تقویت ایمان و صبر ریسمان رهایی از خودكشی است

به گزارش گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا، عوامل گوناگون و متفاوتی در گرایش افراد به سوی خودكشی نقش دارند كه بخش عمده ای از آن ها را می توان در ناتوانیِ افراد در حل چالش های فردی و اجتماعی جست وجو كرد. جای خالی مهارت های فردی و اجتماعی در زندگی باعث می شود تا فرد هنگام تصمیم گیری در پستی و بلندی های زندگی احساس یاس و ناامیدی عمیق كرده و افكار منفی در وی تقویت شوند.
جامعه شناسان و آسیب شناسان مهمترین عوامل گرایش افراد به خودكشی را در نبود مهارت های زندگی فردی و اجتماعی می دادند و بر این باورند كه تقویت اعتقادات و باورهای دینی نقش مهمی در بازدارندگی افراد برای تمایل به خودكشی دارد.
«هادی معتمدی» روانشناس و آسیب شناس اجتماعی، «سیدحسین نبوی» جامعه شناس و مدرس دانشگاه، «امان الله قرایی مقدم» جامعه شناس و «سیاوش گودرزوند چگینی» روانشناس و مدرس دانشگاه در گفت وگو با پژوهشگر ایرنا به واكاوی علل و عوامل خودكشی پرداختند.

** افسردگی؛ آفت جوامع پیشرفته
افزایش افسردگی در جامعه در حال گذارِ ایران، یكی از مهمترین عوامل سوق یافتن افراد به خودكشی است كه معتمدی آسیب شناس اجتماعی به آن اشاره و تصریح كرد: رشد ناامیدی و افسردگی در پی زندگی صنعتی و عوامل گوناگونی چون مشكلات معیشتی، اجتماعی، مسائل عاطفی، شكست های عشقی، طلاق و اعتیاد كه میان جوانان بسیار به چشم می خورد، باعث حركت افكار آنان به سوی از بین بردن خود می شود.
«مسائل ساختاری درون خانوادگی، سایكولوژیك (ساز وكار روانی) و خیانت همسران نیز گرایش فرد را به خودكشی درپی خواهد داشت.»
به گفته معتمدی، خودكشی میان زنان بیشتر از مردان است. بر پایه آمارهای موجود، زنان حدود سه برابر بیشتر از مردان خودكشی می كنند اما خودكشی موفق بیشتر در مردان رخ می دهد و این رقم چهار برابر بیشتر از زنان است چراكه مردان از اقدام های مخاطره آمیزتری برای خودكشی استفاده می كنند كه بیشتر احتمال مرگ در آن ها است.
این آسیب شناس، تقویت معنویت فردی را عامل پیش گیرنده در بروز خودكشی دانست و در توضیح كاركرد آن گفت: دین شاید نتواند به طور عمیق مانع خودكشی شود اما باورهای مذهبی و دینی چون میزان اضطراب و استرس را كاهش و امید به آینده را در انسان افزایش می دهد.

** ناتوانی در تحمل مشكلات؛ زمینه ساز ایجاد افكار منفی
نبوی جامعه شناس و مدرس دانشگاه به واكاوی عوامل خودكشی از نگاه جامعه شناختی پرداخت و دو عامل را در روی آوردن افراد به خودكشی موثر دانست؛ عامل نخست اطلاع یافتن از خودكشی دیگران و همدلی با آنان است.
در این عامل، چگونگی تنظیم خبرها و گزارش های خودكشی در فضای مجازی و رسانه ای كشور اهمیت می یابد.
نبوی در معرفی عامل دیگر، به مساله كم طاقتی و كاهش قدرت تحمل دشواری ها اشاره كرد. به گفته وی، افرادی كه از رفاه نسبی مادی و معنوی برخوردار نیستند، گاهی دچار نوعی تبعیض و احساس محرومیت می شوند. در برابر، افرادی نیز وجود دارند كه به دلیل قرار گرفتن در رفاه كامل و دسترسی به همه نوع امكانات، تاب دشواری ها كوچك زندگی را ندارند.
«متاسفانه تحمل افراد جامعه در برابر دشواری ها ناچیز شده و با كمترین مشكل دنبال راه حل آخر می گردند.»
نبوی نیز نقش باورها و اعتقادات دینی را در كاهش خودكشی در جامعه موثر دانست و گفت: باورهای دینی نقش روشنی در كاهش خودكشی دارد. ارزش های اعتقادی و دینی نقش بازدارندگی در به دام افتادن افراد به خودكشی دارد.
«خانواده و تربیت فرزندان به همراه تدبیر و تعقل، افزایش اعتماد نفس فرزندان، واگذاری مسئولیت های متعدد و آشنا ساختن فرزندان با ناملایمت ها و دشواری های زندگی از جمله عوامل بازدارنده در گرایش افراد به خودكشی است.»

