیرهتر و سرنوشت منازعات پیچیدهتر رقم خواهد خورد.