در اين يادداشت آمده است:مونوكسيد كربن گازي بي رنگ، بي بو، و بي مزه است كه اغلب به عنوان «قاتل خاموش» شناخته مي شود، زيرا اين ويژگي ها تشخيص آن را دشوار مي سازند. مونوكسيد كربن به واسطه سوختن گاز، چوب، پروپان، زغال چوب يا ديگر انواع سوخت از طريق پيشرانه هاي احتراقي، لوازم خانگي يا سيستم هاي گرمايشي توليد مي شود. در شايطي كه اين منابع به طور معمول يك نگراني محسوب نمي شوند، اما اگر خودرو در فضايي بسته در حال كار باشد، يا سيستم گرمايشي دچار نقص بوده يا از آن به درستي استفاده نشود، ميزان مونوكسيد كربن مي تواند به سطوح سمي و خطرناك افزايش يابد، كه مسمويت فرد يا افرادي كه در آن نزديكي قرار دارند را به همراه دارد.
به گزارش گروه سلامت عصر ايران به نقل از 'اكتيوبيت'، هنگامي كه بدن بيش از اندازه مونوكسيد كربن تنفس كند، اين گاز در خون جايگزين اكسيژن مي شود. بدون اكسيژن، سلول ها در سراسر بدن مي ميرند، و فعاليت اندام ها متوقف مي شود. هر ساله هزاران نفر در سراسر جهان جان خون را به واسطه تنفس گاز مونوكسيد كربن از دست مي دهند، از اين رو آشنايي با نشانه ها و علائم اوليه مسموميت با اين گاز و دريافت كمك پزشكي اهميت دارد.
سردرد مبهم
شايعترين نشانه هشداردهنده اوليه مسموميت خفيف با مونوكسيد كربن يك نوع سردرد تنشي است. افرادي كه مسموميت با مونوكسيد كربن را تجربه كرده اند، آن را به عنوان سردردي مداوم كه در قسمت جلو سر احساس مي شود و دردي مبهم را ايجاد مي كند، توصيف مي كنند.
سردردها به راحتي ناديده گرفته مي شوند، از اين رو هنگام مواجهه مداوم با آنها در يك محيط ثابت مانند خانه، محل كار، يا خودرو بهتر است اين شرايط جدي گرفته شود. ممكن است با تغيير مكاني كه نشت مونوكسيد كربن در آن رخ داده است، احساس سردرد نيز به سرعت از بين برود.
ضعف عضلاني و سرگيجه
با جايگزيني مونوكسيد كربن به جاي اكسيژن در خون، كه مرگ سلول ها را به همراه دارد، ضعف عضلاني مي تواند شكل بگيرد. اين شرايط ممكن است انجام فعاليت هاي روزانه مانند پياده روي را چالش برانگيزتر نمايد.
سرگيجه يكي ديگر از نشانه هاي هشدار دهنده اوليه مسمويت با مونوكسيد كربن است. در موارد شديد، اگر مونوكسيد كربن به ميزان كافي تنفس شده باشد ممكن است به از دست دادن هوشياري، از جمله غش كردن منجر شود.
حالت تهوع و استفراغ
نشانه هاي اوليه مسموميت خفيف با گاز مونوكسيد كربن اغلب شبيه به علائم مرتبط با آنفلوآنزا، مانند حالت تهوع، استفراغ و خستگي، به نظر مي رسند. بر خلاف آنفلوآنزا، مسموميت با مونوكسيد كربن موجب دماي بالاي بدن (تب) نمي شود. اگر چند نفر در خانه اين نشانه هاي را تجربه مي كنند يا با نشانه هاي ديگر كه در اين مطلب به آنها اشاره شده مواجه هستند، اين مي تواند افزايش نگراني ها را موجب شود.
تنگي نفس
با تجمع مونوكسيد كربن در خون، نشانه هايي ممكن است به طور قابل توجهي تشديد شوند. تنگي نفس يا تنفس سريع يكي از اين نشانگرها است. اگر چند نفر با اين نشانه مواجه شده اند بايد توجه ويژه اي به آن داشته باشيد.
به همراه تنگي نفس، فردي با مسموميت مونوكسيد كربن ممكن است احساس فشار يا درد در ناحيه سينه را تجربه كند. اين درد در ناحيه سينه ممكن است با تندتپشي، تعداد بيش از 100 تپش قلب در دقيقه، همراه باشد.
گيجي و خواب آلودگي
توانايي فرد براي تفكر روشن ممكن است تحت تاثير تجمع مونوكسيد كربن در خون قرار بگيرد، كه به سردرگمي، اختلال در قضاوت، مشكلات حافظه و در برخي موارد، توهم منجر مي شود.
همچنين، مسموميت با مونوكسيد كربن ممكن است موجب احساس خواب آلودگي در فرد شود. افراد اغلب اين نشانه را به عنوان عاملي نگران كننده در نظر نمي گيرند، كه موجب به خواب رفتن و تداوم تنفس مونوكسيد كربن تا زمان تشديد مسموميت يا مرگ منجر مي شود.
تاري ديد
مغز تحت تاثير كمبود اكسيژن قرار مي گيرد و تاري ديد يكي ديگر از نشانه هايي است كه بايد در زمينه مسموميت با گاز مونوكسيد كربن مورد توجه قرار داد. اين نشانه كمتر شايع است و به طور معمول تنها در موارد شديد با تجمع مونوكسيد كربن در خون شكل مي گيرد.
در صورت تجربه مشكلات بينايي به ويژه همراه با ديگر نشانه هايي كه در اين فهرست به آنها اشاره شده است، دريافت كمك پزشكي بايد در اولويت قرار بگيرد.
تشنج
در موارد شديد، مسموميت با مونوكسيد كربن ممكن است موجب تشنج شود، كه به عنوان يك انفجار غير قابل كنترل فعاليت هاي الكتريكي در مغز كه اسپاسم هاي عضلاني را به همراه دارد، تعريف شده است.
از آنجايي كه تشنج ها به طور معمول در شرايط نزديك به مرگ رخ مي دهند، كمك پزشكي بايد به سرعت در اختيار فرد قرار بگيرد، اما متاسفانه ممكن است مسموميت از مرز نقطه احيا عبور كرده باشد.
عصرايران/10مهر96
اول*عليرضافرجي
تهران-ايرنا-عصرايران در يادداشتي آورده است: نشانه هاي اوليه مسموميت خفيف با گاز مونوكسيد كربن اغلب شبيه به علائم مرتبط با آنفلوآنزا، مانند حالت تهوع، استفراغ و خستگي، به نظر مي رسند.