** زانو زدن در برابر غول تنهایی
قرایی مقدم جامعه شناس نیز بر این باور است كه كاهش معنویت و تجرد از عوامل مهمی در گرایش افراد به خودكشی هستند و می گوید: خودكشی به مسایل ارثی، نژادی، فطری و غیره مربوط نمی شود بلكه پدیده ای اجتماعی است.
«فرد تا زمانی كه پیوند خود را با خانواده، دوستان، همسر و اطرافیانش حفظ كند دچار وسوسه های خودكشی نمی شود.»
بر پایه نظریه های جامعه شناختی، «هرگاه همبستگی، پیوستگی و وابستگی فرد با جامعه قطع شود فرد به سمت خودكشی روی خواهد آورد.»

**یاس و پوچی، از عوامل اصلی خودكشی
چگینی روانشناس و مدرس دانشگاه در گفت وگو با پژوهشگر ایرنا، یاس و پوچی را یكی از عوامل اصلی خودكشی مطرح كرد و گفت: هر چقدر افراد احساس ریشه دار بودن، پیوندهای معنوی خاص و ارتباطات عاطفی مناسبی داشته باشند، احتمال رسیدن به پوچی را كمتر تجربه خواهند كرد. در بسیاری از مواقع افراد در بخش های مختلف زندگی به مرحله ای می رسند كه مسایل مادی و بسیاری از مسایل دیگر برایشان بدون ارزش می شود. در این وضعیت ممكن است درصدد حذف خود برآیند. احساس تعلق به یك پایگاه اجتماعی، ریشه داشتن و باورهای اصولی به منابع قدرت مانند آفریدگار، نقش بازدارندگی در خودكشی خواهد داشت.
چگینی همچنین، دیگر عامل خودكشی را در سستی بنیان های خانواده جست وجو كرد و افزود: در برخی خانواده ها پیوندهای عمیق عاطفی كمتر رد و بدل می شود. در بسیاری از مواقع دیده می شود كه فرزندان در خانه هستند اما وجود آنان درك نمی شود و به دنبال آن، فرزندان حضور والدین را لمس نمی كنند چرا كه والدین غرق در مسائل خود هستند.
«بسیاری از مادران به دلیل مورد توجه واقع نشدن از طرف همسرانشان به افرادِ كم احساس، درگیر و افسرده تبدیل می شوند. فرزندان چنین خانواده هایی آسیب پذیرتر خواهند بود.»
چگینی در بررسی راهكارهای مقابله با خودكشی، نقش رسانه در افزایش سطح آگاهی جامعه و افراد را مهم برشمرد و بیان داشت: نخست باید به مقوله خودكشی به عنوان از دست دادن سرمایه های كشور نگاه كرد كه جبران ناپذیر است. بنابراین، وظیفه صدا وسیما و رسانه ها روشنگری است.
«ارتقای بهداشت و سلامت روانی جامعه، به طور حتم باعث كاهش رفتارهای نابالغانه ای خودكشی خواهد بود.»
از بین بردن كامل آسیب اجتماعیِ خودكشی در جوامع به دلیل گوناگونی و تنوع در علل و عوامل مسئله ای دشوار به نظر می رسد اما با توجه به وجود راهكارهای عملی همچون تربیت و آموزش درست، رشد معنویت دینی در افراد، اصلاح بنیان های خانوادگی، تلاش برای رشد فردی و اجتماعی افراد، افزایش اعتماد به نفس و تحمل پذیری در برابر آسیب ها، بهبود وضعیت معیشتی و غیره، تا اندازه زیادی از بروز این آسیب در جامعه ای مانند ایران بكاهد.

پژوهشم**9283** 1601**خبرنگار: فرشته ذبیحیان** انتشاردهنده: شهناز حسنی
ایرنا پژوهش، كانالی برای انعكاس تازه ترین تحلیل ها، گزارش ها و مطالب پژوهشی ایران وجهان، با ما https://t.me/Irnaresearch همراه شوید.